Geith Ifan ddŵad i mewn ar ei ben ei hun 'ta, Mrs bach?

Ac fe ddaeth y dydd pan godwyd baneri ar ben pob glofa, uwch y ddrifft hon, a'r pwll acw, ac fe dynnwyd lluniau'r glowyr buddugoliaethus, gwynder eu gwenau yn hollti'r du%wch a orchuddiai'u hwynebau, yn dathlu'r dydd pan ddaeth y cyfan oll yn eiddo i blant yr addewid.

Llwyddodd Ferrar hefyd i dynnu lleygwyr amlwg yn ei ben.

Gwelodd Galileo yn gyntaf fod cerrig o wahanol siapiau a maint yn cymryd yr un faint o amser i gyrraedd y llawr o ben Twr Pisa.

Daliai un o'r bechgyn lantern fechan uwch ei ben ac yn ei golau melyn medrai pawb weld y ddau filwr yn sefyll i'w hwynebu.

Er y byddai'n bosibl, wedi i broject tair blynedd ddod i ben yn llwyddiannus, i'r Swyddfa Gymreig gytuno i ariannu project newydd yn yr un maes i'w gyflawni o fewn cyfnod penodol pellach, nid ystyrir fod profiad o gyflawni project blaenorol yn fwy manteisiol na phrofiad diweddar yn y dosbarth ac anarferol fyddai penodi swyddog project am ddau gyfnod yn olynol.

Cafodd Ben bwl o chwerthin nes ei fod yn wan wrth inni ddarllen am hyn ac hyd heddiw, pan mae na ddigon o fybls yn y bath, mae'n dal i chwarae bod yn hen wr o wlad y sebon.

Ar ben hynny, mae capten United, Roy Keane, wedi dweud ei fod o'r farn nad yw'r tîm presennol yn ddigon da.

Ar ben hynny 'roedd o'n beryg' bywyd.

Dydy'r Asiantaeth ddim am wneud sylw nes y bydd ei ymchwiliadau wedi dod i ben.

Edrychodd y ddau ar ei gilydd, yna dyma Yallon yn troi ychydig ar ei ben, fel y bydd rhywun wrth gyfarch cydnabod.

A chyda'r Trefnydd Busnes, Andrew Davies, yn cyhoeddi y cynhelid trafodaeth ar bwnc cig eidion ar yr asgwrn cyn gynted a bo hynny'n briodol daeth y sesiwn cyntaf - dof a digon anniddorol mewn gwirionedd - o gwestiynau i'r Prif Ysgrifennydd i ben.

Gwyddai fod yr awyren yn troi gan ei fod yn teimlo fel pe bai pwysau mawr ar ei gefn a'i ben.

Ar yr un adeg cafodd prebendari Llanfair Clydogau ei ddyrchafu'n ben-cantor.

Arhosais i bethau ddod atynt eu hunain ryw ychydig: y fegin yn dal i weithio er bod yr esgyrn yn ratlo ar ôl y glec, ac roedd y byd yn dechrau sadio wedi fy nhaith din-dros-ben drwy'r awyr ar ddeng milltir ar hugain yr awr.

Glowyr De Cymru yn cytuno i ffurfio'r NUM a dod â dyddiau'r 'Fed' i ben.

Fe fu'r ddau hyn felly yn dadlau ynglŷn â darn o dir gerllaw'r harbwr a'r ddau yn dweud Fy eiddo i yw hwn.' Arweiniodd hyn at achos llys costus dros ben a'r Iarll a gafodd y dyfarniad, fel y gellid rhag-weld.

Er mai cerddor oedd Ffrancon Thomas o'i ben i'w sawdl nid dyma ffon ei fara oherwydd gweithiai o ddydd i ddydd yn swyddfa'r cyfreithwyr Carter Vincent a'i Gwmni ym Mangor.

