Ddydd Sadwrn diwetha' fe ddaeth criw o artistiaid proffesiynol ac aelodau o'r cyhoedd i'r Prom yn Aberystwyth i ferfio talpiau o sebon - un o weithgareddau dathlu dengmlwyddiant Cymdeithas Gymraeg y Celfyddydau Gweledol, Gweled.

Dyma'r amwysedd nodweddiadol Victoraidd a welir yn narluniau rhybuddiol Richard Redgrave neu Augustus Egg ar y naill law a synwyrusrwydd goludog gwaith artistiaid fel William Etty, Edward Poynter, Frederic Leighton a Laurence Almatadema (i nodi dyrnaid yn unig) ar y llaw arall.

Mae'r cynlluniau ar gyfer y misoedd nesaf - gan gynnwys rhyddhau casetiau gan Datblygu, Diffiniad, Aros Mae a Steve Eaves, yn ogystal â chasgliad amlgyfrannog i ddathlu'r pump oed - yn awgrymu y bydd y cwmni hwn yn parhau â'u gwaith da yn creu stabal gynhwysfawr o artistiaid mwyaf blaengar y byd roc Cymraeg.

Er mwyn mynegi'n uniongyrchol mae llawer o artistiaid yn osgoi ffurfiau addurniadol.

Yn y dyddiau cynnar roedd y label yma yn tueddu i recordio deunydd ifanc, pop, gwerin a chanu protest a'r artistiaid mwyaf amlwg, o'r cyfnod cynnar, oedd Geraint Jarman, Meic Stevens, Edward H Dafis, Endaf Emlyn, Tecwyn Ifan ac, wrth gwrs, Dafydd Iwan, ei hun, a fu mor brysur yn canu.

Siaradant briod iaith Daniel Owen fel artistiaid hefyd," meddai Hywel Teifi.

Yn ôl ei dystiolaeth ei hun, mae wedi cael ei ysbrydoli yn ei waith gan ddylanwad Artistiaid Newlyn yn ogystal â gan ymdrafodaeth gyda chyd-artistiaid yn stiwdio DAI

Dros y blynyddoedd mae John Griffiths a Kevs Ford wedi cydweithio gyda Datblygu, Ty Gwydr, Tystion ac Anweledig a nifer o artistiaid eraill ac yn yr albwm newydd mae cyfraniadau gan Lauren Bentham, Geraint Jarman, Sian James, Gai T, Ceri C, Jaffa ac MC Sleifar.

Ymysg yr artistiaid fydd yn ymuno ag o dros y tri diwrnod mae Michael Ball a Sian Cothi.

Ac mae'n sicr fod y rhesymeg hwn yn cyfrif llawer am lwyddiant Ankst hyd yn hyn; cred Gruffydd ac Alun ei bod hi'n bwysig eu bod nhw eu hunain yn cael eu cyffroi gan unrhyw grwpiau neu artistiaid unigol y mae Ankst fel cwmni'n ymgymryd â nhw.

Cyfeiliodd Cerddorfa a Chorws Genedlaethol Gymreig y BBC i lawer o'r artistiaid yn ogystal â pherfformio anthem newydd a gyfansoddwyd yn arbennig ar gyfer yr achlysur gan y cyfansoddwr cyfoes adnabyddus Karl Jenkins.

Sain: Dyma brif ran y cwmni mewn gwirionedd gyda nifer fawr o artistiaid wedi recordio dros y blynyddoedd.

Roedd yr aelwyd honno wedi'i mynych gydnabod yn bwerdy daioni'r genedl ers hir amser gan grefyddwyr, gwleidyddion, llywyddion eisteddfodau, areithwyr Dygwyl Dewi, dirwestwyr, beirdd, stori%wyr, cerddorion, artistiaid a llu o amryfal gyfranwyr a fwydai bapurau a chylchgronau Oes Victoria.

Mae hi'n argoeli'n flwyddyn a hanner i artistiaid Cymreig felly, ac ni allwn ond dymuno pob lwc i bob un, er nad oes angen peth felly ar yr un ohonyn nhw.

Yno y bydd llenorion ac artistiaid ac efrydwyr pob gwlad yn cyfarfod â'i gilydd.'

Yn ogystal â dysgu, bu'n helpu gyda sefydlu cynlluniau ar gyfer yr anabl a'r di-waith, ac i greu dolen rhwng artistiaid gartref a thramor.

Manylion am artistiaid a recordiau.

Fe lofruddiwyd miloedd o ddoctoriaid, gweision sifil, athrawon ac artistiaid.

