I'r garej honno un diwrnod y daeth Harri Gwynn, oedd newydd symud o Lundain i Roslan i ffarmio - i gael bandiau brêc i'w gar, a chael Wil Sam yn ei wely dan y ffliw.

Fel arfer, pan gyrhaeddodd fan arbennig symudodd ei droed dde i wasgu'r brêc er mwyn arafu'r lori fawr.

Dro arall daw Cadog yn êl o Gaersalem a chaiff fod perthynas eiddigeddus wedi llad ei gefnder, digwyddiad sy'n dod ag atgof o'r arwyr yn dychwelyd o Iwerddon ac yn cael fod Caswallon wedi lladd Caradog fab Brên.

Trodd Gareth i edrych o'i flaen - a sgrechiodd wrth i'r car blymio i lawr pant yn y ffordd a chornel giaidd yn ymddangos yn sydyn - brêcs y car yn sgrechian wrth i'r car fynd wysg ei ochr o amgylch y gornel - ac o'u hôl, y car arall yn ymddangos, ond yn methu â chymryd y gornel - yn taro'r ffens ac yn rhwygo drwodd - am eiliad, ymddangosai fel pe bai'r car am stopio ar ymyl y clogwyn, ond yna plymiodd tua'r môr a tharo'r creigiau islaw.

O, oedd, - roedd ganddi le i boeni am hynny, roedd angen rhyw garnau newydd ar y brêcs, ond pam ddylai o boeni, gadawai bethau felna i'r peirianwyr.

Llaciodd y brêc ar y bygi a llyfu'i wedus isa'.

Fe ddygir pen Brên i Lundain ar draws hen ffordd a ddefnyddiwyd gan adeiladwyr Stonehenge.

Cysgu'n y llofft stabal oedd y gweision un noson ychydig wedyn, pan ddeffrowyd pawb ohonynt gan sūn ceffylau'n carlamu i'r iard, ac yna sūn ratchet brêc yn cael ei dynnu.

Er na chymer ran mor helaeth ê Manawydan yn y Pedair Cainc, mae Brên hefyd yn personoli syniadau'r awdur am lywodraethwr delfrydol; felly Pwyll hefyd ac, i raddau llai, Math.

Rhoddodd y brêc ar y bygi a chyrcydio i fwytho Cli%o a sgwrsio â Seimon yr un pryd.

Dywedir i Gadog fod yn berchen ar ddarn o dir ar lan yr afon Liffey, yr afon y gorwedd Brên drosti er mwyn ffurfio pont i'w wŷr.

Y Brenin Da yw Brên a'i gymeriad yn hollol wahanol i'w lysfrawd.

(Gyda llaw, yr Athro Henry Lewis oedd athro Cymraeg yr ysgol ar y pryd.) Yn wir, bu'n rhaid i'w dad hefyd, er mwyn ychwanegu at incwm y teulu, weithio yn y Gwaith Powdwr ym Mhen-bre.

Sūn ceffylau'n carlamu'n wyllt, a ratchet y brêc yn cael ei dynnu.

Felly, pan deimla fod Brên a'r uchelwyr wedi'i sarhau, ymetyb Efnysien ê chreulondeb erchyll yn erbyn meirch Matholwch, lladd y Gwyddyl sy'n ymguddio yn y sachau croen, llosga ei nai yn fyw, a phair ryfel a ddaw'n agos at ddifetha dwy genedl ac a gymer fywyd ei lysfrawd a'i lyschwaer.

Ond wedi cyrraedd pen y bryn, disgynnai'r trên yn ôl deddf disgyrchiant, gyda'r unrhyw yrrwr yn cadw'i law ar y brêc A myfi a ystyriais ynof fy hun pa fodd y defnyddiai'r trên ddau rym i'w yrru, trydan a disgyrchiant, bob un ohonynt yn ei gyfeiriad ei hun.

Wedi i Thomas fachu'r ddau wrth y brêc, i ffwrdd â hi tua'r dref.

Un diwrnod penderfynwyd gosod dau geffyl i dynnu'r brêc fawr i Gaernarfon am y tro cyntaf.

Daeth y bachyn o'i afael, ac fe dynnodd y ceffylau y coitsmon oddiar y brêc.