Dw i wedi gweld y ddau fachgen yma o'r blaen yn rhywle!' Dechreuodd grafu'r gwallt hir seimllyd ar ei ben.

Daw'r daith i ben gyda golwg ar natur ac ecoleg arfordirol glannau'r Fenai a'r olygfa wych a geir oddi yno tua'r tir mawr.

Ar ben trais ei gwr, poen ysgaru, cyfrifoldeb y plant ac amodau byw anobeithiol, yr oedd swyddog y dref yn ei gwrthod.

"Mae o'n rhy isel!" gwaeddodd rhywun gan wyro'i ben wrth i Douglas ruthro tuag atyn nhw.

"Mae hyn yn newyddion da dros ben ac yr wyf yn falch iawn y bydd gorsaf newydd yn cael ei hadeiladu ar y safle yn y dyfodol agos," meddai Mr Hughes.

Ddwy flynedd yn ddiweddarach tystiodd eto i'w dryblith yn ei gerdd 'Ewch, a chloddiwch Fedd i Mi', ac oni bai am ymgeledd ei ail wraig, Rachel, ni fuasai wedi byw i ddathlu ei ben-blwydd yn ddeg ar hugain oed.

Daeth tymor Cymdeithas y Chwiorydd i ben gyda gwibdaith ar nos Wener lawog ym mis Mai.

Cyn bo hir, 'roedd gan bron bob pentref ei alcemegwr ei hun; yn aml iawn, hen berson go od yn byw ar ei ben ei phen ei hun, yn teimlo'n sicr y gallai weithio hud a lledrith.

CYNIGION: Ni all y grwp ar ei ben ei hun ddatrys y prif broblemau ar yr amgylchedd sy'n gysylltiedig â chloddio a defnyddio mwynau, felly y prif gynnig yw:

Ac o ddechrau mis Awst, aeth trafnidiaeth Llundain yn llonydd pan ddilynodd y gweithwyr arweiniad Ben Tillett.

Am ganrif gyfan bu mil oedd o weithwyr dan yr hen drefn yn trethu eu nerth a cholli llawer o chwys, a daethai'r cyfnod hwnnw i ben.

Aeth i lawr y llwybr troellog at lan yr afon a thoc, arhosodd wrth hen foncyff derw gorweddog gan ddringo'n araf a gofalus i'w ben.

Drwy gyfrwng y colofnau hyn, bu Dewi Mai yn weithgar iawn yn ennyn diddordeb y cyhoedd gyda sawl sylw dadleugar, trwy drefnu nifer o gystadlaethau, ac ambell waith trwy fentro cyhoeddi rhestr y gwyddai'n iawn a fyddai'n debyg o dynnu nyth cacwn i'w ben.

Amneidiodd y ficer ei ben yn feddylgar.

Eistedda yn ei gadair a'i ben yn ei blu.

Daeth Modryb i'w chwfwr ar ben y landin, a golwg fel dynes wyllt o'r coed arni.

"Cei." "Arian y giat, neithiwr?" Nodiodd ei ben a rhoi ei fys ar ei geg.

Cymysgedd yr ydw i'n dechra amau y byddai o ddirfawr les i Gruff acw wrthi - achos mai fo ydy'r unig ddyn yng Nghymru, synnwn i ddim, sy'n cwyno ei fod o wedi blino gormod a bod ganddo fo gur yn 'i ben ar yr un pryd.

Ar ben hynny yr oedd y Swyddfa Amddiffyn wedi atafaelu Neuadd Prichard-Jones i fod yn gartref tros gyfnod y Rhyfel i rai o drysorau celfyddyd y deyrnas.

Dim ben.

Chwerthin am ei ben a wnaethom ni.

Gollyngdod digamsyniol ar bnawn heulog o Fehefin i gaethion bach y desgiau pren fyddai edrych i fyny ar y manol yn entrychion yr ysgol a chofio fel yr oedd Wmffra a Nedw wedi treulio pnawn cyfan yn y seilin yn gollwng slumod wrth ben dosbarth y sgþl.

