Yn ogystal â'r ffaith fod yr Ymneilltuwyr yn dadlau ymysg ei gilydd, yr oedd yr elyniaeth yng Eglwyswyr yn dwysa/ u, a'r dadlau'n chwerw wrth i lwyddiant ysgubol Ymneilltuaeth ddod yn fwyfwy amlwg, yn arbennig yn yr ardaloedd diwydiannol newydd.

Mae'r adroddiad yn argymell cynnal cronfeydd bwyd mewn ardaloedd sy'n dueddol o ddioddef oherwydd sychder, a sicrhau bod yna system effeithiol i ddosbarthu'r bwyd pan fo angen.

Yn yr ardaloedd mynyddig ceir glawiad uchel, tymheredd isel ac ychydig o heulwen o'i gymharu a'r ardaloedd yn yr iseldir.

Mewn rhai ardaloedd byddent yn cydweithio'n glos â'r streicwyr trafnidiol, er enghraifft, gan wrthod trin nwyddau wedi'u pardduo.

Mae 'na ddwy ran i Aberdaron: y pentref glan y mor a'r ardal amaethyddol, oedd, oherwydd yr amaethyddiaeth, yn debyg iawn i ardaloedd eraill drwy Gymru.

Efallai fel rhan o'ch arhwiliad, gellwch awgrymu ffyrdd o wella ardaloedd lle ceir amgylchedd o safon isel.

Cytunwn, wrth gwrs, mai son am y sefyllfa yn gyffredinol a wnawn ac mai ar raddfa lai y gwelir y dirywiad mewn ardaloedd gwledig, megis Uwchaled.

Mae rhwydwaith o ganolfannau iechyd yn yr ardaloedd gwledig, a polyclinics yn y trefi, sy'n cynnig gofal iechyd o safon i bawb, am ddim.

Yn ôl y cyrff sy'n hybu ffilm yng Nghymru, fe fydd yn rhoi'r wlad ar y map sinema rhyngwladol ac yn dod ag arian a gwaith i ardaloedd o Ben Llyn ­ Gaerffili.

Ni roddwyd unrhyw arian marchnata ychwanegol i'r orsaf i'w chyflwyno i bobl nad ydynt yn gwrando, ac oni ellir gwella ei darllediadau ar FM mewn ardaloedd o gynulleidfaoedd allweddol, yn arbennig Cymoedd De Cymru, ni fydd ansawdd y profiad gwrando yn gallu cystadlu âr gwasanaethau masnachol newydd sydd i gael eu targedu tuag at graidd BBC Radio Wales.

Y gwahaniaeth a welodd rhyngddynt oedd hyn: yn yr ardaloedd gwledig o'r braidd y gallai'r gweision fyw ar eu henillion, ac ni allai'r ffermwyr fforddio talu rhagor iddynt.

Honnwyd bod cyflwr anfoddhaol addysg yng ngogledd Cymru yn deillio yn arbennig o'r camddefnydd o waddoliadau mewn nifer o ardaloedd.

Tuedda'r cynrychiolwyr busnes honedig mewn ardaloedd gwledig i fod yn anwybodus am anghenion yr economi neu'r anghenion sgiliau heblaw am bersbectif cul anghenion eu cwmni neu sector eu hunain.

Yn ystod Haf byr a ddaw i ardaloedd oer gogleddol y byd, mae'r eira a'r rhew yn diflannu a miliynau o blanhigion, blodau a phryfed yn ymddangos.

Fel yr esgynna Sam i blith y cymylau a'r sêr yng nghwch y ferch ddi-enw, ddi-sylwedd a ninnau gyda hwy, y mae'r bro%ydd cartrefol beunyddiol, ein priod ardaloedd hysbys yn pellhau a lleihau otanom yn y dyfnder ac fe ddaw moment pan anghofiwn amdanynt yn

Bu enwogion yn trafod trefi neu ardaloedd a olygai lawer iddynt yn Sense of Place ac roedd Movers and Shakers yn cyfarfod dynion a merched o Gymru oedd yn amlwg yn eu maes.

