Yn ddiweddar deuthum ar draws pennill yng nghasgliad TH Parry-Williams, Hen Benillion sy'n cyfleu'r ffaith honno -

Nid oedd enw awdur nac argraffydd ar y copi a welodd ef ond yr oedd iddi bedwar ar ddeg o benillion a chytgan.

Dyma ddau o'i benillion ar 'Ddirwest':

Clywodd y prynwr o Groesoswallt am Oliver Thomas a'i ddarllen, nid hwyrach; a chlywodd y prynwr o Gaerfyrddin, oddi ar dafod ei dad a'i dad-cu, rai o benillion y Ficer Prichard; - ond yn eu gweithiau hwy yr oedd trefn ein lleferydd ar y brawddegau ac ystyron sobr ein byd-bob-dydd i'r geiriau.

Dyna pam y mae'n canu yn un o'i benillion mwyaf ysgytiol,

Gwnaeth Dafydd Jones, Dremddu gymwynas â'r ardal trwy gasglu a chrynhoi hen benillion, arferion a llên gwerin y fro mewn traethawd swmpus.

Yn naturiol, ceir yn y rhan o'r rhagymadrodd sy'n canolbwyntio ar yr anterliwtiau eu hunain, bob math o wybodaeth amdanynt yn amrywio o'r ffaith fod Huw Jones yn Eglwyswr selog beirniadol o fawrion Methodistiaeth fel Howel Harris, i'r nifer o benillion a ddosbarthai'r anterliwtiwr i'w hactorion.

Dyma, er enghraifft, benillion a gyfansoddwyd gan lanc cyn iddo gyrraedd ei ddeuddeng mlwydd oed, bachgen o'r enw T. G. Jones o Bontypridd,

Ei hiraeth am weld sylweddoli'r uno hwn ar raddfa fawr sy'n ysbrydoli ei benillion prydferth,

Mae'r traethawd hefyd yn llawn o hen benillion, rhigymau a hwiangerddi, megis y canlynol:

Mae'n gosod y peth mewn iaith drawiadol yn ei benillion i'r Drindod yn Aleluia:-

Wrth iddyn nhw weithio, adroddai'r plant un o benillion y chwyldro: