Mae llawer iawn o wir - nid caswir, dim ond gwir plaen - yn yr erthygl ddewr hon, a gyffrodd hyd at eu sodlau nifer o arweinwyr Cymreig y dydd.

Ag yntau'n un o arweinwyr blaenllaw Prydain, sefydlodd Richard Hickox y City of London Sinfonia ym 1971 ac ef yw ei Chyfarwyddwr Cerddorol.

Un o ganlyniadau'r Diwygiad Efengylaidd oedd cynysgaeddu Cymru â dosbarth newydd o arweinwyr i ddisodli'r hen bersoniaid a'r sgweiriaid, sef, y gweinidogion, y pregethwyr, y blaenoriaid a'r personiaid llengar.

Cewch anfon cynigion i'r Cyfarfod Cyffredinol ar y camau yr hoffech weld y Gymdeithas yn eu troedio, a chynnig enwebiadau ar gyfer swyddi arweinwyr grwpiau a swyddogion.

Rhoddwyd gwasanaeth newyddion BBC Radio Wales ar brawf - a dangoswyd ei fod yn wasanaeth o'r radd flaenaf - pan ddaeth yr arweinwyr cenedlaethol i Gaerdydd yn ystod mis Mehefin ar gyfer Cyngor y Gweinidogion Ewropeaidd.

Pwysleisiodd mai gwragedd a roddodd heddwch yn uchel ar yr agenda gwleidyddol ac mai'r arweinwyr â'u dilynodd drwy arwyddo cytundebau rhyngwladol.

Ni byddai ond esgus i'r arweinwyr gwleidyddol fyddaru'r cyhoedd â dadleuon rhagfarnllyd.

Gynt yr oedd hufen yr arweinwyr a goreuon doniau cymdeithas yn gwasanaethu'r Ffydd ac yn aelodau mewn eglwys.

Yn ogystal, rhyddhawyd arweinwyr rhyfel trychinebus y Malvinas.

Byddai arweinwyr y mudiad i godi eglwysi newydd - a dderbyniai gryn gymorth gan y Llywodraeth yn cyson alw sylw at esgeulustod digywilydd y diwydianwyr a wrthodai ddarparu rhagor o addoldai yn ardaloedd eu gweithfeydd.

Parodd her y Gnosticiaid i'r arweinwyr Cristionogol ymchwilio'n ddyfnach i arwyddocâd achubiaeth Gristionogol.

Ac mae cyfarfod o arweinwyr llwythau'r wlad wedi dod i ben.

Er gwaethaf anogaeth y Times, papur Llundain, i Ymneilltuwyr ymatal rhag ymroi i goffa/ u marw Barrow, Greenwood a Penry, 'those misguided men', ni fynnai arweinwyr yr eglwysi yng Nghymru wrando.

Nid morgrugyn fel Monica yw hoff gymeriadau Saunders Lewis, ond arweinwyr sydd a'r awenau yn eu dwylo: mae cylch eu dylanwad yn gosod rheidrwydd arnynt i weithredu'n ystyriol.

Y mae arweinwyr y Blaid Lafur yn baglu ar draws ei gilydd i i ddweud mai'r rheswm fod poblogrwydd y blaid wedi edwino ers yr etholiad diwethaf yw oherwydd nad yw'r 'neges' yn ddigon clir.

Yn yr ail act cawn nifer o olygfeydd gwrthgyferbyniol, un o olygfa o'r eglwyswyr yn cynllwynio sut i gasglu camdystiolaeth ac yn gwledda gyda'r ysbi%wyr ar ddechrau'u taith; golygfa arall o Bentre'r Bobol lle mae arweinwyr Ymneilltuaeth yn ymgasglu i weld beth sydd yn digwydd, ac yma y cawn Lywelyn y Bardd yn ffroeni bradwriaeth, a'r Annibynnwr, Davies, yn cymharu'r hyn sydd yn digwydd â hen Frad y Cyllyll Hirion, ac yna ambell olygfa ddoniol lle mae'r ysbi%wyr yn holi plant yr Ysgol Sul ac yn eu baglu â'u cwestiynau, gan geisio tystiolaeth i'w gwneud yn ymddangosiadol dwp, ond lle mae'r plant yn tybio bod yr ysbi%wyr yn rhai twpach.

