Blaenoriaeth arall i'r Cynulliad ddylai fod i sicrhau datblygu Cwricwlwm Cymreig sy'n gwricwlwm eang, cytbwys a pherthnasol gan roi lle arbennig i ddealltwriaeth gymunedol a fyddai'n cynnwys addysg wleidyddol, addysg amgylcheddol, addysg datblygiad byd ac astudiaethau heddwch.

ffordd orau o wneud hynny yw yng nghyswllt polisi cynhwysfawr a chydlynol ar gyfer delio â phroblemau cymdeithasol ac economaidd ardaloedd arbennig trwy amryw ddulliau sydd yn briodol i ansawdd amgylcheddol y Parciau.

Mae ymgyrchwyr amgylcheddol wedi dweud y bydd codi argae Ilusesu yn boddi 52 pentref a 15 tref.

Mae ymgyrchwyr amgylcheddol, cenedlaetholwyr Cwrdaidd a'u cefnogwyr yn ymgyrchu yn erbyn y llywodraeth Llafur Llundain a'i bwriad i roi cymorth economaidd i wladwriaeth Twrci adeiladu argae a fydd yn golygu boddi ugeiniau o bentrefi Cwrdaidd.

Derbyniodd argae Pergau gymorth oddi wrth Brydain o dan y llwyodraeth Dorïaidd, er gwaetha'r dadleuon am effaith amgylcheddol y cynllun oherwydd fod llywodraeth Malaysia yn prynu arfau Prydeinig.

Mae'r cwmni wedi llwyddo i osgoi yr achos arbennig hwn ond fe ddaw'n ddydd o brysur bwyso arnynt hwy ac efallai y bydd y gwersi y byddant yn eu dysgu yma heddiw o werth iddynt ddydd a ddaw, oherwydd nid oes amheuaeth yn fy meddwl y bydd yn rhaid iddynt ateb yn hwyr neu'n hwyrach am y rhyfel amgylcheddol a ymladdasant yn y delta.

Mae prblem gynhenid ynghlwm wrth hyn fodd bynnag, sef bod i welliannau ffyrdd mawr oblygiadau amgylcheddol sylweddol sydd yn debygol yn rhan fwyaf o achosion o fod yn annerbyniol yn y Parc Cenedlaethol.

Byddent hefyd yn gymorth i ymgyrraedd at amcanion parc cenedlaethol trwy ddefnyddio adeiladau lleol traddodiadol a allai ddirywio yn eu cyflwr, ac hefyd ddarparu arall gyfeirio fferm sydd yn amgylcheddol dderbyniol.

Dylid rhoi blaenoriaeth i gynlluniau sydd yn cwrdd anghenion lleol am waith, yn cyfrannu at amcanion parc cenedlaethol a helpu i ychwanegu at werth cynhyrchion lleol; ii) Datblygwyr ddylai fod yn gyfrifol am gostau ychwanegol dylunio neu ddefnyddiau adeiladu er mwyn cyrraedd y safonau amgylcheddol uwch sydd yn angenrheidiol mewn parciau cenedlaethol; iii) Dylai asiantaethau datblygu gwledig ac awdurdodau lleol gydweithio gyda'r parciau cenedlaethol i hybu cynlluniau datblygu economaidd sydd yn cydweddu ag amcanion parciau cenedlaethol; iv) Dylid edrych yn ffafriol ar arall gyfeirio fferm sydd yn cyfrannu at gynnal busnesau fferm heb beryglu amcanion parciau cenedlaethol.

Mae'n amlwg felly bod problem cynaladwyaeth economaidd yn bodoli yng nghefngwlad yn ogystal â phroblem o gynaladwyaeth amgylcheddol - ac yn wahanol i ganllawiau Rio - ystyrir y problemau yn gwbwl ar wahân yng Nghymru.

Y mae stryd brysur o ansawdd amgylcheddol is na stryd dawel Y mae cyfyngiad ar gyflymdra hefyd yn golygu gwell amgylchedd Y mae cludiant cyhoeddus yn rhoi cyfle i bobl leol beidio â defnyddio eu ceir Y mae parcio oddi ar y ffordd yn creu gwell amgylchedd