Bydd digon o adloniant ar gyfer pob oedran yn ystod y noson, gyda llu o artistiaid yn ymuno a'r gynulleidfa yng Nghaernarfon, gan gynnwys Y

Aeth Llewellyn rhagddo i ennill Cymrodoriaeth Arwain i'r Tanglewood Center yn Massachusetts ym 1985, a gweithio gydag artistiaid megis Bernstein, Ozawa, Masur a Previn.

Yng Nghymru, er mwyn apelio at gymaint o bobl â phosib, mae'r cwmni%au recordiau wedi gorfod rhyddau cynnyrch gan sbectrwm eang o artistiaid, o ganu pop a chanu canol-y-ffordd i'r corau a'r cantorion clasurol.

Artistiaid o dueddfryd geidwadol yn unig a fawrygir gan Saunders Lewis, ac o'r herwydd crebachir ei weledigaeth Ewropeaidd gan ragfarnau ideolegol yn ogystal a chulni daearyddol.

Daeth dwy arddangosfa i Ganolfan Gelf Chapter, Caerdydd - 'In Fusion' gan artistiaid o'r trydydd byd sydd wedi ymsefydlu yn Ewrop, a 'Shock to the System', yn trafod themâu cymdeithasol a pholiticaidd mewn celf Brydeinig ddiweddar.

Yn barod, mae 2001 yn argoeli'n dda i artistiaid di-Gymraeg yr hen Gymru fach wrth i'r wasg gerddorol eu holi yn rheolaidd, yn ogystal â'u cynnwys yn y tudalennau newyddion yn wythnosol.

Grūp o artistiaid yw Beca sy'n gweithio weithiau ar wahân a weithiau ar y cyd ar baentiadau ac ar assemblage, sef darnau tri dimensiwn yncyfuno gwahanol wrthrychau.

Golyga hyn fod y cwmni, a sefydlwyd gan Dafydd Iwan, Huw Jones a Brian Morgan Edwards nôl yn 1969, yn barod i droedio i'r Mileniwm newydd gyda chryn dipyn o hyder ac yn gyfrifol am hyd yn oed fwy o grwpiau ac artistiaid.

o ystyried bod cynifer o lenorion ac artistiaid dros y blynyddoedd yn hoyw, tybed nad oes yna fantais i lenor fod felly?

Mae'r broses o chwilio am artistiaid newydd wedi dod yn haws wrth i'r cwmni fagu enw.

Gwelwyd nifer o artistiaid talentog iawn yn cyflwyno amrywiaeth eang o eitemau.

Er na cheir amheuaeth mai trac gan Gruff Meredith ydi hi, mae Go Iawn Wir Yr fymryn yn galetach na'r arfer, sydd yn brawf o bosib mai bwriad Boobytrap ydyw cynnig y cyfle i artistiaid Cymru arbrofi gyda'u cerddoriaeth.

O'r herwydd, tybiai Saunders Lewis a Maurras, fel y gwna deallusion y Dde yn gyffredinol, mai gelynion Ffrainc a'r gwareiddiad Ewropeaidd oedd Voltaire, Rousseau a Diderot, yr hanesydd rhyddfrydig, Jules Michelet, a llenorion fel Victor Hugo, Emile Zola ac Anatole France; pob un, yn wir, o'r llu ardderchog o feirdd, llenorion, cerddorion, artistiaid ac athronwyr a gytunai â Gruffydd mai 'trefn cynnydd ydyw Gwrthryfel cynyddol yn erbyn awdurdod'.

Ar y dechrau, y drefn oedd fod Ankst yn mynd at artistiaid i'w gwahodd i recordio; erbyn hyn, maent yn derbyn tapiau demo gan grwpiau newydd yn ogystal â meithrin perthynas barhaol gyda'r artistiaid sydd eisoes ganddynt.

Roedd yr artistiaid hyn yn ochri, ac yn uniaethu, â phobl gyffredin Cymru yn eu dioddefaint.

Paul Davies oedd yr arlunydd gwleidyddol mwyaf blaengar yng Nghymru ddiwedd yr ugeinfed ganrif, ac ymhlith yr artistiaid sydd ac a fu'n byw yma ef oedd y mwyaf gwreiddiol a radicalaidd ym mhob ffordd.

Roedd y grūp Beca, a sefydlodd paul gyda'i frawd Peter, yn gyfrwng i roi llawer o'i syniadau ar waith, a thros y blynyddoedd ymunodd llawer o artistiaid â'r grūp.

Mae yna gryn dipyn o gynnwrf wedi bod am y cynnyrch gan fod yna doreth o artistiaid eraill yn cyfrannu at y casgliad sydd bellach yn dipyn o draddodiad gan y grwp.