Er bod nodweddion a dosbarthiad y prif fathau yn adlewyrchu'r sefyllfa gyffredinol yng Nghymru mae'r patrymau o fewn ardaloedd yn fwy cymhleth.

Wrth gwrs, yr oedd hyn yn amlycach yn yr ardaloedd poblog nag ym mherfeddion gwlad.

Y maent wedi bod yn fygythiad i'r papurau lleol traddodiadol mewn rhai ardaloedd, drwy fod yn ffynhonnell newyddion lleol, ac aethan mor bell a ffurfio Cynghrair.

Byddai arweinwyr y mudiad i godi eglwysi newydd - a dderbyniai gryn gymorth gan y Llywodraeth yn cyson alw sylw at esgeulustod digywilydd y diwydianwyr a wrthodai ddarparu rhagor o addoldai yn ardaloedd eu gweithfeydd.

Gwelir Gwyddau Dalcen-wen yn ymweled heddiw â Gwarchodfa Ynys las yn y canolbarth, ac â rhai ardaloedd eraill, ond prin iawn yw'r rhywogaethau eraill yng Nghymru.

Gyda'r Chwyldro Diwydiannol llifodd cannoedd o filoedd o Gymry i'r ardaloedd diwydiannol gan ddwyn eu hiaith, eu crefydd a'u gwerthoedd gyda hwy.

Papur Bro ardaloedd Pontypridd a Llantrisant.

Byddwn yn cadw mewn cysylltiad cyson â nhw ac yn monitro'r sefyllfa yng ngwahanol ardaloedd Cymru.

Mae sylweddoli mai dyma'r cefndir yn help i werthfawrogi pam y mae symudiad ychydig o bobl ddi-Gymraeg i ardaloedd Cymraeg yn creu argyfwng.

Afraid sôn am gryfder y Saesneg yn ein cymdeithas yn gyffredinol; mae'n treiddio i bron bob cilfach ohoni, yn yr ardaloedd gwledig fel yn y trefi a'r dinasoedd.

Pwnc llosg arall a gafodd sylw manwl ar y rhaglen hon oedd lefel syfrdanol amddifadedd mewn rhai ardaloedd gwledig a phroblem camddefnyddio alcohol, cyffuriau a sylweddau - pynciau a gysylltir yn amlach na pheidio ag ardaloedd trefol.

Rhoes y mewnlifiad trwm cyn ac yn fwy byth yn ystod y rhyfel bwysau llethol wrth gefn y broses Seisnigo yn yr ardaloedd diwydiannol, tra oedd y rhyfel ei hun yn dyfnhau Prydeindod y Cymry.

Fel yn yr ardaloedd diwydiannol, roedd y perchnogion tiriog yn yr ardaloedd gwledig fel petaent yn anymwybodol o ddiffygion arswydus eu deiliaid.

Symons oedd y mwyaf chwyrn ei gondemniad ar y meistri haearn, gan roi disgrifiadau crafog o amodau gwael a ddaeth o orlenwi'r ardaloedd hynny â phobl, a'r diffyg cyfleusterau byw i'r gweithwyr yn sgil hynny:

Mewn ffaith, does dim argoel bod llawer yn digwydd i fynd i'r afael a'r gwelliannau hollol angenrheidiol yn ardal y Bedol ond mae'r sefyllfa yn debyg i nifer o ardaloedd eraill yng nghefn gwlad Cymru.

Daeth yr ymosodiad ddiwrnod wedi i Arafat ddweud iddo ofyn i wyr arfog beidio saethu at yr Israeliaid yn yr ardaloedd sydd dan reolaeth y Palesteiniaid.

