Cofiaf i mi sylwi y bore hwnnw fod rhai o'r plant yn y dosbarth wedi eu gwisgo yn hollol yr un fath â'i gilydd - pedwar neu bump o fechgyn yn f'ymyl mewn siwt lwyd, dywyll, hynod o blaen, er yn lân, a rhai genethod mewn siwt o'r un lliw a defnydd, a'r un patrwm â'i gilydd yn union, gyda ffedogau gwynion, llaes a dwy lythyren wedi eu stampio arnynt.

Ac y mae gan waith yr Arglwydd ei drwm a'i ysgafn, ac os oes llwyfannau y mae cyfle i bobl orffwyso wrth y gwaith arnynt, wele maent hwy wedi eu meddiannu eisoes gan rai o gyffelyb fryd.

Nid yw'r deddfau eu hunain yn newid ymddygiad dros nos ond maent yn sail i adeiladu polisïau eraill arnynt.

Ceir ystadegau yn adroddiad y Comisiwn Datgysylltiad (fel y gelwid ef yn ddigon hwylus) ar gyfer y gwrandwyr ond rhybuddir ni na allwn ddibynnu arnynt.

'Roedd yn ffordd dda - yn llawer gwell na'r rhai y buom arnynt hyd yma.

gan fod yr union dric wedi cael ei chwarae ar y ffrancod ychydig fisoedd yn gynharach, nid oedd bai arnynt am fod mor ddrwgdybus.

Gadawodd y dwymyn hi, a dechreuodd hithau weini arnynt.

Yno try eu dial yn felltith arnynt hwy eu hunain.

Daeth nifer o rieni'r plant i wrando arnynt a diolchir iddynt am eu cefnogaeth.

Nid da ganddo na phiwritaniaid na chatholigion a gallai fod yn drwm iawn arnynt.

Roedd papur yn brin, welwch chi, ac roedd arnynt angen ailgylchu papur i'w pwrpas eu hunain.

Dyna sydd yn ei galluogi nid yn unig i gynnal ansawdd ei ffrwythau ymhell ar ôl y Nadolig, ond hefyd i ddal ei gafael yn dynnach nac arfer arnynt.

Nid oes seiliau i adeiladu arnynt yn y Ddeddf.

Y mae cyfrinach llwyddiant ac enwogrwydd y cylchoedd glan môr hyn bellach ynghlwm wrth yr ymosodiadau cyson arnynt gan ymwelwyr o bob math rhwng Ebrill a Hydref bob blwyddyn.

Ond hyd y gwn ni thraethodd arnynt hwy mewn nac ysgrif nac adolygiad.

Yn yr ail ran hon, ceid cutiau bychain crynion ag arnynt do o wellt neu frwyn ­ byddai eu lloriau'n is na'r ddaear oddi amgylch er mwyn cadw'r tŷ'n gynnes ac o afael y gwyntoedd.

Edrychodd arnynt yn syth.

Manylir arnynt yn yr adroddiad.

Yn ail, er mwyn i'r iaith ddod yn gyfrwng cyfathrebu byw, rhaid rhoi i bobl Cymru y cyfleusterau a'r cyfleoedd sydd eu hangen arnynt i'w galluogi i ddefnyddio'r iaith yn naturiol wrth gynnal eu busnes neu wrth dderbyn gwasanaethau dwyieithog gan gyrff neu gwmnïau sy'n gweithredu yng Nghymru.

Cynlluniai fodd i ymddial arnynt.

Pab newydd: John XXIII. Geni'r plant cyntaf yr effeithiwyd arnynt gan Thalidomide.

Os teimlodd haneswyr llên Cymru'r rheidrwydd i gydnabod, er yn betrus, ddylanwad y Trwbadwriaid ar y Rhieingerddi, mae'n siŵr y buasai haneswyr llên y Trwbadwriaid eu hunain yn barod i hawlio dylanwad y llên honno arnynt, petasent yn gwybod amdanynt hwy, oblegid un o ryfeddodau'r canu Trwbadwraidd ydyw belled y cyrhaeddodd ei ddylanwad a chyflymed.

Geni'r plant cyntaf yr effeithiwyd arnynt gan Thalidomide.

