Phillips ohono yn iawn: y mae'r seler yn cyfateb i Uffern yn Saer Doliau; y mae lleoliad Y Ffin mewn cwt sy'n gallu gweld yr eglwys yn arwydd o bellter y bobl o'r ysbrydol; y mae'r Tŵr yn dangos gwacter ystyr a ddaw i bobl sydd wedi eu gwahanu'n llwyr o'r ysbrydol.

Eu hunig obaith am loches oedd trwyn o graig ychydig bellter i ffwrdd a gyrasant eu ceffylau ato.

Yn y dyddiau hynny roedd bron bellter y pegynau rhwng, dyweder, Llanbedr neu Landeilo a Thyddewi.

Roedd paratoi ar gyfer 'powdwr mawr' yn fusnes costus iawn oherwydd byddai'n rhaid cludo popeth o werth i bellter diogel, a byddai'n rhaid i bawb a weithiai yn y ponciau islaw adael eu bargeinion nes byddai'r saethu drosodd a'r goruchwyliwr a'r arbenigwyr wedi eu bodloni ei bod yn ddiogel iddynt ddychwelyd.

* Swyddfa mewn ardal Gymraeg ei hiath, er mwyn bod o fewn cyrraedd hawdd i bobol sydd am gwyno ynglŷn ag annhegwch - "Fydd pobol ddim yn fodlon ffonio Caerdydd," meddai, "oherwydd y teimlad o bellter."

Ei gartref ef a rhai o'i hynafiaid oedd Llwyngwychwyr, y ffermdy mewn cilfach gysgodol rhyw ychydig bellter i gyfeiriad Llanwrtyd o dre Cefn Alltwinau.

Tacteg dda, oherwydd pan 'syfrdan y safent hwythau' cawn innau gyfle i ail gychwyn a rhoi ychydig o bellter rhyngddom iddynt gael gwneud yr un peth eto, ac eto ac ETO!

Bob ochr gwelem goedwigoedd braf yn ymestyn am bellter.

Wedyn cefais fynd i ddinas a oedd gryn bellter o'r lle yr arhoswn a chefais swper efo boneddiges oedd â'i Chymraeg yn berffaith.

Yna gwelodd Janet yn dod tu ôl iddo a gafael yn ei law a i geryddu: 'Robert, paid blino Miss Beti fel hyn!' Yn sydyn daeth iddi ddarlun rhithiol o bellter ei phlentyndod ei hunan, ac am rai eiliadau gwelodd wyneb Janet yn newid a throi'n wyneb Hannah unwaith eto.

Yr oedd mathau arbennig o weithgareddau yn y cylch diwylliannol wedi eu gosod cryn bellter oddi wrth y gweithgareddau economaidd cychwynol.

Chafodd Dora Williams, Cerrig Gleision 'rioed fabi, na gwr iddi'i hun, ac wedi colli ''rhen bobol' yn nechrau'r tridegau ymrodd i droi tyddyn caregog yng ngwynt Porth Neigwl yn amgenach tir ac i fagu stoc a ddenai borthmyn yno o bellter mawr.

Newidiodd Dai Mandri ei fyd yn llwyr, collodd pob syniad o bellter ac amser.

Yr oedd rhai wedi teithio cryn bellter i ddod atom ond pawb yn credu fod y daith wedi teithio cryn bellter i ddod atom ond pawb yn credu fod y daith wedi bod werth chweil.

Hefyd mae angen iddyn nhw finiogir sgiliau fel uned syn diogelu gofod i redwyr syn ymosod o bellter.

Bydd y wiwer a sgrech y coed yn eu claddu gryn bellter oddi wrth y goedwig, a dyma un o'r ffyrdd y cafodd y deri eu gwasgaru ar hyd a lled y wlad.

synnodd hefyd fod cymaint o bellter rhwng yr ystyllod a'r môr oddi tanynt.

Cyn i mi wneud hynny arferwn dybio fod y bardd, wrth syllu ar donnau'r môr yn torri ar graig, a hynny o bellter teg, yn sydyn wedi eu 'gweld' fel cŵn ymosodol; hynny yw, fod y ddelwedd o gŵn ysgyrnygus wedi ffrwydro i'w feddwl yn y fan a'r lle, yn syfrdanol o uniongyrchol felly.