Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

basg

basg

Ers pasio'r ddeddf hon, newidiodd hinsawdd ieithyddol Gwlad y Basg.

Bydd dau ymwelydd o Wlad y Basg yn siarad yng Nghyfarfod Cyffredinol Cymdeithas yr Iaith gynhelir yn Aberystwyth ar Nos Wener a Dydd Sadwrn Mawrth 12 a'r 13eg 1999.

Mae'r symudiad yma yn esiampl pellach o ymgais llywodraeth asgell-dde y Partido Popular yn Sbaen i gynyddu tensiwn yng Ngwlad y Basg.

Mae'r ddeddf yn cydnabod Basgeg fel priod iaith Gwlad y Basg, yn rhoi statws swyddogol i'r iaith ynghyd â Sbaeneg ac yn datgan nad oes modd gwahaniaethu ar sail iaith.

Wedi Statud Awtonomi Gwlad y Basg ym 1979, cafwyd Deddf Normaleiddio'r Iaith Fasgeg ym 1982.

Un o'r pethau cyntaf a wna gwledydd ar ôl sefydlu seneddau newydd (fel yng Ngwlad y Basg a Catalunya) yw pasio deddfau Iaith Newydd.

Ar y noson dangoswyd dwy allan o'r dros 400 o raglenni a wnaed gan Gwyn Erfyl yn ystod ei gyfnod gyda HTV, un yn darlunio ei gyfaill mynwesol, yr arlunydd Pietro Annigoni wrth ei waith yn Fflorens, yr Eidal, a'r llall, Ewscadi, yn darlunio bywyd yng Ngwlad y Basg ar y ffin a Ffrainc yng ngogledd Sbaen.

Heddiw mae rhyw 600 o bobl o wlad y Basg ar ffo yn Ffrainc, a nifer helaeth ohonynt yn Llydaw.

Mae profiad Gwlad y Basg yn dangos ble all rhai o'r problemau godi.

Mae Statud Awtonomi Gwlad y Basg a'r ddeddf iaith yn nodi mai Basgeg yw iaith naturiol Gwlad y Basg; ac mai ieithoedd swyddogol Gwlad y Basg, yw Basgeg a Sbaeneg.

Cyfarfod cyhoeddus fydd hwn sy'n galw am Ddeddf Iaith Newydd ac yn cymharu sefyllfa Cymru gyda sefyllfa Gwlad y Basg.

Mae hwn yn gyfarfod arbennig gan fod Inaki Irzabalbeita o Wlad y Basg wedi derbyn gwahoddiad i'w annerch.

Eu gwrthwynebwyr fydd y clwb o Wlad y Basg, Alaves.

Franco yn dienyddio pump aelod o fudiad ETA o Wlad y Basg, ond yn marw ddau fis yn ddiweddarach a'r Brenin Juan Carlos yn dod yn ben ar y Llywodraeth, hyn yn arwain at ailsefydlu democratiaeth yn Sbaen.

Nid yw chwaith yn unigryw i Gymru; dyma yw'r egwyddor sylfaenol y tu ôl i ddeddfwriaeth ieithyddol yng Ngwlad y Basg a Chatalonia yn ogystal â Datganiad Byd Eang Hawliau Ieithyddol (Barcelona 1996) a gyflwynwyd i UNESCO.

Y prif siaradwr o Wlad y Basg fydd Inaki Irazabalbeitia.

Dywedodd Branwen Niclas, Cadeirydd Cymdeithas yr Iaith Gymraeg, 'Bydd hwn yn gyfarfod hanesyddol ac mae'r Gymdeithas yn ei drefnu er mwyn dysgu am sefyllfa'r Basgeg yng Ngwlad y Basg.

Yn Senedd Gwlad y Basg, mae saith-deg-pump o aelodau, a 42% ohonynt yn gallu siarad Basgeg.

Yn y Senedd, mae'r rheoliadau yn nodi mai ieithoedd swyddogol Senedd Gwlad y Basg yw Basgeg a Sbaeneg ac y gellir defnyddio'r ddwy iaith fel ei gilydd.