Sylfeini, meddai, na welwyd nemor ehangu... nac adeiladu gwirioneddol arnynt hyd yr ugeinfed ganrif.

Ni fynnwn er dim bod yn faich arnynt, ac er eu bod yn blant digon annwyl, ni theimlwn yn arbennig o agos atynt.

Yr enw Saesneg ar fyfyrwyr felly oedd "ministerials" a'r enw Cymraeg arnynt oedd "diwinyddion".

Yn ei ymateb i'r adroddiad Cymraeg nododd y pwyllgor nifer o bynciau y byddai'n briodol iddo eu harchwilio a datblygu polisiau arnynt ar fyrder.

Yn wyneb y sefyllfa hon penderfynodd Awdurdod Addysg Dyfed ymateb i'r gwasgu a fu arnynt of du undebau a mudiadau tebyg i UCAC a Chymdeithas yr iaith.

Mae cyrn yn un o'r nodweddion yr edrychir arnynt wrth ddethol hyrddod Mynydd Cymreig.

Er croesi ohonynt i'r lan arall, fel y gwyr y rhai sy'n hen gyfarwydd â'r hanes hwn, ni chafwyd mo'r encil na'r egwyl angenrheidiol am fod y tyrfaoedd wedi achub y blaen arnynt, ac ar y lan arall yn eu disgwyl.

Yn raddol, gwasgarodd pawb a gwthiodd Dilwyn, Rhian ac Ifan eu beiciau'n araf i ben y rhiw cyn dringo arnynt a theithio'n flinedig hyd bentref y Bont, heb ddweud gair.

Nid morgrugyn fel Monica yw hoff gymeriadau Saunders Lewis, ond arweinwyr sydd a'r awenau yn eu dwylo: mae cylch eu dylanwad yn gosod rheidrwydd arnynt i weithredu'n ystyriol.

Rhai o'r pynciau y cafwyd darlithoedd arnynt oedd Cyfundrefn Addysg Cymru, y Llysoedd Barn, Pwerau Cynghorau Lleol, Cyllid Cymru, a Phropaganda'r Blaid.

Mae yna rai rheolau cyffredinol, syml y mae'n werth sylwi arnynt cyn mynd ati i fanylu.

Y pwysicaf o'r pwyllgorau sefydlog oedd y Pwyllgor Gweinyddol - pwyllgor brys yr Undeb - a gyfarfyddai'n amlach na'r un arall i drafod materion yr oedd yn rhaid cael barn sydyn arnynt.

Y genhedlaeth ifanc yng Nghymru fel yn yr Unol Daleithiau sy'n gweithredu o ddifrif, mewn ffordd gostus iddyn nhw eu hunain, i orseddu gwerthoedd uwch yn nhrefn ein cymdeithas; cilwgu arnynt gydag ychydig eithriadau a wna'r canol oed parchus sy'n proffesu ymlyniad wrth yr un gwerthoedd.

Fel ei gyd-athrawon yn Adrannau Cymraeg eraill tri choleg y Brifysgol, roedd yn rhaid iddo gynhyrchu rhan fawr o'r tetunau llenyddol y gelwid arno i ddarlithio arnynt ac aeth llawer o'i ynni a'i amser i gyhoeddi defnyddiau felly - argraffiad o gywyddau Goronwy Owen, a blodeugerdd o farddoniaeth yr Oesoedd Canol.

Arnynt, roedd bylbiau bob lliwiau, miloedd ar filoedd ohonynt.

Argymhellir model asesu gan yr ysgol a chan yr awdurdod fesul cam a chriteria ar gyfer asesu anghenion a datgan arnynt, a chanllawiau ar gyfer trefnu a chynnal adolygiadau blynyddol.

Heb os roedd yna agweddau moesol i'r bwriadau hirben, ond fe bwysleisiwyd bod dyletswyddau gan berchnogion eiddo yn ogystal â hawliau, a pheth cywilyddus oedd esgeuluso lles y rheini oedd yn ddibynnol arnynt.

Ffordd arall o osod y peth fyddai dweud fod meddwl a theimlo ynddo mor glwm wrth ei gilydd ac mor angerddol fel yr oedd rhaid iddo weithredu arnynt ac wrthynt.

Nid ymddangosai fod unrhyw un yn eistedd arnynt byth.

