Daliais fy anadl rhag ofn iddi daro ym mhennau'r gath a'r gwrachod i droi Anti Meg yn gabaitshen.

Ar ôl i ni fod yn y farchnad, ac i Anti Nel brynu menyn yno, mi ddaethon ni'n ôl yma wedyn i ollwng y negas, a mynd i lawr i'r cei, i edrach os oedd cwch Uncle Danial yno.

'Felly, yr unig beth i'w benderfynu yw sut ryn ni'n mynd i gosbi Anti Meg.'

Un flwyddyn yr oeddem yn astudio'r Actau yn yr Ysgol Sul, a dechreuodd Anti ein gwahodd ni blant i fynd bob gyda'r nos i'w hystafell i fynd dros y wers erbyn y Sul nesaf.

'Does dim angen i chi gosbi Anti Meg o'n rhan ni ...

Ambell i waith, mewn cwrdd gweddi, byddai Anti yn darllen rhan o'r Ysgrythur ac yn ei egluro, gan ddal ei spectols o flaen ei llygaid gyda'i llaw.

Ar ol gorffen, yr wyf yn cofio fod Anti yn disgyn o'r llwyfan gyda help y Parch Tudur Evans.

Dechreuodd Carol eu diddanu drwy ddweud wrthynt am ryw Nadolig pell yn ôl, pan oedd Anti Lynda'n fabi bach fel Iesu Grist yn y llyfr stori Nadolig.

Nid wyf yn cofio ddim rhagor, ond ein bod wedi mynd i'n gwelyau yn go hwyr, ond cyn i ni gysgu, dyma gloch Anti yn swnio, am y tro cyntaf, a'r dro diwethaf hefyd.

Yr oeddwn yn meddwl fod dillad duon allan o le i goffau am Anti, oedd siwr i chi yn y gwynfyd ym mhresenoldeb Iesu Grist.

Fedra i ddim dod dros Anti Nel yn prynu menyn yn y farchnad!

Gwnaeth Anti gyw wedi ei rostio erbyn cinio, ond ni adawodd i mi fwyta'r croen!

Yr oedd hyn yn weddus gan fod Anti wedi dwyn fy Mam i fyny, a rhoi addysg iddi, ar yr oedd Mama'n hoff iawn ohoni, ac yn ddiolchgar.

"Mi glywaist fi'n sôn, mae'n debyg," ebr efô, toc, "am fodryb y misus acw - Anti Lw, chwedi hitha?" "Do.

Os na frysiwch chi, fydd dim amser i chi osod cynffon wrth chwannen, heb sôn am Anti Meg!' Fel pe bai'n ategu rhybudd y gath, dyma'r cloc yn y parlwr oddi tanom yn taro un ar ddeg.

Mae arna i ofn gynddeiriog iddi hi setlo acw am 'i hoes." Tra oedd fy nghyfaill Williams yn gorffen y bara-llaeth, ac wedyn yn ysmygu wrth y tân, ceisiasom feddwl am ryw gynllun i yrru Anti Lw ar symud.

Byddai Anti yn dweud mai yr achos am hyn oedd fod y dŵr yn brin ar y llong pan anwyd hi ar ganol y mor.

Yr oedd Huw Huws yn bopeth gwrthwyneb i Anti Lw; yn smociwr trwm, yn fwytawr harti a di-lol, a gallai greu awyrgylch mewn amser, hwyrach mewn un noson, a yrrai'r foneddiges gymhenllyd honno ar ffo.

Mae pobol fel Anti Lw'r misus acw yn dal i fyw neu bydd pawb o'u cwmpas yn barod i'w claddu." "Beth mae'r greadures wedi'i wneud iti?

Roeddem ein dau yn barod i wneud unrhyw beth i arbed Anti Meg rhag cael ei throi'n ganeri.

Cofiaf am un wers pan oedd Anti yn dweud wrth ei dosbarth am weddio mewn anawsterau, neu er mwyn cael help i ddysgu eu gwersi yn iawn.

