i dynu cynulleidfa ato i gydfeddwl ag ef, yn ei bregethau a'i emynau'.

Un gan Howell Davies; chwech gan Peter Williams--ac ohonynt hwy y mae tair yn gyfieithiadau, ac un yn ei Saesneg gwreiddiol; cyfieithiadau o bregethau gan Whitefield, James Hervey, William Romaine, y brodyr Erskine a'r brodyr Wesley.

Cynhaliodd ei hun yn lled lwyr am flynyddau, drwy werthu pamffledau o'i farddoniaeth, neu bregethau, neu areithiau byrion ac ymffrostiai mai efe oedd yr unig fardd Cymreig oedd yn gallu byw ar ei dalent, a chwarae teg iddo, yr oedd yn bur agos i'w le .

Nid yn uni~ yr oedd deun~dd ei bregethau'n wahanol, ond hef~!d ei ddull o'u traddodi."

Llenyddiaeth, meddir, llyfrau yn hytrach na phregethau, er bod y ~ith mai trwy bregethau y ®ewyd y mudiad newydd mor amlwg â'r dydd !

Yno hefyd y sicrheais res o gofiannau prin i bregethwyr y Cyfundeb, cofnodion Sasiynau cynnar a llond bocs o bregethau rhai o'r "hoelion wyth".

Y gwir ironig amdani yw mai eu pregethau print--a'r mwyafrif ohonynt, onid pob un, yn bregethau' a bregethwyd' mewn rhyw ddull neu'i gilydd'--yw eu cynnyrch cyhoeddedig mwyafanwreiddiol.

Ond waeth i ni heb ~ meddwl y gallwn iawn ddchongli'r pregethau hyrmy heddiw, oherwydd nid ydynt ar gad i ni: rywfodd, ys dywed Cynhafal Jones, pan gymerwyd y pregethwyr i ogoniant, fe gollwyd eu pregethau.~ Yr ychydig bregethau y gwelwyd yn dda eu cyhoeddi mewn print sy'n weddill.

Yn ei bregeth 'Planu Coed', y dewiswyd ei theitl ar gyfer ei gasgliad o bregethau, pwysleisir i Abraham weithredu mewn ffydd a gobaith drwy blannu coed: 'Abraham, yn ei hen ddyddiau, yn planu coed, ac yntau yn ddim ond pererin yn y tir.....