I gymharu â siroedd Penfro ac Aberteifi, ym Morgannwg roedd llawer o'r plant yn llai na phum mlwydd oed, a'r plant dros ddeg yn llawer prinnach, am fod cyfle ganddynt i fynd i weithio yn y gweithfeydd, a dyna a wnaeth i Lingen gefnogi nid yn unig ddeddfwriaeth yn erbyn gadael i blant bach weithio, ond hefyd i roi pwys ar ganolbwyntio ymdrechion i gael ysgolion babanod yn yr ardaloedd diwydiannol.

Yn ddiweddar cryfhawyd ei bolisi iaith cynradd trwy ddatgan o blaid dysgu trwy gyfrwng y Gymraeg yn yr ardaloedd traddodiadol Gymraeg.

Gan fod offeiriad Aberdâr wedi ymosod yn benodol ar Ymneilltuaeth, gan honni mai hynny, ynghyd â chryfder yr iaith Gymraeg oedd i gyfrif bod bywyd y dosbarth gweithiol yn yr ardaloedd diwydiannol yn isel ac anfoesol, yr oedd y dadleuon yn gorgyffwrdd â'i gilydd, a Ieuan Gwynedd yn ymddangos fel amddiffynnydd 'gwir Gymreictod'.

Crëwyd y cronfeydd i gynnig cymorth i ardaloedd sydd wedi dioddef o ganlyniad i ddirywiad diwydiant traddodiadol yr ardal ac sydd angen hwb ariannol o ganlyniad.

Gan mwyaf, gellir priodoli'r gostyngiad i nifer o ffactorau sosio-economaidd cymhleth: arwydd fod cryfder yr iaith mewn rhai ardaloedd ynghlwm wrth ddatblygu cynaladwy o fewn y gymuned ac yn ddibynnol arno.

Er nad yw'r machlud mor ysblennydd a hynny mewn ardaloedd o ddiffeithwch mae'n aml yn gorchuddio'r tir dan glogyn coch wrth i belydrau'r haul ddal y gronynnau o dywod sy'n chwythu yn yr awel.Trwy gydol yr oesoedd bu'r haul a'i ddylanwad enfawr ar fywyd yn destun diddordeb mawr i ddyn.

Y mae holl ddyfodol ein ardaloedd yn y fantol.

Trafododd yn betrus ddigon darddiad enwau lleoedd, nododd ffiniau'r plwyfi, disgrifiodd natur amaethu a chynnyrch yr ardaloedd, a chyfeiriodd at ychydig o henebion.

Ac os ydyw heddiw mewn rhai ardaloedd yn wynebu argyfwng, ym mha fodd y gellid cynllunio dyfodol sicrach iddi?

Ymlaen a ni trwy ardaloedd prydferth Bohemia.

Yn yr un flwyddyn, fe gafodd ardaloedd Capel Curig a Beddgelert eu trawsblannu i China dros dro wrth i Ingrid Bergman, seren Casablanca, ddod draw i Eryri i bortreadu'r genhadwraig Gladys Aylward yn The Inn of the Sixth Happiness.

Nodwyd yn Adran 3 rai ystadegau sy'n dangos lleihad parhaus yn yr ardaloedd lle mae 70% neu fwy o'r trigolion yn gallu siarad Cymraeg.

Rowland Hughes a oedd yn ingol ymwybodol o broblemau cymdeithasol yn ar ardaloedd y chwareli a'r gweithfeydd glo.

Roedd y straeon hyn, a'u tebyg, yn rhan o len gwerin ardaloedd Ffair Rhos ac Ysbyty Ystwyth.

Yn ychwanegol at hynny credai amryw nad oedd angen addysg academi na choleg ar bregethwyr a wasanaethai'r ardaloedd gwledig.

Papur Bro yr ardaloedd Pontypridd a Llantrisant.

Roedd ardaloedd lle roedd gan y Blaid ganghennau mewn hen etholaethau nad oedd wedi canfasio eu hardal.

Yn y fasnach drionglog hon, cludid nwyddau a gynhyrchid yn ardaloedd diwydiannol Lloegr i orllewin Affrica a'u cyfnewid yno am gaethweision.

