Welach chi ddim arlliw ar Arfon oddi yno heddiw, heb son am dremio arni hi!

Os oes gennych ddawn cynllunio beth am roi cynnig arni.

Lwyddodd i ffonio naw o'r pymtheg ac roedd pob un ohonynt, ar wahân i Mrs Andrews a oedd yn dibynnu, 'yn dibynnu, Vera fach', arni i gael ei thŷ'n barod cyn ei pharti Nos Galan, wedi deall a derbyn y sefyllfa.

Arferai 'Nhad ac amryw eraill osod cefnen - lein hir a bachau arni- i bysgota a defnyddient lymriaid yn abwyd.Dalient lawer o bysgod:lledod, draenogiaid a chathod mor yn bennaf.

Keint oedd enw Henry Rowlands arni hefyd, ac mae'r rhan fwyaf o'r cyfeiriadau ati yn yr archifau sydd yn dyddio o'r cyfnod hwn yn defnyddio'r llythyren flaen k.

Oherwydd bod y rhan hon o'r afon yn agos i'r môr, bydd y llanw yn effeithio arni a bydd ei lefel yn codi ac yn gostwng yn ôl y llanw.

Yr englyn yn Gymraeg, fel y gŵyr y cyfarwydd, yw: Adeiladwyd gan Dlodi; - nid cerrig Ond cariad yw'r meini; Cydernes yw'r coed arni, Cyd- ddyheu a'i cododd hi.

Roedd erill yn mynnu cofio am y llyged glas gole'na, ac yn dweud fod ganddo fe ddylanwad o ryw fath arni hi - dylanwad wenci ar gwningen, os mynnwch chi.

Mae'r falltod wedi disgyn." "Wel, eglura dy hun." Goleuodd ei bibell a thynnodd yn galed arni.

Darganfu'r patholegydd wedyn nad canser oedd arni ond wlser stumog a dorrodd trwodd i'r pancreas - peth digon rhwydd i'w wella.

Ydy hithau'n dwad Ddolwyddelan?" "Ydy, yn ôl pob sôn." "A'r un mor barod i frwydro?" "Ia, ddyliwn." "Gwytnwch a rhuddin hil Rhodri ac Owain Gwynedd o Benychain ym mêr yr esgyrn." Yna sibrydodd Elystan o dan ei anadl rhag i'r ddeuddyn arall ei glywed, "Os byth y bydd angen Ysgrifydd arni i ysgrifennu drosti mewn llythrennau cain, fe ŵyr hi at bwy i droi.

Ond wedi i'r llong angori ger Inis Mo/ r, sylweddolodd D ilys fod rhaid mynd mewn cwch bach i'r lan ac roedd hynny'n codi braw arni.

Ond mae yna ffactorau dyfnach hefyd sy'n deillio, yn eironig ddigon, o gyfnod yr Archentwr enwocaf oll - arwr Menem a sylfaenydd y blaid y daeth yn arweinydd arni - sef Juan Pero/ n.

Cydnebydd Tegla i'r gyfrol gael "canmol mawr arni gan wyr cyfarwydd a chondemnio mawr arni gan wyr cyfarwydd, yn ôl eu dehongliad gwahanol ohoni%.

Bob tro yr edrychai arni, cyffyrddai â'i llaw.

A'r gŵr a aeth heibio iddi ganwaith heb sylwi arni gan fod ei ffroenau mor uchel, a'i feddwl yn barhaol ar ei filiwn nesaf A digwyddodd rhyw ddydd, iddo adael ei swyddfa a cherdded i lawr y grisiau.

Ar ôl ymweld â hi gyntaf yn y chwedegau, pan oedd rhywfaint o weithio yno, bu yn ôl lawer gwaith ar ôl iddi gau, gan seilio cyfres gyfan o luniau arni.

'Nac oes, debyg.' Ond roedd awydd mwy na hynny o'i chysuro arni.

Gorffennaf wir, dyna i chi enw ar fis sydd wedi cychwyn arni â thywydd a fu'n grasboeth o bryd i'w gilydd.

Dechreuodd ddyrnu'r drws a gweiddi bod arni eisiau mynd i'r tŷ bach.

Chwalwyd byd Lisa pan laddwyd Fiona gan ei hen elyn, Kevin Shaw, er mwyn dial arni.

Mae elfennau crefyddol a gwleidyddol yn ei gwaith ond annheg fuasai gosod unrhyw label felly arni.

Geltaidd a'r englyn hwn arni i ni ddwys ystyried ein byrhoedl yngh ngwydd y creigiau arhosol.