Roedd o'n syndod mawr i mi na allai Anti Jini glywed pob gair yn glir fel cloch hefyd, er ei bod hi wedi mynd yn drwm iawn ei chlyw yn ddiweddar.

Aeth Anti a fi i siop ddillad a phrynodd het i mi.

Dipyn o syndod oedd darganfod ymhen hir a hwyr fod Miss Gwladys Lewis ('Anti Glad') neu J.Alun Roberts, yr Adran Hanes, yn medru siarad Cymraeg.

Mi ddaethon ni â llond basged fawr o benwaig yn ôl yma efo ni, achos mae hi'n noson gneud pennog picl heno, medda' Anti Nel, iddi gael mynd â nhw allan i'w gwerthu fory.

Dwi'n lecio Anti Nel yn iawn hefyd, chwara' teg, achos ar ôl cinio mi ddaru hi fynd â fi i weld y Pafiliwn.

Roeddan nhw wedi cael eu chwistrellu hefo pob math o sothach drud at bob dim nes yr oedd yn syndod nad oedd eu crwyn nhw'n gollwng!y misus, Anti Lw mewn unigrwydd urddasol ar y naill ochr, Huw Huws a minnau ar y llall.

Y cof nesaf yw fy mod wedi aros gartref yn y Gaiman ddydd Nadolig, efo Anti, tra'r oedd Mama wedi mynd i Drelew gyda'r plant lleiaf i basio'r W^yl efo Nain.

Ta beth, fel yr oedd Dada'n dwrdio yr oedd Anti yn dawel yn rhwbio ei gefn, fel ag i'w gysuro.

Ni fu Anti yn hir cyn rhoi terfyn ar fy ymdrechion!

Mae gan bawb rhyw Anti Lora na fedar hi ddim gwneud pethau yr unf ath ag y mae nhw yn cael eu gwneud gartre þ un sâl am wneud bwyd ond yn ddigon parod i hen gusanu gwirion pan fydd rhywun yn mynd i'r tþ.

Tra yr oeddem ni i ffwrdd yr oedd Anti wedi bod yn edrych ar ol ein cartref, os cofiaf yn iawn.

Flynyddoedd lawer wedyn, yr oedd ein cefnder yn cofio am garedigrwydd Anti.

"Mae'r Hen Fferam wedi'i smocio hi allan o'r parlwr yn barod." "Smocio pwy allan o'r parlwr?" "Ond Anti Lw," ebe efô.

Ond yr oedd Anti yn dioddef oddi wrth ddiffyg treuliad, ac nid oedd am i fi gael yr un anhwylder!

Mae o'r un lliw yn union â'r siocled hwnnw yr anghofiais bopeth amdano fo, Wedi ei gael o gan Anti Jini am ei helpu hi yn tŷ roeddwn i ar ôl imi ddianc yno un bore.

Yr oedd o'n un o ffrindiau mawr Anti, ac felly daeth i aros i'n tŷ ni.

Yr oedd cloch electric o ystafell Anti i'n tŷ ni, er mwyn iddi alw am help os byddai angen.

hynny yw, mi ddylai rhywun dynnu cynffon Anti Meg fel y tynnodd hi gynffon y gath slawer dydd.'

Mi ddaru 'na ffrindia' i Anti Nel ddod yn ôl i ga'l cinio efo ni - mae hi'n governess ar blant yn un o dai mawr y dre' 'ma, ac mi ddaru Anti Nel fy warnio fi i fyhafio 'ngora'.

Arswydus o beth fyddai dychmygu'r gath hon yn cwrso ac yn poenydio Anti Meg cyn, yn y diwedd, ei lladd a'i bwyta.

Yr oedd Nain Fawr yn eistedd mewn cadair freichiau ddofn, ac yr oedd Anti yn ei holi am yr amser gynt.

Mi cadwa i o am byth, i gofio am y tro cyntaf bues i yn y Pafiliwn, afo Anti Nel.

'Os caf i awgrymu yn garedig, mi fyddai troi Anti Meg yn ganeri yn gosb gymwys iawn.'