Yr oedd tasg anferth o fawr o flaen y pwyllgor; trefnu ymgyrch trwy bob rhan o Gymru i oleuo ac addysgu a chreu argyhoeddiad ac at hyn trefnu'r gwaith manwl o fynd a ffurflen y Ddeiseb o dŷ i dŷ, nid yn y pentrefi Cymraeg yn unig ond hefyd yn yr ardaloedd poblog a Seisnig yn Sir Fynwy (Gwent erbyn hyn), Morgannwg a mannau eraill.

Fe daerid fod y cyfryw ymgyrch yn lladd ein siawns i ddenu ffatrïoedd Seisnig i'r ardaloedd gwledig Cymraeg; a diau mai felly y byddai.

Y dystiolaeth fwyaf ysgubol a ddyfynnwyd oedd sylwadau'r Parchedig John Griffith, Rheithor Aberdâr, am yr ardaloedd glofaol a diwydiannol:

Cyhuddodd Cymdeithas yr Iaith y cwmni 'Cymreig' anferth 'HYDER' heddiw o danseilio cymunedau Cymraeg drwy israddio eu canolfannau yn y gorllewin - gan naill a'i orfodi eu gweithwyr i adael neu eu symud i ardaloedd di-Gymraeg.

Yn yr un modd mewn ardaloedd di-Gymraeg, gallasai'r peuoedd hyn weithredu fel sylfaen i ail-sefydlu rhwydwaith o gymdeithasau Cymraeg allasai greu impetws ieithyddol deinamig.

Ni allwn gysuro ein hunain drwy ddweud fod y Gymraeg yn weddol ddiogel yn yr ardaloedd Cymraeg.

Sylwodd hefyd ar y dystiolaeth am anniweirdeb yn ardaloedd Bagillt a Phenarlâg.

Daeth ardaloedd eang i ddibynnu ar y farchnad ŵyn ac ar yr SAP (Sheep Annual Premium) am eu cynhaliaeth.

Erbyn 1911 yr oedd llawer rhagor na hanner poblogaeth Gymraeg Cymru yn ardaloedd y glo, 'wantoning in plenty' chwedl Lingen, a dyna sut y llwyddodd Gwyddoniadur Thomas Gee a'r cyhoeddi helaeth Cymraeg.

Maen nhw'n derbyn eu haddysg mewn sefyllfaoedd tra gwahanol ac o dan amodau gwahanol, gyda gwahaniaethau yn ardaloedd a maint yr ysgol, ym mhrif iaith a nifer y plant, ac amrywiaeth yn yr amser maen nhw'n treulio yn yr ysgol bob wythnos.

Fel hyn, bydd ysgolion yn cadw at ofynion y gyfraith ond hefyd yn datblygu mewn modd cadarnhaol, gan 'ddod rownd' un gofyniad statudol arall eto nas lluniwyd gydag ardaloedd gwledig mewn golwg.

ffordd orau o wneud hynny yw yng nghyswllt polisi cynhwysfawr a chydlynol ar gyfer delio â phroblemau cymdeithasol ac economaidd ardaloedd arbennig trwy amryw ddulliau sydd yn briodol i ansawdd amgylcheddol y Parciau.

Nodwyd fod yna ddigon o eiddo gwag a ellid ei addasu yn gartrefi mewn nifer helaeth o ardaloedd heb fynd ati'n ddi-reolaeth i adeiladu ystadau o dai drud ar gyrion penterfi.

Adnewyddu capeli mewn ardaloedd lle mae dyrnaid o Gymry Cymraeg yn dal i gadw Seion, Soar a Bethlehem i fynd ar gost gynyddol, pan fyddai pawb, a dweud y gwir, yn gallu ffitio i fewn i festri Seion yn deidi.

Rhan o gynllun bwriadol ar ran Llywodraeth Llundain i ddiboblogi'r ardaloedd gwledig oedd cau'r ysgolion.

