Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

benfro

benfro

Mae Moss a Morse yn enwau gweddol gyffredin yn yr hen Sir Benfro.

Hyd yma y teithiodd fy hen daid o Benfro i fyw a marw'n amaethwr.

"Galw gyda fi% meddai, "i adrodd i hap a'i anhap." Ac yna - "Mae'n bwysig i mi newid yn gynnar yn y bore rhag cael fy nala yn fy nisabil." Gair hollol gyffredin yn nhafodiaith gogledd Sir Benfro oedd disabil pan oeddwn yn ifanc.

Cyfeiriwn, er enghraifft, at y penderfyniad gan Gyngor Sir Benfro i gau nifer o ysgolion pentrefol yn rhan o broses o adolygu dyfodol ysgolion â llai na 55 o ddisgyblion.

Diwrnod sych ond posibilrwydd o gawodydd yn Sir Benfro.

Yn gymdeithasol hefyd roedd pawb wedi mwynhau, ac er bod amser yn rhy brin i grwydro ymhell roedd hi'n braf cael gweld ychydig ar sir Benfro.

Ar ôl bod yn ymarfer gydag arweinwyr eu hamryfal gorau daeth 200 o gantorion ifainc o bob cwr o Gymru ynghyd yn Eglwys Gadeiriol Tyddewi, Sir Benfro, i recordio ar gyfer y teledu ddarn newydd gan Karl Jenkins ar gyfer Corau Ieuenctid a Cherddorfa, a gomisiynwyd yn arbennig gan Gerddorfa'r BBC.

Rhoddwyd cyfweliadau personol i oruchwylwyr ysgolion Sul yn sir Gaerfyrddin a rhan o sir Benfro, ond wrth gwrs, nid oes sicrwydd bod yr wybodaeth ystadegol a roddwyd yn fanwl gywir, gan ei bod yn aml heb gadarnhad dogfennol.

Gwrthwynebydd arall yw'r Cynghorydd Rhys Sinnett sy'n poeni am gamddefnydd o arian y cyhoedd ac yn anghytuno â barn Lyn Davies bod unrhyw gyhoeddusrwydd i Sir Benfro (boed dda neu ddrwg) i'w groesawu.

Yr adeg honno ymestynnai o sir Benfro i rannau o siroedd Trefaldwyn a Henffordd, gan gynnwys o fewn ei ffiniau bron hanner arwynebedd Cymru.

Mwyngloddio glo yn dod i ben yn Sir Benfro gyda chau glofa Wood Level yn Saundersfoot.

Cadwodd ei gartref yn Sir Benfro a dyna fwynhad oedd cael mynd gyda'n gilydd i aros yno adeg gwyliau'r ysgol.

Benfro, a bygythiad arall ar ddechrau'r pumdegau i feddiannu pum mil o aceri yn Nhrawsfynydd, yn ychwanegol at y gwersyll a oedd yno.

Wedi gwallgofrwydd bargeinion Ionor yn y faelfa cafwyd egwyl gymharol dawel, a dechreuodd y staff son am eu cynlluniau ar gyfer gwyliau'r haf: bwthyn yn Sir Benfro - y - Dyfed; wythnos yn Llundain; paentio'r tŷ; Iwerddon; llynnoedd Lloegr; Cernyw; Eastbourne; a hyd yn oed Majorca.

'Rerod' oedd ein gair ni yn Sir Benfro.

Cynnwrf wrth i'r tanciau 'Panzer' Almaenig cyntaf gyrraedd Castell Martin, Sir Benfro.

yn Y Faner yn honni nad oeddent hwy yn Sir Benfro wedi diswyddo'r un heddychwr, ond yn unig eu bod heb gyflogi rhai newydd.

Ar yr wyneb, fe fydd y filltir neu ddwy nesa' trwy fideoland Sgiwen yn cadarnhau rhagfarnau: Does yna ddim byd o werth yng Nghwm-nedd heblaw am y rygbi - a byddai Crysau Duon Gareth Llewelyn yn glwb ceiniog a dime heblaw am gyfraniad ffermwyr ifanc cyhyrog Cymraeg o sir Benfro.

Boncath Pentref yng ngogledd ddwyrain yr hen Sir Benfro yw Boncath.

Dilyniant crefftus, cymen am fannau, llecynnau a henebau yn Sir Benfro.

Mae Cymdeithas yr Iaith Gymraeg wedi anfon llythyr heddiw at y Prif Ysgrifennydd, Rhodri Morgan yn cyhdo'r Cynulliad Cenedlaethol o fradychu'r Gymru wledig trwy eu penderfyniad i wrthod apel rhieni Bwlchygroes Sir Benfro, i gadw eu hysgol ar agor.

Erbyn heddiw tueddwn i feddwl am gŵn fel anifeiliaid anwes ond ar ffermydd a thyddynnod Sir Benfro a Sir Aberteifi y magwyd y ddau fath o gorgi yn arbennig ar gyfer gyrru gwartheg ac er mwyn hela y crewyd cŵn megis Daeargi Sealyham, y Daeargi Cymreig (a fu mor llwyddiannus yn Sioe Cruft eleni) a'r Tarfgi Cymreig (Welsh Springer Spaniel).

Yn yr achos hwn nid oedd Cyngor Sir Benfro wedi gwneud unrhyw ymchwil i bosibiliadau erail, fel hybu cydweithio rhwng ysgolion a chreu ffederasiynau.

Cemais I mi, pentref glan mor ar arfordir gogleddol Mon yw Cemais, ond y mae'r enw hwn hefyd yn digwydd mewn nifer o fannau eraill yng Nghymru ar yr arfordir ac ar lawr gwlad o Feirionydd i Drefaldwyn ac o Benfro i Fynwy.

Credai hefyd - fel y dywedodd wrthyf droeon - ei fod wedi darganfod y gymdeithas ddelfrydol ymysg ffermwyr Sir Benfro - lle'r oedd cyd-weithio a chyd-lawenhau, heb sôn am gyd-ddioddef, wedi ei gwneud yn gymdeithas glos, lawen a chydweithredol.

Yr olygfa frawychus yn Aberdaugleddau yn sir Benfro ddydd Sur.

Yr oedd Pont Myrddin ('Merlin's Bridge') yn agos i'r lle y cawsai fy mam ei geni yng nghyffiniau Hwlffordd yn neau Sir Benfro.