Yr oedd hefyd gynnig gwrthgyferbyniol, oddi wrth gangen arall yn ymyl y gyntaf, yn galw am fabwysiadu'n ffurfiol y polisi a gymerid yn ganiataol yn llawer o sgrifennu cyhoeddus rhai o'r arweinwyr, Polisi perchentyaeth

Yng ngolwg yr arweinwyr Ymneilltuol, yr oeddynt, drwy ddifrio'r Cymry a'u hiaith, wedi gwadu hawl yr Eglwys ar eneidiau'r Cymry.

Mae hynny ynddo'i hun yn arwyddocaol; mae'n ein gwneud yn ymwybodol o'r tyndra rhwng y grefydd 'newydd' a'r hen fywyd, ac yn pwysleisio mai mudiad gwerinol yw Methodistiaeth, ond ein bod ni yn y nofel yng nghwmni arweinwyr y mudiad - teulu cefnog Gwern Hywel (ac i Saunders Lewis y dosbarth pendefigaidd hwnnw, uchelwyr mawr neu fach, yw'r rhai sydd a'u gwreiddiau ddyfnaf mewn hanes), a'r uchelwyr newydd - y gweinidogion.

Yr arwisgiad hwnnw, yng nghanol bonllefau'r Cymry ac ymgreinio archesgobion ac esgobion ac arweinwyr yr holl enwadau crefyddol Cymreig, oedd yr awr dduaf yn y chwe-degau.

Dim ond ar ôl oriau o aros, o obeithio ac o syrffedu y bydd drysau'r cysegr sancteiddiolaf yn agor, ac y daw'r arweinwyr allan i geisio argyhoeddi cynulleidfa o siniciaid proffesiynol fod rhywbeth o dragwyddol bwys wedi ei gyflawni.

Ar ôl bod yn ymarfer gydag arweinwyr eu hamryfal gorau daeth 200 o gantorion ifainc o bob cwr o Gymru ynghyd yn Eglwys Gadeiriol Tyddewi, Sir Benfro, i recordio ar gyfer y teledu ddarn newydd gan Karl Jenkins ar gyfer Corau Ieuenctid a Cherddorfa, a gomisiynwyd yn arbennig gan Gerddorfa'r BBC.

Nid syniad newydd yw fod y weinidogaeth Gymraeg yn y ganrif ddiwethaf wedi ymffurfio'n ddosbarth o arweinwyr cymdeithasol: rhyw aristocratiaeth newydd yr oedd y werin yn tynnu'i chap iddi.

Daeth nifer yn arweinwyr yn eu cymdeithas wedi'r profiad.

I'r arweinwyr, roedd y llwyddiant dirybudd yn gymaint o broblem ag o glod.

Mae hyn yn dy atgoffa o'r diwrnod y cyrhaeddaist Trefeiddyn a mynd gyda Rhun i gyfarfod â Maredydd ac arweinwyr y dref.

Dechreuodd Gadaffi ystyried Sadat ac arweinwyr rhai o'r gwledydd Arabaidd eraill fel brenhinoedd hunanol a oedd yn foesol amhur ac yn rhy hoff o'u perthynas â'r Gorllewin.

Ar yr un pryd, ymbiliwn arnat oleuo meddyliau a chydwybodau arweinwyr y cenhedloedd i anelu at amgenach cyfiawnder wrth drafod cynnyrch y ddaear er mwyn lleihau newyn ac angen.

Tra'r oedd arweinwyr y tair plaid Brydeinig yn dod i'n haelwydydd sawl gwaith bob dydd, doedd dim sôn am Blaid Cymru o gwbl.

Pan ddaeth amser cychwyn sylweddolodd arweinwyr a swyddogion y Cyngor nad oedd ganddynt fwyafrif.

Ofn sydd arnaf wybod pa mor anewropeaidd y gall hyd yn oed arweinwyr meddwl Cymru heddiw fod.

Roedd un o arweinwyr y Kurdiaid, Jalal Talbani, wedi mynd i Baghdad i drafod heddwch gyda Saddam Hussein.