Daeth llawer o Iythyrau o gefnogaeth inni, a chododd ein calonnau wrth eu darllen--un gan Arolygydd Ysgolion wedi ymddeol, rnai gan ardaloedd eraill a oedd yn wynebu'r un broblem a mai gan addysgwyr profiadol.

Dadleuai DJ Davies, yn wir, fod yr ardaloedd Seisnig yn barotach i dderbyn neges y Blaid na'r ardaloedd Cymraeg, oblegid yr ymdeimlad o wacter a geid ynddynt trwy golli'r iaith, a bod ffyniant yr iaith yn yr ardaloedd Cymraeg yn fagl ac yn rhwystr i'w datblygiad politicaidd i gyfeiriad cenedlaethol.

Beth bynnag yw rhinweddau ardaloedd, a gwledydd eraill y byd, gallaf innau dystio fod bro fy mebyd a'i llechweddau yn 'myned o hyd yn fwy annwyl im'.

Byddai'n rhaid i Symons chwilio am amgenach esboniadau dros derfysg cymdeithasol fel helynt Beca yn yr ardaloedd gwledig.

Ond yn yr ardaloedd gweithfaol newydd, roedd y cyflogwyr yn ysu am wneud ffortiynau, yn barod i dalu cyflogau uchel, ac eto'n edrych ar eu gweithlu fel bwystfilod, yn methu cynnig iddynt amodau cymdeithasol teilwng i fyw.

Mae angen strategaeth wahanol i'r dulliau a ddefnyddir i ardaloedd Saesneg.

Ond y mae ardaloedd sydd hebddynt hyd yn oed yn awr.

Ni chyfrannodd yr ardaloedd diwydiannol ddim newydd chwaith i'r bywyd cymdeithasol Cymreig nac i lenyddiaeth yr eisteddfodau.

Mae astudiaeth o ystadegau cenedlaethol yn symleiddio'r dulliau o amaethu sy'n bodoli mewn gwahanol ardaloedd yng Nghymru.

"Gyda'n help ni mae'r cwmniau yma wedi dewis yr ardaloedd hyn fel lleoliad i'r ffilmio," meddai Mr Edwin yr wythnos hon.

Drws nesaf i Bentwyn ceir ward Cyncoed, un o ardaloedd mwyaf breintiedig Caerdydd a Chymru.

Am y tro cyntaf cafwyd mewnlifiad mawr o aelodau i'r Blaid na fedrent Gymraeg, ac yn cynrychioli ardaloedd diwydiannol Cymru.

Cyfres o gyfarfodydd llenyddol, fel y byddant yn cael eu galw mewn rhai ardaloedd.

Dangosodd Mr Steffan Griffith mewn pennod ddiddorol o'i eiddo'n ddiweddar fod gan deulu Waldo Williams, o ochr ei dad gysylltiadau agos â'r ardaloedd rhwng Taf a Chleddau.' Ceisiaf innau ddangos yn yr ychydig nodiadau hyn fod gan y bardd gysylltiadau teuluol â'r Wythi%en Fawr ym Mrynaman yn ogystal.

(c) Ardaloedd Menter Arfaethedig yn Nwyfor - Y Trefniadau Cynllunio CYFLWYNWYD adroddiad y Prif Swyddog Cynllunio.

Nid oes patrwm syml i ddosbarthiad yr ucheldir ac mae nodweddion yr ardaloedd mynyddig yn amrywio'n helaeth.

Cyfarfu ynadon y dref i drefnu iddynt hebrwng y milwyr drwy gydol y dydd; penderfynasant ymhellach gau tafarnau yng nghyffiniau'r orsaf rheilffordd am ddau o'r gloch y prynhawn, a'r gweddill yn ardaloedd eraill y dref am naw o'r gloch y nos.