Ran fynychaf, digon di-fudd yw eu cynnwys ond yn awr ac yn y man gwelir cyfle i ymhelaethu arnynt.

Wrth bwysleisio'r Gymraeg a Chymreictod rhoddir statws iddynt ym mywyd a gwaith beunyddiol yr ysgol a rhoddir bri arnynt yng ngolwg y gymdeithas.

Deuai pob math o frawddegau cysurlawn i'w phen ond 'roedd blas hen arnynt i gyd.

Wedi'r cwbl, ni chawsai fwy na bara a llaeth a physgod a mêl i'w bwyta ers tro, ac roedd wedi laru arnynt yn lân.

Gellid galw rhai dwsinau o droeon a gweld y cert neu'r olwynion ar eu hanner, rhyw gychwyn arnynt, yna mynd at orchwyl a mwy o alw i'w orffen.

Gyrrwyd crynodeb o Ddeddf Eiddo at bob awdurdod unedol gan alw arnynt i bwyso ar y llywodraeth ganol am fwy o rym gweithredol yn eu hardaloedd ac i ystyried anghenion cymunedau wrth lunio polisïau tai.

Dibynna yr amrywiaeth llystyfiant i raddau helaeth ar natur y creigiau ac effeithiau Oes yr Iâ arnynt.

Roedd ei theyrngarwch yn mynnu ei bod yn cysylltu â hwy hefyd, felly ffoniodd hi Megan Harris, ei chymdoges, a phwyso arni i alw arnynt.

Digwyddodd hyn bron ar ddiwedd y gwyliau ac er bod y fam a'r tad yn sylweddoli y dylent roi cyfrif am yr achlysur ar unwaith i'r awdurdodau yn y Cei, eto sylweddolsant y byddai yn rhaid iddynt aros yn hwy yn Sir Aberteifi nag y trefnasent, felly, dyma benderfynu mynd â chorff y famgu adref gyda nhw a chymryd arnynt ei bod wedi marw gartref gan hysbysu'u meddyg teulu o'r ffaith bod marwolaeth wedi digwydd a gofyn iddo ef ddelio â'r mater ar ôl cyrraedd gartref.

Gan y credai Dr, Tom mai eiddo'r coleg oeddynt rhoesai label y coleg arnynt.

Edrychwch i fyny at y pethau hynny y collasoch olwg arnynt.

A bydd dirion wrth bawb y mae hi'n hirlwm arnynt, heb gynhaeaf na chartref.

bachgen, ddim mwy na naw neu ddeg oed, fe dybiai, yn gafael yn dynn a 'i ddwy law mewn dyrnaid o frigau digon bregus yr olwg arnynt, a 'r rhan fwyaf o 'i gorff bychan yn cael ei chwipio 'n gyson gan ruthr y dyfroedd o 'i amgylch.

Y mae'n weddol amlwg fod llawer o'r tybiaethau y seilir y model uchod arnynt yn rhai afrealistig.

Os crafwch ar y sepalau dan y blodau efallai y gwelwch glystyrau o ewyn gwyn arnynt, a dyma ni gysylltiad arall a'r gog, sef pwyri'r gog.

....Roedd Rowland yn sefyll wrth un o'r pileri yn edrych arnynt.

Mae'r Gymdeithas wedi galw ar i Gynulliad Cenedlaethol Cymru wneud safiad dros ddyfodol addysg yng Nghymru, ac yn galw arnynt nawr i ddangos ei hanfodlonrwydd fod Cymru'n cael ei hanwybyddu, unwaith yn rhagor, ac yn gorfod dilyn syniadau Lloegr.

phan welsant ar etholiad y `Rail-splitter o Illinois' [Abraham Lincoln], ys gwelid ef, fod tebygolrwydd y buasent hwy bellach yn colli llyw y peiriant o'u dwylo, gadawsant Washington mewn dicter a soriant - wedi moni: symudasant gyda'i gilydd i ganolbarth gwlad y cotwm; yna sefydlasant ym Montgomery, prifddinas y dalaith hon, a gosodasant i fyny lywodraeth fawr o'r eiddynt eu hunain, ac etholasant cotton planter o dalaith Mississippi yn ben arnynt - `yn engineer in chief' - i redeg y peiriant.