Mi fydd y fyddin yn ymosod ar arweinwyr y Palesteiniaid sy'n gyrru plismyn i ymosod arnon ni," meddai'r Uwchfrigadydd Yom-Tov Samia, pennaeth y fyddin yn ne'r wlad.

Fo oedd un o arweinwyr y dynion yn y streic ddwytha', ond fe gollodd 'i waith yn y chwaral yn fuan wedyn .

Er enghraifft, er bod menywod yn amlwg fel gweithredwyr o'r cychwyn cyntaf, lleiafrif oeddynt ymhlith yr arweinwyr dros y cyfnod ar ei hyd, darlun sy'n adlewyrchu natur gwleidyddiaeth Cymru yn gyffredinol hyd heddiw.

Ni welai Rhigyfarch lygedyn o obaith o gyfeiriad yr uchelwyr na'r arweinwyr o achos darostyngwyd y gorau a'r mwyaf urddasol ohonynt yn daeogion.

Ond nid oedd y rhesymeg hwn yn atal arweinwyr yr Ymneilltuwyr rhag credu fel yr Eglwyswyr, fod yn rhaid i'r dosbarth gweithiol Cymraeg ddysgu Saesneg.

Ergyd y ddramodig, yng nghyd-destun Cwpanaid o De gyda Mr Bebb, yw nad oedd gan arweinwyr y Blaid Genedlaethol Gymreig, y pryd hwnnw, nemor ddim diddordeb yn y gwledydd Ewropeaidd lle na siaredid iaith ladinaidd, lle nad oedd yr Eglwys Gatholig yn unbennes eneidiau a lle nad yfid gwin yn helaeth.

Yr oedd yr arweinwyr crefyddol, hyd yn oed y Piwritaniaid parchusaf, yn ddigon dirmygus o'r tinceriaid, y labrwrs a'r cryddion a oedd yn gwneud gwaith fel hyn heb ofyn caniatâd unrhyw awdurdod cydnabyddiedig.

Os nad oedd arweinwyr y bobl yn gwybod beth oedd yn digwydd, doedd fawr o obaith gan newyddiadurwr ar ymweliad brys.

Gwnaeth y ddau gymhelliad hyn eu cyfraniad tuag at gyflyru'r arweinwyr Cymreig i feddwl na allai Cymru ymgynnal fel cymundod ymreolus.

Wrth ystyried hyn oll, ni fyddai'r arweinwyr ddim yn gohirio'r streic.

Mi ddôth y dyn llyfr bach ata i ar ddiwedd yr oedfa bore Sul a dweud wrtha i yn blwmp ac yn blaen na chawn i byth fynd yno wedyn am fy mod i'n rhoi oel ar fy ngwallt.' O drugaredd, 'roedd gan y bachgen hwnnw gryn dipyn o synnwyr digrifwch ac fe ddaeth yn bregethwr poblogaidd iawn ac yn un o arweinwyr 'i enwad - er 'i fod o'n dal i roi od ar 'i wallt.

Ymfalchi%ai yn ddi-fost yn ei allu i arwain, a pharchai arweinwyr eraill.

Ac yma yng Nghymru fe ddylai Llywydd y Blaid gael lle cymharol i'r hyn mae arweinwyr y tair plaid yn el gael.

Cyfrwng yw'r rhagymadroddion, yn y lle cyntaf, i gyfarch a rhyngu bodd noddwyr ac arweinwyr cymdeithas; ac yn yr ail le, a hyn sydd bwysicaf o ddigon, i roi cyfle i'r awduron eu hunain egluro eu bwriadau a'u cymhellion.

Ond yn fwy na hyn roedd y cysylltiad wedi'i wneud ar yr union amser, canol-diwedd yr 1980au, pan roedd newid yn agwedd meddwl arweinwyr Sinn Féin a gweriniaethwyr -- agwedd meddwl a roes fod yn y diwedd i gadoediad yr IRA, ymrwymiad Sinn Féin i egwyddorion Mitchell, a Chytundeb Gwener y Groglith.

Daeth yn ffrind gwleidyddol i Saul Ubaldini, un o arweinwyr pwysica'r undebau llafur, a Mohammed Seinaldin, uchel swyddog yn y fyddin a oedd yn gyfrifol am un o'r ymdrechion milwrol i ddisodli Raul Alfonsin.