Fodd bynnag, er bod yr NCT yn cymryd cam i'r cyfeiriad cywir, ofna'r Gymdeithas nad ydyw'r Swyddfa Gymreig wedi achub y cyfle i lunio canllawiau grymus a fyddai'n fodd i warchod yr iaith yn ei chadarnleoedd traddodiadol a hyrwyddo ei hadferiad mewn ardaloedd a'i collodd yn ystod y ganrif a hanner diwethaf.

Ers peth amser gwelwyd newid mawr ym mhroffil ieithyddol llawer o ardaloedd yng Nghymru lle'r oedd y Gymraeg gynt yn iaith y mwyafrif.

Ceir ystadau mawrion o dai cyngor ac ardaloedd sy'n sefyll yn uchel ar restrau amddifadedd economaidd.

Allwn ni wrth reddf ddim gadael i ysgolion mewn ardaloedd tlawd a difreintiedig 'gardota' ar ochor priffyrdd addysg.

Cynhelid gwasanaeth bob pnawn Sul ac ysgol Sul, ac yn ôl arfer ardaloedd de Cymru byddai Cymanfa Bwnc bob blwyddyn, gyda pharatoi mawr ar ei chyfer.

Hefyd mi gewch yrru eich plant i Ysgolion Urmyceg yn fengach mewn rhai ardaloedd ac ymuno (os mai merch yda chi) efo Sect 'Glasiad y Dydd'.

Fel ardaloedd eraill Cymru bu'r faled yn arbennig o boblogaidd yn nyffryn Aman drwy gydol y bedwaredd ganrif ar bymtheg.

Derbyniwyd yr egwyddor o daliadau ychwanegol i ardaloedd llai breintiedig.

"Dwi isio iddyn nhw gynnig pethau sy'n bwysig iddyn nhw, i'w hoedran nhw a'u hardal nhw." Dyna pam ei bod wedi mynd i ysgolion mewn ardaloedd tra gwahanol o'r wlad i chwilio am bobl ifainc i gymryd rhan yn y gyfres - Yr Wyddgrug, Llanfyllin, Llanfair Caereinion, Llanelli, Caernarfon, Blaenau Ffestiniog, Pontypridd a Chwmbran.

Arweinlyfr lliw-llawn yn rhoi gwybodaeth am holl ardaloedd Cymru.

Mae'r Cyfarfod Cyffredinol yn cyfarwyddo pob Rhanbarth perthnasol i ymgyrchu dros newid iaith gweinyddiaeth fewnol yn ein hardaloedd - fel y byddwn yn symud ymlaen at sefyllfa lle bu llywodraeth leol yn yr ardaloedd Cymraeg yn cael ei weinyddi trwy gyfrwng y Gymraeg.

Mewn rhai ardaloedd cred pobl fod anlwc yn siŵr o ddilyn os bydd dau berson yn siarad â'i gilydd wrth deithio o dan bont rheilffordd.

Mae cnydau ar gyfer porthiant i anifeiliad hefyd yn bwysig mewn rhai ardaloedd.

Ychydig o gnydau a dyfir yn genedlaethol, er fod cnydau megis tatws cynnar ac yd yn bwysig i economi ffermydd mewn rhai ardaloedd, yn enwedig yn yr iseldiroedd.

Ar hyn o bryd y tueddiad ganddynt yw ymateb i gynlluniau sy'n effeithio'r ardaloedd gan wneud awgrymiadau o blaid neu yn erbyn unrhyw gynllun.

Nid oedd y Dirprwywyr yn cyfyngu eu hymweliadau i leoedd diwydiannol; byddent yn ymweld â phob sir, gan adrodd gyda'r un trylwyredd ar ysgolion mewn ardaloedd gwledig a'r cymunedau yr oeddynt yn eu gwasanaethu.

Mae Saddam, hefyd, wedi gwahardd ffermio mewn rhai ardaloedd...

Byddai clustnodi dyraniad arbennig i'r Gymdeithas i'w sianelu i'r ardaloedd yma yn fodd i weithredu'n adeiladol i gyfarfod â'r broblem gynyddol yma yn ein cymunedau.