Yn wir, yr oedd yr Academi Bresbyteraidd yn barhad di-dor o'r traddodiad y bu Samuel Jones, Brynllywarch, a'i debyg yn mwydo'i wreiddiau.

Felly, yn ogystal â bod yn un o sgîl-gynhyrchion pwysicaf pob diwylliant, y mae iaith hefyd yn feithrinfa i ddiwylliant ac yn gyfrwng i sicrhau ei barhad.

Fel ym mhob maes arall, mae gwaed newydd yn gwbl hanfodol i barhad y sector annibynnol, ac mae'n briodol iawn fod rhywrai o bryd i'w gilydd yn herio hen werthoedd ac yn amau dilysrwydd hen safonau.

Hyd yn oed os na allwn dderbyn fod y gymdeithas ganoloesol mor ddigyfnewid ag y maentumia rhai, yr oedd iddi'n ddiau y sefydlogrwydd diwylliannol a sicrhâi barhad syniadau a pharhad œurfiau llenyddol.

Tim rygbi Cymru yn cael eu trechu'n ddrwg gan Lloegr a Ffrainc a chwestiynau yn cael eu gofyn am barhad y gystadleuaeth pum gwlad a dyfodol y timau Celtaidd.

Yr un oedd dyhead y ddau dros barhad yr hil.

Yn ail ran yr ysgrif hon carwn gyfeirio at enghreifftiau penodol o barhad rhai hen goelion gwerin, a'r coelion hynny wedi tarddu'n bennaf oherwydd ofn cynhenid dyn.

Y mae'r amod hwn yn gosod rheolaeth lwyr ar y rhyngweithiad ieithyddol, sydd yn hanfodol bwysig i barhad unrhyw gymdeithas ddwyieithog.

Yr un modd yn awr, mae Cymdeithas yr Iaith yn datgan fod amgylchiadau cyfoes yn milwra'n erbyn barhad o'r drefn bresennol o ysgolion gwledig ac, oni weithredir yn wahanol, y gallai llawer iawn ohonynt gau gyda chanlyniadau trychinebus i'r cymuedau y maent yn eu gwasanaethu.

Mae cynnig wedi ei roi i'r gweithwyr i roi cais am swydd newydd pan fydd yr awdurdod yn ad-drefnu yn mis Hydref, ond does dim addewid am barhad i'r swyddi sydd ar hyn o bryd yn Fangor.

Nid yr elfennau hyn sy'n amlwg, ond yn hytrach barhad, ar newydd wedd a chydag angerdd newydd, o'r ysbryd Rhamantaidd hwnnw a oedd eisoes wedi chwythu'i blwc mewn gwledydd eraill.

Yn ôl y sôn, mae i bawb ei le o fewn yr hiad, ac mae doethineb y rhai hþn yn allweddol i barhad y gymuned arbennig honno o anifeiliaid.

Y mae newid yn golygu parhad ac mae unrhyw barhad yn ddibynnol ar ddidoriant symbolau.

Ers canol y 1970au daeth Cymdeithas yr Iaith i gredu fod tynged yr iaith yn dibynnu'n bennaf ar barhâd cymunedau lleol. Nid oes llawer o bwrpas cael statws i'r iaith na dysgu Cymraeg i'n plant os bydd ein cymunedau lleol yn chwalu.

Nid oes uwch cydnabyddiaeth o barhad na bod yn wrthrych mil a mwy (yn llythrennol felly) o draethodau poenus ganol Haf.

Wrth ymyl hyn mae pob dehongliad o barhad bywyd a 'byd arall' ym amrwd anthropomorffig, fel y gall y neb a fu mewn seans ysbrydol dystio.