A hyd yn oed yn ail hanner yr ugeinfed ganrif, yn y flwyddyn 1952, yn Siarter y Gorfforaeth Ddarlledu Brydeinig, er yr holl newid a fu yn agwedd a meddwl arweinwyr addysg a diwylliant, fe ofalwyd peidio ag enwi'r iaith Gymraeg yn gynneddf anhepgor ar reolwr a chadeirydd i Gymru.

Dywedodd Huw Lewis, un o arweinwyr yr ymgyrch dros Ddeddf Iaith, wrth baratoi am y daith gerdded gyda Chymdeithas yr Iaith Gymraeg: 'Yr ydym wedi troi ein taith gerdded o Gaerdydd i Lundain yn daith noddedig er mwyn i'n cefnogwyr gael cyfle i gefnogi Cymdeithas yr Iaith Gymraeg yn ariannol.

Ac yn chwyldro enbyd yr Ugeinfed Ganrif, 'rwy'n credu mai gwell ydy i rai arweinwyr ddod i'r Ffydd ar ôl anawsterau dirfawr.

Ac o graffu ar yr arweinwyr, dylid gwneud cyfrif hefyd o'r blaenoriaid (neu'r diaconiaid) yn yr eglwysi.

Fe'i canfyddir yn ymlyniad selog yr arweinwyr milwrol Cymreig wrth y goron Seisnig yn rhyfeloedd Ffrengig y bedwaredd ar ddeg a'r bymthegfed ganrif.

Yn ail, er bod Coleg Ieuan Sant yn ystod y cyfnod hwn yn nythle i'r Piwritaniaid, a gredai fod angen diwygio Eglwys Loegr ymhellach fyth yn ôl patrwm Eglwysi Diwygiedig y Cyfandir, ac er bod tiwtoriaid i Forgan a Phrys ymhlith arweinwyr y blaid Biwritanaidd, y mae'n ymddangos i Forgan, a Phrys hefyd yn y diwedd, lynu'n ddiysgog wrth y blaid Anglicanaidd swyddogol, a arweinid yng Nghaergrawnt ar y pryd gan un o'r Athrawon Diwinyddiaeth, y Dr John Whitgift.

A chadwodd ei gyswllt â'r arweinwyr Efengylaidd yn Lloegr tra bu byw.

Cryfder arweinwyr Llanfaches oedd eu dawn cyfathrebu â'r werin.

Bydd Phil Price o Bontypridd yn dechrau'i ail rownd ym Mhencampwriaeth Golff Ryngwladol Benson & Hedges, heddiw, bedair ergyd tu ôl i'r arweinwyr a dwy ergyd yn well na'r safon.

Yn hanesyddol ac yn gwbl ddigynsail, mae arweinwyr y tair carfan wleidyddol ar Gyngor Sir Gâr wedi uno trwy anfon llythyr ar y cyd at Gymdeithas yr Iaith Gymraeg yn condemnio ein beirniadaeth ar Brad Roynon, prif weithredwr y cyngor, ac yn pledio am werthfawrogiad o bolisi iaith y Cyngor.

Wrth i'r arweinwyr ffarwelio â'i gilydd mae eu swyddogion yn rhuthro allan gyda chopi o'r datganiad terfynol - ychydig baragraffau fel arfer y bu cryn chwysu drostyn nhw er mwyn sicrhau fod pob gair, yn llythrennol felly, yn ei le ac yn dderbyniol i'r Dwyrain a'r Gorllewin.

Gwyr o dras a gafodd gyfle i gael addysg safonol yw arweinwyr naturiol y gymdeithas felly o dan eu dylanwad llesol hwy - hynny yw, Edward Vaughan wedi ei dymheru a'i foderneiddio ar lun Harri y mae dyfodol i'r proletariat.

Galwyd milwyr i setlo'r helynt a gododd ar achlysur praw arweinwyr y gweithwyr, a saethwyd pedwar o'r dorf a ymgynullasai - dau ddyn a dwy wraig.

Rhoes arweinwyr y genedl, yn lleygwyr ac yn weinidogion, eu hegni gorau glas i sefydlu cyfundrefn addysg Saesneg drwyadl ym mhob rhan o Gymru o'r ysgol elfennol hyd at golegau normal a thri choleg prifathrofaol, a Siarter Prifysgol i goroni'r cwbl.

