Daeth y cwmni ymhen blynyddoedd i Eglwys Sant Eleth Amlwch i gyflwyno'r Oratorio - "Myfi Yw%.

Cawsom ginio yn Amlwch ac wrth gychwyn oddi yno am Gaergybi gwelsom un o longau cwmni y Blue Funnel yn hwylio'n weddol agos i'r arfordir, ac 'roedd gwledd arall yn ein haros yng Nghaergybi, sef cael mynd ar fwrdd y llong Cambria.

Yn ystod y bedwaredd ganrif ar bymtheg daeth Porth Amlwch yn ganolfan adeiladu llongau bwysig, a hwyliai llongau o Borthaethwy i bedwar ban byd.

Yn y blynyddoedd hyn arferai aelodau Cangen Coleg y Brifysgol ym Mangor fynd oddi amgylch i werthu Y Ddraig Goch a phamffledi'r Blaid ar y strydoedd yn nhrefi a phentrefi Môn a Arfon; lleoedd iawn am farchnad oedd Caernarfon, Llangefni ac Amlwch ar nos Sadwrn.

Trefnwyd gwasanaeth o addolad a diolchgarwch gan Gangen Amlwch o dan areiniad y Canon HE Griffiths, y Caplan, ac ef a draddododd yr anerchiad.

Mae trigolion Amlwch ym Môn yn gwybod ei bod yn bosibl tynnu cemegau allan o'r môr (mae ffatri cynhyrchu bromin yno) a hefyd mae yn bosibl defnyddio tipyn o ynni'r môr er mwyn creu trydan i'n diwydiannau a'n cartrefi.

Yng nghylch Amlwch ac yn Ysgol Llangefni yr oedd mab hynaf y Cynghorydd a Mrs Percy Ogwen Jones Llaneilian eisoes yn enwog am ei ddisgleirdeb.

Un o Amlwch yw Derec Williams, un o dri cyfarwyddwyr y Cwmni - hwy hefyd sy'n gyfrifol am gyfansoddi'r cyn yrchiadau llwyddiannus.

Gelwir y dyfnant coediog hwn, a'r Rheilffordd o Gaerwen i Amlwch yn dilyn ei llwybr, yn The Dingle, ond 'does dim dwywaith mai ei henw gwreiddiol oedd Nant y Pandy." Enw arall ar y rhan hon o'r dyffryn, ac un hynod o addas ag ystyried sut y'i crewyd yn y lle cyntaf, oedd Nant y Dilyw.

Ffynnodd y diwydiant adeiladu llongau hefyd, gydag Amlwch a Phorthmadog yn cynhyrchu sgwnerau masnach o safon uchel iawn a galw mawr amdanynt.

Pan glywodd fy mrawd-yng-nghyfraith y newydd am ei farwolaeth ar y teledu dywedodd wrth ei wraig fod "y dyn 'na a arferai gadw gôl i Amlwch wedi marw." Dyna'n union y math o stori y byddai BLJ wrth ei fodd yn ei chlywed, ac wrth ei fodd wedyn yn ei hailadrodd.

Ym 'Melin Adda, Amlwch' mae paent yr awyr wedi ei osod yn ffyrnig â chyllell balet nes bod y cymylau'n edrych fel petaent wedi eu cerfio, eu ffurfiau deinamig yn cau am y felin a'r beudai, yn gymheiriaid i ffurfiau'r tir.