Efallai na cheir rhyw lawer o amrywiaeth ar yr EP Farming in Space, ond gyda'r bedair cân o dan bedair munud o hyd does dim peryg i unrhyw un ddiflasu arnynt.

Oherwydd hyn, y mae pobl yn ein plith sy'n galw am newid y ddeddf a'i gwneud yn bosibl i feddyg derfynu bywyd dioddefwyr nad oes gwella arnynt.

Wrth i'r peiriannau o bob math fynd yn fwy ac yn fwy, aeth y caeau yn feysydd a diflannodd yr hen batrymau fyddai i'w gweld fel cwiltiau clytwaith wrth edrych arnynt o lethrau'r bryniau ac ambell godiad tir.

'Roedd o fodfedd i fodfedd a hanner o egin arnynt eisoes, hwy nag arfer oherwydd y gaeaf cynnes, yna gorchuddio'r cyfan nes bod yr egin deiliog hefyd o dan bridd, a'u gadael yn y tþ gwydr.

Yr oedd hwn wedi ei osod yn ffurfiol a chadeiriau o'i gwmpas, ond nid oedd neb yn eistedd arnynt.

Wedi cael stamp arnynt ac ymadael â'r llyfrgell aeth y ddwy i ganol y dref i gael cinio.

Er y gall technoleg fod yn werthfawr iawn i gynnig 'breichiau a choesau' newydd i bobl, dydi ail-osod cymalau colledig neu gymalau a nam arnynt ddim ynddo'i hun yn arwain at fyw'n annibynnol.

Mae'r Casiaid yn mynnu nad Indiaid mohonynt, ac mae edrych arnynt yn ddigon i gadarnhau hynny.

Roedd yn llawn o drysorau - breichledau o aur, canhwyllbrennau o arian, modrwyau di-ri a gemau gwerthfawr yn wincio arnynt, cwpanau arian a degau o watsys aur pur.

Testun dirmyg oedd y Crynwyr gan mwyaf, ond yn y blynyddoedd ar ôl pasio Deddf y Tai Cyrddau edrychid arnynt gydag ofn hefyd.

Gwelant dy gleddyf yn dy law a gwyddant mai ti a ymosododd arnynt.

Gan nad oedd rhan Arthur yn yr hanes yn anrhydeddus, try'r gwartheg yn sypynnau rhedyn y foment y dodir llaw arnynt gan Gai a Bedwyr.

Yn ogystal ag ar y CD arferol, maen debyg y bydd nifer cyfyngedig o 500 o gopïau 7 o'r sengl yn cael eu rhyddhau, ac maen siwr y bydd hi'n werth i chi geisio cael gafael ar un achos mi fydd yna batrwm print teigar arnynt, Grrrrr.

Wedi hynny, medde nhw, bydd y diafol wedi gwneud ei bi-pi arnynt!

Mae'n edrych ar nodweddion yr adeiladau ei hunain - pethau fel ffenestri bach culion, a rhai â chloriau arnynt.

Os defnyddir potel dwr poeth i dwymo'r gwely fe ddylid rhoi'r gorau i'r blanced drydan, oblegid gall y ddau gyda'i gilydd fod yn beryglus (a chysgu arnynt yn berygl ychwanegol).

Ond anghofiwyd paentio'r to mewn un o'r tai bach dilheintiedig hyn ac arno mewn llythrennau mân, mân, yr oedd yn rhaid ymestyn ar flaenau'ch traed i graffu arnynt, oedd y geiriau hyn: "Os wyt ti'n medru darllen hwn, rwyt ti'n gwlychu dy esgidiau."

Golwg ddi-raen oedd arnynt.

Ar ôl cael trefn arnynt, gwelais fy mlerwch.

Penderfynai pa rai oedd y gorau trwy edrych yn fanwl arnynt a thrwy ystyried hanes rhai ohonynt a'u teuluoedd.

Hybu defnyddio'r Gymraeg drwy sicrhau'r ddarpariaeth briodol o lyfrau, cylchgronau a phapurau a gyhoeddir, a cheisio sicrhau darllen eang arnynt.

