Cesglir hyn yn ôl tystiolaeth ddaearegol sydd yn awr ym meddiant y seryddwyr mai cyfres o lifeiriannau iâ anferth ynghyd â llifogydd anrhaethol fawr o ddŵr sydd wedi llunio neu foldio siâp arwyneb y blaned.

Ond mae rhai sêr â thymheredd arwyneb llawer poethach na'n haul ni.

Y mae'r diagram yn dangos y gall dyodiad naill ai fod yn ddŵr arwyneb a fydd yn rhedeg i ffwrdd ac yn llifo'n uniongyrchol i lawr yr afon, neu gall suddo i mewn i'r tir drwy broses a elwir yn ymdreiddiad.

Fel y mae'r llygaid yn treiddio y tu hwnt i arwyneb profiad yr unigolyn daw'r llenor i amgyffred cysylltiadau a syniadau na ellir eu mynegi o gwbl trwy gyfrwng technegau realistig.

Ar y llaw arall mae rhai sêr â thymheredd arwyneb sydd llawer is na'n haul ni, ac felly mae llawer mwy o'u pelydriad yn yr isgoch.