Ac er y gellir barnu bod y dro%edigaeth ysbrydol yn un gonfensiynol iawn, y mae profiad o'r fath yn llawer llai dibynnol ar gyfundrefn resymegol y mae'n rhaid ei gweithio allan yn ofalus, ac mae hefyd yn nes at draddodiad y nofel Gymraeg y dylanwadwyd arni i gymaint graddau gan y cofiant.

Yn y llyfr Porthmadog Ships mae gennym hanes am y llong Marie Kaestner a gollwyd gyda phawb oedd arni ar fordaith o Lerpwl i Borthmadog.

Trodd ei chefn arni'n ddiamynedd a cherdded yn ôl at y ffenestr.

Heb wybod hon (neu amrywiad arni) gellid gwastraffu cannoedd o filoedd o bunnoedd bellach.

Daeth Modryb i'w chwfwr ar ben y landin, a golwg fel dynes wyllt o'r coed arni.

Dyna wisgo a phincio fu arni am wythnosa' wedyn.

rhoddodd hyn gyfle i'r rhyfelgarwyr gyhoeddi ei bod yn bryd i brydain ddechrau paratoi i'w hamddiffyn ei hun rhag ofn i'r ymherodr newydd drefnu i ymosod arni.

Y dôn y cenid yr emyn arni oedd (ac yw) 'Bryniau Casia'.

Megis yn achos gwyddoniaeth, nid un fiwsig sydd, ond amryw fathau arni: y clasurol a'r ysgafn, yr offerynnol a'r lleisiol, cerddoriaeth gyfoes a cherddoriaeth gynnar, gan gynnwys caneuon ac alawon gwerin ac yn y blaen.

Mae arni griw o ddeuddeg yn gweithio bron trwy gydol y flwyddyn.

'Roedd Mr Roberts,Daufryn, yn fosyn arni, a chredai'n siwr y buasai'n medru cael bachiad imi fel decboi.Addawodd yrru teligram o Gaerdydd pe bai'n llwyddiannus.

Y drwg oedd ei bod hi yno cyn iddo sylwi arni.

Cofier fod Mawrth ymhellach oddi wrth yr haul na'r Ddaear ac o'r herwydd mae tymheredd arwynebol Mawrth oddeutu rhewbwynt dŵr yn barhaus, er mai'r unig dystiolaeth bendant sydd ar gael o fodolaeth dŵr arni yw yng nghyffiniau ei dau begwn.

Daliai Jock a minnau i gadw llygad arni, a'i gweld yn dod i lawr, yn benderfynol ond ychydig yn arafach.

"Mi wnawn ni sgio i lawr at y lifft gadair acw ac wedyn cewch fynd lawr arni hi.

Yna, gwyrodd fymryn uwchben Mam dan syllu'n hir arni yn ei thrymgwsg.

A Rachel druan yng nghaledi ei gweddw-dod ifanc yn dafodrydd ei hatgofion ac yn ail-flasu'r bywyd oedd arni yng nghegin Y Plas lle ceid cig eidon a reis berw a chaws a bara cartref, - er taw bara du oedd hwnnw, meddai mam.

Yr oedd awdl Hedd Wyn yn tra rhagori arni, a bu llawer o feio ar John Morris-Jones a Berw am y camddyfarnu.

Mae hi'n cymryd oes i dynnu ei menyg ac yna'n rhoi cynnig arall arni.

Wedi misoedd o baratoi llanwyd y capel i'r ymylon a chafwyd hwyl ysgubol arni.

Ond am ei bod hi'n rhyfel ni allodd elwa arni.

Roedd hitha 'di trio ambell beth unwaith neu ddwy, a mwynhau uchelfanna'r profiad: crwydro'r bydysawd, yn lliwia a syna o bob math; teimlo'n hollol tu allan iddi'i hun; colli gafael arni'i hunan, ar amser a lle ...

Wedi nesa/ u at ddinas enwog ei genedl a chael cipolwg arni o un o'r llethrau cyfagos ni allai lai nag wylo wrth feddwl am y dinistr a fygythiai ei heddwch (Luc xix.

Doedd dim i dynnu hiraeth arni yma - doedd dim yma i godi atgofion a fyddai'n rhwygo'i chalon.

Oherwydd - a dyma fanylyn chwerthinllyd, ond pam ddylwn i ei hepgor fod y stryd lle roeddem ni'n sefyll wyneb yn wyneb heb asffalt arni.

Yr oedd ei dwy gyfnither a'i chefndryd yn meddwl am y tawelwch hwn yn ddistaw bach ac yn edrych arni mewn peth syndod.

Roedd gan y Llychlynwyr gred mewn Coeden Byd a'r enw arni oedd Yggdrasil.

