Mae hanes am rywun yn torri ar draws Lloyd-George pan oedd hwnnw'n areithio'n danbaid am hunanlywodraeth.

Roedd yn greadur gwreiddiol, ac er bod atal dweud arno, roedd ganddo dduU unigryw a doniol o areithio'n gyhoeddus.

Gall hyn arwain at bwyllgora a theithio ac areithio ac ati: gwaith anrhydeddus, ond nid gwaith llenor; yn Ull peth oblegid ei fod yn mynd â'i amser, y peth mwyaf amhrisiadwy sydd ganddo.

Bu'r bardd yn un o golofnau'r achos dirwestol yn nyffryn Aman am flynyddoedd lawer, a bu'n areithio o blaid llwyr ymwrthod â diodydd meddwol ganwaith, er iddo yntau ar ei addefiad ei hun fod yn gaeth i'r arfer ar un adeg.

Ond roedd Rondol a'i gwrw mor bwysig i Pitar Wilias pan fyddai'n areithio ar ddirwest ag oedd y diafol i John Elias pan roddodd y meddwon ar werth yn Sasiwn Caergybi.

Cefnllech Roberts yn areithio'n frwd am ...Gymru'n deffro ...

Dyma ūr sy'n huawdl iawn wrth areithio, a'i ieithwedd yn lliwgar ond y deall yn finiog.

Erbyn troad y ganrif 'roedd y gwleidydd ifanc disglair hwn wedi bod yn areithio yn yr Eisteddfod Genedlaethol ers deng mlynedd, ac 'roedd deugain mlynedd arall o areithio o'i flaen.