Mae cyfnod Mark Taylor fel capten tîm rygbi Cymru wedi dod i ben gyda'r newydd y bydd yn derbyn triniaeth lawfeddygol i'w ben-glîn heddiw.

Gyda'r nos yr un dydd, wedi mynd yn ychydig meddwach, rhedais yr un modd o ben isaf y dref, at y Bont Fawr, am swUt; a rhedodd Mr Lewis Thomas, Druggist, ar fy ôl gyda chwip y tro hwn, gan feddwl fy nghuro, a fy nhroi i fewn i rywle, cyn dangos ychwaneg o'm digywilydd- dra; ond methodd â fv nghyrraedd.

Mae trwydded presennol yr orsaf yn dod i ben ymhen pedair blynedd, ac mae Cyfeillion y Ddaear wedi dweud y byddai'n well ganddyn nhw petai'r Wylfa yn cau bryd hynny.

Dyna ran o arwyddocad parodi Williams Parry ei hun ar ei awdl fawreddog, 'Yr Haf.' Yn 'Yr Hwyaden' y mae'n gwneud sbort am ben y confensiynau hurt a ddaeth i ffasiwn yn sgil 'Yr Haf': y macwyaid, y brodyr gwyn a du, holl gyfarpar yr awdl ramantaidd, a droes yn amherthnasol i'r oes.

Dilyn rhaeadrau oedd fy ngwaith yr ochr draw, saith milltir o raeadrau rhwng copa'r bwlch a phentref bach Susauna, a milltir ar ben milltir arall o raeadr a phistyll yn ymuno a phrif afon y cwm o grognentydd clasurol, o'r pantiau eira disglair y tu ol i'r cymylau, ac o lasierau cudd Piz Vadret.

Mae o rywfaint yn wahanol; tri ac nid dau dwrad ddylai fod ar ben y tþr mawr.

Ac, eto, bob hyn a hyn, fe fyddai'n codi'i ben yn herfeiddiol a fflach o hiwmor dygn yn dod â gwên i'w wyneb.

Dechreuodd y gyfres hon gyda chyfweliad gyda'r actor Owen Teale, a siaradodd am ei rôl yn y gyfres ddrama danbaid Belonging ar deledu BBC Wales lle bu'n chwarae rhan myfyriwr aeddfed yn syrthio dros ei ben a'i glustiau mewn cariad â mamgu 60 oed.

Er rhyddhad iddo gwelodd ddau ben yn dod i'r golwg yn y trochion dŵr o gwmpas gweddillion yr hofrennydd.

A oedd yr aderyn ar ei ben ei hun?

Ben arall y cae mae'n anodd cofio Kevin Dearden yn gwneud unrhyw arbediad o bwys drwy gydol yr awr a hanner.

'Gwnaf, siwr, Mrs Williams', atebodd Elfed, gan danio'r injan fel arwydd ei bod hi'n bryd i'r sgwrs ddod i ben.

Edward yn ffonio ben bore i ddweud ei fod yn bwriadu dod yma tua hanner dydd.

Dewisodd hefyd ben-cantor a deuddeg o ganoniaid.

Daeth rhai o adar y môr i hofran uwch ei ben.

Gwynn Jones y byddai ef farw'n fuan, daeth y golomen i arwyddo bod "dyddiau fy anwylyd yn dirwyn i ben." Ni ddeallwn i arwyddocâd y golomen, ond deallasai fy nyweddi.

Daeth y ci defaid butra a welodd JR erioed i ben y bwlch - nid ei fod o wedi gweld llawer o gŵn defaid budr - ac i ddangos ei groeso neidiodd ar fonet y car.

Byr hefyd fu bywyd ei ddilynydd fel papur newydd Cymreig, Haul Gomer, a ddaeth i ben ei daith ar ol naw rhifyn.

