Un o ganlyniadau'r Diwygiad Efengylaidd oedd cynysgaeddu Cymru â dosbarth newydd o arweinwyr i ddisodli'r hen bersoniaid a'r sgweiriaid, sef, y gweinidogion, y pregethwyr, y blaenoriaid a'r personiaid llengar.

Ym mis Tachwedd y flwyddyn hon ychwanegwyd at rif y blaenoriaid.

Prynid un hefyd gan bob eglwys a a threfnid i un o'r blaenoriaid ofalu amdano - hwnnw, wrth gwrs, oedd y dyn llyfr bach.

Mae'n debygol mai Robert Jones, Tan y Bwlch; Hugh Evans, Tŷ'n y Gilfach; William Hughes, Tŷ'n Pant a John Hughes, Y Felin; a weithredai fel blaenoriaid ar y pryd, ac fe etholwyd David Pritchard, Hafodymaidd, yn ychwanegol atynt yn yr un flwyddyn ag y codwyd y Capel.

Mewn ffordd doedd dyn yn disgwyl dim gwell gan bobl yn eu diod, ond fe fyddai sglyfaethdod ar ran blaenoriaid ar dripiau Ysgol Sul a chynghorwyr Sir ar ymweliadau swyddogol yn arfer codi dychryn arno - nid felly y'i magwyd ef i ymddwyn ac roedd o wedi meddwl fod pawb parchus wedi rhannu'r fagwraeth ofalus gafodd ef - ond os oedd pymtheng mlynedd o yrru bws wedi dysgu rhywbeth iddo, roedd o wedi ei ddysgu nad oedd pawb yn rhannu'r safonau uchel o lanweithdra a moesoldeb a gyfrifid mor anhepgor gan ei fam ac yntau.

Ac o graffu ar yr arweinwyr, dylid gwneud cyfrif hefyd o'r blaenoriaid (neu'r diaconiaid) yn yr eglwysi.

Ar ôl yr oedfa galwodd un o'r blaenoriaid fi o'r neilltu.

Williams yn weinidog yma - y cyntaf mae'n debyg - yn niwedd y bedwaredd ganrif ar bymtheg, a'r blaenoriaid oedd: John Jones, Segrwyd Isa; Owen Jones, Y Foel; a John Ellis, Garnedd Ucha.

Gefais air o gyngor hefyd gan un neu ddau o'r blaenoriaid, a chyngor yn siop Glandulyn gan Mr Samuel avies.

Clywais Mam yn dweud i'r blaenoriaid ofyn i bawb sefyll yn dawel ar eu traed i ddangos parch a galar, ar ôl i'r trên ddod yn ôl y noson honno i Wyddelwern Ond dyma fy nhrên i yn awr yn bwrw ymlaen am Ruthun.

Y rhan amlaf byddai yno bregethwr, ond pan fyddai un o'r blaenoriaid yn gweddio byddai dau arall yn ei "borthi%.