Caethgludwyd yr arweinwyr a 'r meddylwyr a'r crefftwyr gorau i gyd fel na byddai gobaith am wrthryfel.

Yn hanesyddol ac yn gwbl ddigynsail, mae arweinwyr y dair carfan wleidyddol ar Gyngor Sir Gâr wedi uno trwy ddanfon llythyr ar y cyd at Gymdeithas yr Iaith yn condemnio ein beirniadaeth ar Brad Roynon (Prif Weithredwr y Cyngor), ac yn pledio am werthfawrogiad o bolisi iaith y Cyngor.

Yr oedd y cefndir brochus hwn yn achos pryderon lawer i arweinwyr crefydd.

O ganlyniad yr oedd arweinwyr crefydd yn teimlo'n anesmwyth.

Fel pob arweinwyr yr oeddent yn awyddus i gadw cysylltiad agos â'u dilynwyr a rhoi arweiniad iddynt.

Ni ddaeth dim budd o'r cyflwyno, ac mae'n debyg fod y Rhyfel wedi rhoi'r caead ar y sôn arbennig hwnnw am ad-drefnu trydan; ond mae'n werth adrodd yr hanes er mwyn pwysleisio fod arweinwyr y Blaid yn methu sylweddol mor anwybodus oedd crynswth pobl Cymru, a'r cynghorwyr lleol yn eu plith, am y Blaid.

Pwysig yw i ni, sydd yn sôn am seiliau Cristnogol i'n cenedlaetholdeb, gofio fod Iddewiaeth a Hindwaeth a chrefyddau eraill wedi cynhyrchu rhai o arweinwyr pennaf cenhedloedd yn y cyfnod modern.

Bur sêr yn perfformio gerbron y Frenhines, y Tywysog Philip, Tywysog Cymru, Tony Blair a 60 o arweinwyr gwledydd.

A gwyr arweinwyr ein heglwysi mai gwaith pur ddigalon yw ceisio sicrhau gweithgarwch ac ymroddiad gan aelodau eglwysig nad ydynt mewn gwirionedd yn Gristionogion argyhoeddedig.

Doedd neb yn disgwyl clywed gan bawb wrth gwrs ond yng nghynadleddau'r Ceidwadwyr a'r Democratiaid Rhyddfrydol, cafwyd annerchiad byr gan arweinwyr Ewropeaidd y pleidiau, a chan eu llefarwyr seneddol ar faterion ewropeaidd.

Am genedlaethau bu eu capeli ymreolus yn feithrinfa democratiaeth ac yn fagwrfa arweinwyr undebau llafur a'r Siartiaid a'r pleidiau gwleidyddol.

Pan oedd y Gristnogaeth yn ymledu yn ninasoedd yr Ymerodraeth ni fynnai'r arweinwyr roi amlygrwydd i'r gweddau ar waith Iesu a fwriai her i ddrygau'r wladwriaeth.

Gorfodwyd arweinwyr yr eglwys, gan syniadau afresymol y damcaniaethau Gnosticaidd, a'u safiad gwrth-ysgrythurol,

Dywedodd Huw Lewis un o arweinwyr y cerddwyr, ' Hyd yn oed os yw'r prinder tanwydd yn golygu fod llai o bobl yn gallu teithio i Gaerdydd i ffarwelio â ni, ac hyd yn oed os collwn ni ein cerbyd wrth gefn, fyddai yn ein gorfodi i gario ein holl baciau ar ein cefnau, yr ydym yn benderfynol o fynd yr holl ffordd i Lundain.

Dywedodd un o arweinwyr Cymdeithas y Gweision Rheilffyrdd yn Llanelli, sef Jack Bevan, gofalwr arwyddion o Hanner-ffordd, wrth bapur lleol: '...' .

Bu'r sêr yn perfformio gerbron y Frenhines, y Tywysog Philip, Tywysog Cymru, Tony Blair a 60 o arweinwyr gwledydd.

Nid rhyfedd fod arweinwyr yr Eglwys yn pendilio rhwng disgyblu llym a goddefgarwch digon hael.