Beth bynnag, mae'r giard yn amlwg yn amddiffyn fy ngwely i, oherwydd mae'n rhoi ei law arno, yn ysgwyd ei ben yn filain, ac yna'n troi ataf gyda gwen nefolaidd...

Am y tro cyntaf yn ei fywyd, collodd ei ben, rhoddodd bunt i'r gyrrwr a dweud wrtho am gadw'r newid.

Gosododd Orig y cawell ar ben y gist de.

Er nad yw Dyfrig yn ...gallu meddwl yn glir ai ben mewn anialdir maen syndod fod ei lais cystal efor dolur gwddw - dyma lais Dyfrig ar ei orau gyda harmoneiddio cryf a melodi swynol dros ben - cynnyrch yn amlwg o'r un ffatri a Cwsg Gerdded.

Beth bynnag mae'r nofelydd yn perthyn yn nes i fywyd nag i gelfyddyd, a'i draed yn nes at y ddaear nag yw ei ben at yr awyr.

Ar ben hynny roedd wedi gorfod talu llawer rhagor nag yr oedd wedi ei ragweld i was am wneud gwaith y tyddyn yn ei absenoldeb a bu colledion oherwydd nad oedd, ynghanol ei brysurdeb fel Ysgrifennydd Cyffredinol, wedi medru rhoi'r sylw dyledus i'w gartref.

'Iawn, iawn,' cytunodd Rhys gan ddechrau gwthio'r bygi i ben y stryd.

Erbyn Tachwedd 'roedd y Bwrdd Glo yn honni fod 55 o'r 174 o byllau yn gweithio, a phenderfynodd glowyr Gogledd Cymru ddod â'r streic i ben.

Daeth cynhyrchu haearn yn Nowlais i ben wedi 228 o flynyddoedd.

'Cŵn Annwn Theros ydi'r rheina.' 'Be ti'n mwydro?' i flaen a'i ben yn y gwynt.

Daeth y ddau Mephistopheles (Christian Bradshaw a Ben Addis) ag elfen o ddoniolwch manig i'r perfformiad, ond heb gollir dychryn sinistr.

Ddydd Llun bydd Pwyllgor Gwaith Cyngor Sir Ynys Môn yn trafod mater yr oedd Mr Jones yn credu oedd wedi dod i ben bedair blynedd yn ôl pan gafwyd yr adolygiad o enwau lleoedd ar yr Ynys.

Ac mae cyfarfod o arweinwyr llwythau'r wlad wedi dod i ben.

Doedd e dim ar gael yn y ddwy gêm gyntaf oherwydd anaf i'w ben-glin.

Gwaeddodd nerth esgyrn ei ben ond chlywodd neb y gri unig o'r môr.

Gan ei bod yn ddiwrnod braf, mynd am dro efo'r myfyrwyr i ben y bryn gyferbyn a'r coleg i hedfan barcud.

Ar ben hynny mae gen i ofn bod 'na draddodiad wedi bod yn y coleg yma o benodi Saeson i gadeiriau gwyddonol hefyd.

"Mae o'n lle hwylus dros ben i ni gan ei fod o'n lle tawel sy'n rhoi llonydd i ni fynd ymlaen efo'n gwaith."

"Wel," medd y milwr gan dynnu ei gleddyf o'r wain, "efallai ei fod yn farw, ond gwell i mi wneud yn siŵr," Mae'n codi'r cleddyf uwch ei ben ac ar fin dy drywanu pan wyt yn troi'n sydyn, yn codi dy goesau ac yn ei gicio yn ei stumog.

Fel y syllai Dan arno, cododd ei ben oddi ar ei ysgwydd ac agorodd un llygad gwyliadwrus.

Gan na wyddem beth oedd arwyddocâd y gwrthrychau simneiaidd a welem yn y caeau a'u defnyddio i'n cyfarwyddo at ben draw y twnnel, bu raid inni ddilyn y ffordd am dipyn, nes inni gyrraedd ciosg Dôl-grân Uchaf.

