chwilod yn dodwy eu hwyau dan y rhisgl, a'r adar yn nythu yn y brigau new mewn tyllau yn y boncyff.
Hebryngwyd y broga a'r gelen o dan wreiddiau'r wemen at risiau a grymai dan berfeddion pydredig y boncyff.
Ysgubodd canghennau'r dderwen i bob cyfeiriad ac yn raddol, dechreuodd ei boncyff symud.
Fel wiwer, cerddodd Alun ar hyd y boncyff a phlygu i lawr i ryddhau'r bachyn o'r pren.
A gwelodd o'i flaen, risiau eraill wedi'u naddu i gefn y boncyff, a'r rheini'n ymestyn i lawr, gan droi i'r chwith, at gangen drwchus.
Gan glymu un pen i'r rhaff o gwmpas boncyff coeden gollyngodd ei hun i mewn i'r twll du, drewllyd.
Cofiwch y dderwen a'r brwyn." Disgynnodd yr hen ŵr o ben y boncyff a cherdded yn araf i fyny'r llethr tua'i gartref.
Mae'r boncyff hardd bellach yn geubren a chyn bo hir mi fydd yntau hefyd wedi mynd yn un â'r ddaear.
Wrth bwyso ar y boncyff gallwch gysylltu â'r ysbryd yma.
Gydag un hwrdd derfynol, siglodd y corwynt y boncyff cadarn gan ei daflu tua'r ddaear.
Rhwng y cwt mochyn a'r gors mae boncyff un o'r coed llwyfen gafodd eu cwympo, ac y mae brigau bach newydd iraidd wedi tyfu o'i ochrau yn deilio bob blwyddyn.