'Gyda'ch caniatâd caredig chi, eich mawrhydi,' meddai, 'mae un cyhuddiad yn erbyn Anti Meg sy'n waeth na'r un o gam-drin y caneri...'

Gwraig ddifrifol oedd Anti, ni chofiaf amdani'n chwerthin, a phrin yn gwneu, ac ni chredaf ei bod yn boblogaidd ymhlith y bobl ifanc.

oedd iechyd Anti yn fregus braidd, ond ni welais hi erioed yn ei gwely.

Yr oedd y lliain mor glaerwyn, y grefi mor ansefydlog, llygaid Anti Lw a'r misus mor dreiddgar, fel y byddai'n amhosibl bron i mi ddod trwy'r cinio'n ddidramgwydd ac yn ddigonol.

Ystryw yw hyn, meddyliais, i gael y gath i newid ei meddwl ynglŷn â chosb Anti Meg.

Ddaru Anti Nel nabod cwch Uncle Danial ar unwaith - "Pluan Wen" ydi 'i enw o - a dyna lle roedd o wrthi'n dadlwytho pysgod, a'r cap doniol 'na sgynno fo yn gam ar ei ben.

Mewn gair, gallai Huw Huws wasanaethu fel antidote i Anti Lw.

'Chlywi di byth am ddim yn digwydd i bobl fel Anti Lw'r misus acw.

Wrth imi ei gychwyn adref i fyny'r lôn, ymdrawodd i'm meddwl yn sydyn y gallsai Huw Huws fod yn gynhorthwy i yrru Anti Lw ymaith.

Y sgwrio a'r sgleinio, a mynd dros bob dodrefnyn yn nhŷ anti efo cŵyr ac eli penelin!

Mae i chwi groeso calon, yn siŵr." "Mae hi'n drît i Anti Lw, on'd tydi, Anti?" "Mae gŵydd mor flasus, wrth gwrs," atebodd y foneddiges honno dipyn yn fisi, "ond mae tyrci'n fwy tendar.

Bore wedyn, wrth godi, cawsom y newydd fod Anti wedi marw'n sydyn y noson cynt.

Y refferendwm, sgwâr Llangefni ar ôl ethol Keith Best yn 1979 a chyfarfod cyhoeddus i gefnogi Gwynfor yn ei safiad dros Sianel ydi rhai o'r 'profiadau mawr' cynta dwi'n cofio eu cael, a gan nad oedda ni yn deulu am fynd o steddfod i steddfod mae'n debyg mae steddfod Llangefni a champio yng ngardd gefn Anti Jini oedd un o'r cyfleoedd cynta ges i i ymaelodi.

Dim ond wedi picio i'r drws nesaf i gynnau'r tân er mwyn i'r gegin fod wedi cynhesu erbyn i Anti Jini Norman godi roedd hi; mae cryd-cymalau Anti Jini yn ddrwg yn y bore.

Gan nad oeddwn ond pymtheg oed pan fu farw Anti (dyna sut oeddem yn ei galw) y mae fy atgofion ohoni braidd yn niwlog.

Heblaw'r materion delfrydyddol, yr oedd Anti yn hoff iawn o flodau a hefyd yn gwc dda.

Byddai anti yn gweithio llawer yn yr ardd pan oedd y tywydd yn braf.

Ma' gin Anti Nel ei strydoedd - rhai fydd hi'n mynd iddyn nhw bob wsnos - ac mae'n rhaid bod y bobol yn disgwl amdani hi, achos gynta roedd hi'n dechra' gweiddi, "Picl, picl, pennog, pennog picl," mi oedd plant a phobol yn rhedag allan o'u drysa', a dysgla' yn 'u llaw, i brynu rhai.

Byddai Anti yn brwsio ei gwallt yn drwyadl bob nos, cant o weithiau, ac edrychwn innau arni'n barchus.

'Sdim cynffon i' gael gydag Anti Meg, y crwt twp!' Torrodd sylw swta Mini ar draws fy myfyrdod.

O flaen y lle tan yr oedd carped ddaru Anti wneud ei hunan a phwyth croes.