Un o'r mannau mwyaf cythryblus ar y Lan Orllewinol oedd Bethlehem.

Wrth i'r trais gynyddu rhwystrodd Byddin Israel bobol rhag teithio i mewn ac allan o drefi Bethlehem a Ramallah.

Cynhelir Ysgol Feithrin lewyrchus bob dydd yn neuadd y pentref a Chylch mam a'i Phlentyn yn festri Bethlehem, capel yr Annibynwyr Cymraeg.

Adnewyddu capeli mewn ardaloedd lle mae dyrnaid o Gymry Cymraeg yn dal i gadw Seion, Soar a Bethlehem i fynd ar gost gynyddol, pan fyddai pawb, a dweud y gwir, yn gallu ffitio i fewn i festri Seion yn deidi.

Mor aml mewn sawl carol y daeth y gair 'tawel' ar y clyw: 'Tawel yw''r nos ..' O dawel ddinas Bethlehem'.

Ond roedd yn anodd bellach i adael Bethlehem; doedd yr un car yn cael mynd allan o'r dref oni châi ei archwilo yn gyntaf a derbyn sÚl bendith milwyr y rheolfa wrth iddo fynd i mewn i'r dref.

Yn nyddiau bwledi'r Dwyrain, mae rhywbeth yn eironig mewn canu am 'dawel ddinas Bethlehem' Daw i'm meddwl y cyfnod yn ein bro pan oedd fisitors yn fodau pur eithriadol.

Roedd Bethlehem yn anhrefn llwyr wrth i bobl fanteisio ar eu hychydig oriau o ryddid: y strydoedd cul dan eu sang o bobl, mulod a cherbydau yn rhuthro i bob cyfeiriad.