Diflas ac amaturaidd dros ben.

Ie, cyfyng oedd adeiladau'r gof a'r ffenestri ar ben hynny mor gyfyng yn ogystal.

Gwisgodd Reg harnais a rhoes het galed am ei ben.

A phrun bynnag, meddai, petai o'n dechrau poeni am bob tþ gwag roedd o'n ymweld â nhw byddai ar ei ben yn y seilam.

I'r sawl sydd yn gallu cyfuno sylwadaeth fywiog a diwylliant eang ac sydd yn cael ei ysgogi gan gariad at ei fro, y mae ei filltir sgwar yn destun diddordeb di-ben-draw.

I fod yn bersonol, pan euthum i Fangor i'r Coleg am y tro cyntaf, fy awydd mawr oedd astudio athroniaeth ond yn anffodus - erbyn hyn - deuthum ar ben y rhestr mewn Cymraeg yng nghwmni Idris Foster a Jarman a pherswadiwyd fi i 'gymryd' Cymraeg.

Gwthiodd y bygi i ben y stryd, rownd y gornel ac i fyny'r rhiw at y siopau.

Er hynny mae'n ddiddorol tros ben gweld sut y mae ysgolhaig a dreuliodd oes lafurus yn y maes yn gweld y darlun.

Dogni da-da yn dod i ben.

Ar ôl dehongliad llawn bywyd o Land of Hope and Glory, daeth y digwyddiad yng Nghymru i ben gyda'r emyn Calon Lân a gyfansoddwyd yn Abertawe wedii ddilyn gan Hen Wlad Fy Nhadau ac arddangosfa tân gwyllt drawiadol.

Dwy glincar o gôl, fel basach chi'n ddigswyl gan Mark Hughes - un efo'i ben - ac, wrth gwrs, fe welodd o'r garden felen.

Er hynny, diddorol dros ben oedd bod mor agos at yr ugain melin wynt a godwyd ar y mynydd i gynhyrchu trydan.

Gofalodd pob un blygu'i ben tua'r llawr a disgwyl yn ddistaw.

Fel tad, y peth ola rwyn ei ddymuno tran gwylio fy mab yn chwarae rygbi fyddai gweld rhywun yn damsgen ar ei ben.

Daeth ei disgrifiadau i ben, a thawelodd hithau.

Fe ddylent fod wedi cyrraedd ers oriau ond er iddynt gychwyn ben bore bach, cael eu rhwystro dro ar ol tro fu eu hanes.

Dagrau chwerthin oeddan nhw, erbyn dallt, chwerthin am ben y byd y bydd o'n bwrw'i lid arno fo, chwerthin nes mae'r dagrau'n powlio yn meddwl am y tir yn mynd dan y don adeg y dilyw mawr ac adeg Cantre'r Gwaelod ac adeg Ker Is.

Mae gan bob un o'r baeau o gwmpas Bro Gþyr ei hynodrwydd daearegol ei hun megis ffawtiau Bae Caswel, neu ffosiliau cregyn Chonetes ym Mae Three Cliffs, ond fe awn ni ar ein hunion ar y daith fer hon i ben draw'r penrhyn ym Mae Rhosili a Phen Pyrod.

Bydd maswr Cymru, Neil Jenkins, yn cael triniaeth yn gynnar yr wythnos nesa ar fân-anaf i'w ben-glîn.

Dyna farn amryw byd o'n milwyr hefyd, ac mae tuedd bellach i chwerthin am ben y syniad fod yr Eidalwyr yn 'gynghreiriaid' i ni.

Cododd y lleisiau yn uwch ac yn y diwedd dyma lanc yn neidio i ben wal y ffynhonnau gan daflu ei wallt cyrliog du yn ôl a chodi ei ddwrn i'r awyr.