'Hy!' medda fo, a chodi'i ysgwyddau fel ci yn disgwyl ffoniad, 'arni hi mae'r bai - ond paid ti â bod yn hen drwyn.'

Carreg arw o dir Cae Meta, un o hen gartrefi ei deulu, sydd ar ei fedd ac arni y geiriau syml, ond hollol gywir a chymwys, 'Athro, Bardd, Llenor'.

Edrychai arnaf yn rhyfedd cyn troi i fynd i'r gegin gefn fel pe bai arni ofn i mi ei dilyn ond er mod i dest a marw eisio cael sbec ar y dynion yn y parlwr, ymateliais.

A dyna'r olwg olaf a welwyd arni.Diflannodd, ysywaeth,am byth.

Wedyn ciwio am y lifft gadair a phoeni braidd, sut i fynd arni.

"Edrych arni'n cicio'i choesa'." "Gobeithio na wnaiff y pier 'ma ddim dechra cicio'i goes', 'te," meddai Joni.

yn FRS, ac yn ddiweddarach bu'n Is- lywydd arni.

Wedi clywed hanesion gan gyfeillion yn Amman, fe aeth llond dwrn ohonom at y ffin honno rhwng Gwlad Iorddonen fel y mae - ar y lan orllewinol a gipiwyd oddi arni gan Israel.

Wir, fe awn i mor bell a dweud fod ofan Madog arni hi o'r dechre; ac roedd pob un a'i stori.

Ers hynny yr ydw i wedi gweld yr hysbyseb hon hyd syrffed - ac wedi cael mwy na llond bol arni.

Eu beirniadaeth arni yw ei bod yn rhy bendant a bod y dystiolaeth drosti yn fregus.

`Does dim modd ei weld e o fan hyn,' atebodd plismon, `ond mae e tua hanner ffordd i lawr ar silff fach.' `Y clogwyni hyn yw rhai o'r rhai gwaethaf yn y cylch,' meddai Reg.`Mae'r garreg yn briwsioni dim ond i chi edrych arni hi.

'Helpwch eich hun,' meddai, a throis fy mhen i edrych arni gan ddal yn ei hedrychiad olwg ddireidus.

Rheidrwydd a osodwyd arni hefyd oedd gwasanaethu a bodloni anghenion y bendefigaeth.

Eisteddai'r hen ŵr yn ei hymyl, yn edrych ar ei bapur ac arni hithau bob yn ail.

Yr oedd arni angen stof drydan.

Roedd hefyd wedi cynnig mwy o arian iddi ac, wedi pwyso a mesur, cytunodd Vera i roi cynnig o fis arni.

Nid yr iaith ei hun sy'n faich, wrth gwrs, ond y gorthrwm arni.

Golygfa hynod y sylwasom arni yn ymyl y fan honno oedd gweld oenig na allasai fod yn fwy na diwrnod oed dilyn ei fam ar faglau o frwyn, a hithau'r famog wedi ei chneifio.

Ers hynny bu nifer fychan o rai oedd yn bleidiol i'r iaith yn gweithio i sicrhau dyfodol iddi o fewn i'r cyfyngiadau gormesol a roed arni gan reolaeth sectyddol y llywodraeth yn y gogledd.

Mi gawn ni fynd â'n bwyd efo ni rhyw ddiwrnod yn fuan." "Fydd arni hi ddim eisiau mynd drwy'r coed, gewch chi weld rŵan - fe fydd arni hi ofn bwci-bo neu ryw rwdl felly !

Chwysodd wrth syllu arni, a gweddio na chai yntau gyfranogi o'r un profiad.

Roedd ei theyrngarwch yn mynnu ei bod yn cysylltu â hwy hefyd, felly ffoniodd hi Megan Harris, ei chymdoges, a phwyso arni i alw arnynt.

O ran yn unig, mi gredaf, y gall dyn ddechrau deall am y Creu; oblegid y mae'r gamfa olaf un byth bythoedd hed ei dringo a hynny am y rheswm syml ei bod yn symud ymhellach o'n cyrraedd po agosaf y meddyliwn ein bod a'n troed arni.

Lle cynt y darluniwyd Crist 'yn un â phridd y ddaear' a'i adael ar hynny, bellach daethpwyd i'w gynysgaeddu ag enaid ac i synio amdano fel 'Iesu rhydd', fel un (a defnyddio iaith Peate am y tro heb egluro dim arni) wedi canfod ei enaid a thrwy hynny sicrhau anfarwoldeb iddo'i hun.