Yr oedd Cyngor yn cynrychioli'r cyfundebau (sef y Cyfarfodydd Chwarter, i roi'r enw swyddogol arnynt) a hwnnw'n atebol i'r Gynhadledd.

Credwn bod angen mynd ati mewn ffordd bositif i ddatblygu ysgolion pentrefol: rhaid rhoi'r gorau i edrych arnynt fel problemau a dechrau eu gweld fel asedau gwerthfawr i'r gymuned.

Dialodd yntau arnynt trwy eu herlid yn galed.

Y tri y cytunwyd arnynt oedd John H.Pugh, Aber-soch, J. T. Rogers, Merthyr ac Ebenezer Curig Davies, Bangor.

Paol Tirili, i roi ar waith y doniau fel artist, fel cerflunydd, y gþyr ei fod yn meddu arnynt.

Mantais arall iddo fel golygydd oedd bod ganddo ddiddordeb byw ym materion a phroblemau'r dydd, ac ni phetrusai cyn cynnig ei sylwadau cytbwys arnynt, naill ai'n feirniadol neu'n adeiladol.

Felly, yn ystod y saith mlynedd ar hugain yr oedd yr esgobion druain mewn cryn benbleth oherwydd yr awelon croes a oedd yn chwythu arnynt.

* cofnodwch brif bwyntiau eich profiad a nodwch unrhyw faterion sydd angen trafodaeth neu eglurhad pellach arnynt yn ystod unrhyw sesiwn adolygu gyda'ch person cyswllt.

Ac yn hytrach na beirniadu Cymdeithas yr Iaith yn agored, roedd yn haws datgan rhyw bethau ysgubol fel hyn gan gymryd arnynt eu bod yn cymryd agwedd bositif.

Treuliodd RT dipyn o'i amser mewn adolygiad ac mewn erthygl yn tynnu blew o drwynau rhai o'i gyfoeswyr (Bebb, er enghraifft) yr oedd dylanwad y weledigaeth hon - er teneued oedd - arnynt o hyd mewn rhyw ffordd neu'i gilydd.

O'r seddau blaen, ni chymerodd eu rhieni arnynt glywed geiriau Rhodri o gwbl.

Maent mor gysegredig fel bod yn rhaid iddynt gael enwau dirgel arnynt yn lle eu henwau iawn.

Cyfeillion agos yn unig, ebe Glenys, fel petai'n gallu darllen ei feddwl, gan droi atynt i gyd yn eu tro i wenu arnynt a'u derbyn i gylch ei chyfeillgarwch.

Eto, er yr holl anawsterau, y mae arwyddion gobaith yn cyniwair yng nghefn wlad Cymru heddiw, a rhaid i ni fanteisio arnynt er mwyn hybu popeth sy'n faneisiol i'r Gymraeg.

Cynigir canllawiau bras i athrawon weithio arnynt ymhob un o'r meysydd dysgu a phrofiad yn y llyfr Plant dan Bump yn yr Ysgol.

Bydd yn rhaid i'r darllenwr edrych yn fanwl arnynt, ac os, ie OS bydd un o'r rhain yr un peth â rhif y cerdyn, peidied gwastraffu eiliad, oherwydd ma'n rhaidd ffonio swyddfa'r papur newydd cyn deuddeg o'r gloch, ganol dydd.

Mae'r ffaith fod pobl gogledd Fflorens wedi mynd mor bell â gwerthu dwr yfed i'w cyd-ddinasyddion ym mharthau deheuol y ddinas (oedd heb ddwr o gwbl), a ffeithiau tebyg, wedi gyrru'r bechgyn i feddwl yn isel am drigolion y wlad hon, ac i edrych arnynt fel pobl sebonllyd, gynffonnaidd a diegwyddor.

Gan amlaf, mae'r de nyddiau cemegol yn cael eu gwerthu yn ôl yr enw a roddir arnynt gan y cwmni%oedd masnachol, felly gwell i chwi egluro beth yn union sydd yn eich meddwl cyn prynu unrhyw ddeunydd cemegol ag iddo enw masnachol.

Ceisiai athrawon fel Olwen Davies ddwyn perswâd arnynt i fynd ymlaen i'r ysgol ramadeg yn Aberhonddu, ond - 'Doedd dim shwd beth â'u cael nhw i sefyll yr eleven-plus!