Creffais ar y dyn o 'mlaen yn mynd arni hi - safodd yn ei hymyl, herciodd y lifft a neidiodd y dyn ddwy lath i'r awyr - ac i fyny a fo!

Ni ddangosodd unrhyw syndod o gael ei ddal yn syllu arni, ac ni cheisiodd ei chydnabod trwy wên na gweithred.

Mae Doreen a Hazel yn ei hannog i gyfaddef y gwir, ond mae Sab yn benderfynol o roi tro arni.

'Tasa fo'n werth 'i ddarbwyllo ella byddwn i'n rhoi cynnig arni.

Mi godon nhw un fawr iawn yn 'dre' ac enw hir arni, Segontium.

Caewyd clwyd y castell a chynyddwyd nifer y gofalwyr arni.

"Ffrainc?" yn drist, drist, a gwefr y noson yn cael ei dwyn oddi arni.

Byddai arni ryw frys gwyllt i gael ei phen yng nghyfeiriad y drws.

(Os darllenir y llinellau hyn gan rywun, diamau yr ystyrir fi yn ffôl yn cofnodi pethau mor wirion.) Yr oeddwn yn gobeithio yr eisteddasai Dafydd yn hen gadair ddwyfraich Abel; ond ni wnaeth hynny, a chymerodd y gadair yr arferai efe eistedd arni pan oedd Abel yn fyw.

dichon y byddai 'r llif wedi ailgydio ynddi oni bai fod cangen braff a thrwchus o helygen yn tyfu hyd at ganol yr afon, hanner medr uwchben y dŵr ^ r, a brigau deiliog yn disgyn oddi arni i 'r afon yn grafanc am long ffred druan.

Byddai fy nhad yn galw Ede arni neu weithiau Edie.

Gwelwyd fod arch Edward Parry wedi malurio, ond fod arch Ann Parry yn aros heb ond ychydig o amhariad arni.

.' Yna mae trefn gystrawennol y darn yn chwalu i gyfleu anhrefn y darlun digrif nes y down at y diwedd, pan dry'r frawddeg yn ôl arni ei hun er mwyn y clo: .

Ond nid oherwydd y bygythiad, yn gymaint ag oherwydd cyfoeth operatig y llais yr ufuddhaodd hi yn y bôn, a chyn agor y drws, trodd ei phen i roi cip arni ei hun yn y drych ar y silff ben tân.

Tynnodd neb ei llygaid oddi arni tra'n ei gwylio'n cynhyrchu tri threfniant gwahanol, pob un yn brydferth.

Dyma ddechrau arni o ddifrif rwan gan eu bod wedi colli llawer o amser tra oedd y creigwyr yn llnau'r graig; wedi rhoi rhyw saith modfedd o dwll ym mhob carreg a'i phowdro, rhaid disgwyl yn awr am i'r biwgl ganu eto, a dyma'r un drefn ag o'r blaen.

Ond na, erbyn meddwl, fe ddylai o brynu ffon, un a thipyn o sglein arni, i fynd gyda'i het newydd.

Er enghraifft, os yw'r organeb yn metaboleiddio siwgr, rhaid iddi ddewis y math cemegol o siwgr sydd arni ei eisiau oddi wrth organebau eraill.

Dim corau, dim canu canol-y-ffordd, dim ond roc a phop, a hwnnw'n Gymraeg ac yn anwadal ei werthiant - dyna'r ddeiet lym y mae cwmni recordiau Ankst wedi rhoi eu hunain arni.

Wedi tanio'r garreg yr oedd gwaith malu arni wedyn.

Trodd un o'r bechgyn a gweiddi arni, 'Ble ma' dy ysgub di?' a chwarddodd ei gyfaill.

Yr oedd rhywbeth yn anghynnes o feddal a chnawdol yn yr olwg arni hi.

Mae'n werth bod ychydig yn amheus, a chymryd yn ganiataol fod rhywbeth yn bod arni.

Ond llawer mwy difrifol na'r ddeubeth hyn oedd fod Evan Meredith yn amau fod i Forgan ran mewn dwyn achos o odineb yn ei erbyn yn llys yr esgob yn Llanelwy, er bod Morgan yn gwadu hynny; a hefyd y ffaith ddiymwad fod Morgan wedi helpu i sicrhay llaw aeres Maesmochnant, un o stadau cyfoethocaf y gymdogaeth, ar gyfer Robert Wynne, mab ei noddwr, Maurice Wynn o Wedir, er bod Edward Morris hefyd a'i lygad arni.

Roedd golwg wyllt arni, ei gwallt yn flêr a'i llygaid yn gochion ac ôl crio mawr ar ei hwyneb.