Aeth i Brifysgol Loughborough, gan raddio yn y ddrama.

Ffrwyth partneriaeth rhwng y Llyfrgell Genedlaethol a Phrosiect y Canterbury Tales, dan arweiniad y Dr Peter Robinson o Brifysgol De Montfort, yw'r CD-ROM.

Ymwelodd pump ohonom â'r ysgol breswyl a gynhaliwyd eleni yng Ngholeg y Brifysgol Abertawe, a'r thema oedd Cocos a Bara Lawr.

Un o Bort Talbot oedd ef ac ar ol gweithio yn y diwydiant dur aeth i Goleg Harlech ac yna i Goleg y Brifysgol, Bangor, lle graddiodd gydag anrhydedd yn y dosbarth cyntaf mewn Almaeneg a chael gradd ychwanegol ag anrhydedd uchel mewn athroniaeth.

Ac yn addas iawn, mae'r brifysgol yn gweld golau dydd yn ystod Wythnos Addysg Oedolion.

Collodd ei hymgeiswyr oll eu hernes ac eithrio'r Dr Gwenan Jones, a ymladdai yn y Brifysgol.

Intermediate Science y gelwid y cwrs a golygai hynny astudio Cemeg, Ffiseg, Llysieueg a Swoleg i'm hymgymhwyso at y brifysgol yng Nghaeredin y flwyddyn ddilynol.

Am flynyddoedd gwrthododd y Brifysgol roi eu tîm cyntaf allan yn ein herbyn gan ddweud nad oeddem yn deilwng o'r fath anrhydedd, ond un flwyddyn fe gawsom gêm yn erbyn eu tîm cyntaf, ac er iddi fod yn gêm galed, cafodd y Brifysgol gweir.

Camp raenus oedd ei gwrs addysg trwodd a thro, a chyrraedd ei uchafbwynt trwy gipio'r prif wobrwyon yn Rhydychen a'i ethol yn Gymrawd o Goleg Lincoln, a dyfod yn un o ddarlithwyr mwyaf dylanwadol y Brifysgol.

Mae'n Llyfrgell Genedlaethol ni yn cael grant cyn lleied ag ambell Lyfrgell Brifysgol yn Lloegr am fod y Saeson yn ein gweld ni fel Cenedl israddol.

Mae Rhidian newydd raddio â gradd uchel o Goleg y Brifysgol Abertawe ar ôl astudio Cyfrifiaduraeth.

Sefydlwyd Bwrdd Gwasg Prifysgol Cymru gan Statud y Brifysgol ym 1922.

Enillodd Gadair yr Eisteddfod Genedlaethol ddwywaith a dyfarnwyd iddo radd er anrhydedd gan Brifysgol Cymru.

Ni châi gwragedd fynd i brifysgol na bod yn offeiriaid nac yn feddygon.

Mae mwy nag un aelod o'r ddirprwyaeth, sydd ar staff Prifysgol Cymru, wedi mynegi awydd i ddychwelyd i Bluefields i dreulio cyfnod fel darlithwyr yn y Brifysgol.

Yr oedd yr un mor gartrefol yn Seremoni%au Graddau Er Anrhydedd y Brifysgol ag ydoedd ar ystlys cae rygbi Bethesda ac yn y stand yn Anfield.

Yna edrychwch ar Brifysgol Cymru gyda'i chwe choleg mwyach.

Bu amser, yng nghyfnod deffroad y werin rhwng 1860 a 1890, y buasai'n ymarferol sefydlu'r Gymraeg yn iaith addysg a'r Brifysgol, yn iaith y cynghorau sir newydd, yn iaith diwydiant.

Yn y blynyddoedd hyn arferai aelodau Cangen Coleg y Brifysgol ym Mangor fynd oddi amgylch i werthu Y Ddraig Goch a phamffledi'r Blaid ar y strydoedd yn nhrefi a phentrefi Môn a Arfon; lleoedd iawn am farchnad oedd Caernarfon, Llangefni ac Amlwch ar nos Sadwrn.

Cyferiwn at Mrs Lilwen Howard, West Park Dr, a Mrs Louisa Williams, gynt o Green Ave ond yn awr yn byw yn De Breos Dr Cludwyd Mrs Howard i gael triniaeth yn Ysbyty'r Brifysgol Caerdydd, a Mrs Williams i Ysbyty Tywysoges Cymru, Penybont.

Y mae yntau yn bennaeth Cyfadran y Clasuron yn y Brifysgol yn Athen.

Yn gyntaf, y maen'n ymddangos i Forgan fanteisio hyd yr eithaf ar y cyfle a oedd ar gael yn y Coleg a'r Brifysgol i feistroli Hebraeg wrth draed tiwtoriaid dawnus fel y Ffrancwyr Antoine Chevallier a Philip Bignon a'r Sais John Knewstub (efallai mai'r Ffrancwyr a ddysgodd Ffrangeg iddo'n ogystal); yr oedd hyn, wrth gwrs, yn ychwanegol at yr addysg yr oedd yn ei derbyn neu wedi'i derbyn yn y celfyddydau a'r gwyddorau, athroniaeth, Groeg a diwinyddiaeth.

Fel ei gyd-athrawon yn Adrannau Cymraeg eraill tri choleg y Brifysgol, roedd yn rhaid iddo gynhyrchu rhan fawr o'r tetunau llenyddol y gelwid arno i ddarlithio arnynt ac aeth llawer o'i ynni a'i amser i gyhoeddi defnyddiau felly - argraffiad o gywyddau Goronwy Owen, a blodeugerdd o farddoniaeth yr Oesoedd Canol.

Sefydlu coleg y Brifysgol yn Abertawe.

Bu adeg pan reolwyd ein llenyddiaeth gan bregethwyr - yn awr disgwylir i bob aelod o staff adrannau Cymraeg y Brifysgol fod yn llenor, bron na ddywedwn bawb sydd wedi graddio yn y Gymraeg.

Mynd i'r Brifysgol yng Nghaeredin fu fy hanes y flwyddyn ddilynol a chan fod Dafydd Wyn, fy mrawd hynaf, newydd raddio o'r Royal (Dick) Veterinary College yno, yn y mis Gorffennaf cynt, roeddwn innau'n medru camu i'r gymdeithas Gymraeg yr oedd ef yn gybyddus â hi.

Derbynnir ymgeiswyr yn aelodau drwy arholiad sydd bum gwaith yn haws nag arholiad isaf Prifysgol Cymru'. Achosodd ei sylwadau rwyg enfawr rhwng y Brifysgol a'r Orsedd.

Wedi'i fagu yn ardal ddiwylliedig Uwchaled, daliodd yntau ar bob cyfle i ddringo ysgol gwybodaeth, a bu'n fyfyriwr brwd a gweithgar yng Ngholeg y Brifysgol ym Mangor.

Ac yntau'n fyfyriwr yng Ngholeg y Brifysgol ym Mangor ar ddechrau'r pedwardegau roedd yn gyfarwydd â dadleuon gwleidyddol y Blaid Gomiwnyddol a Phlaid Cymru.

Llwyddodd i gael 'Supplement Certificate in Latin and History', a thrwy hynny sicrhau mynediad i'r Brifysgol.

Mae goblygiadau strategol ar gyfer datblygu gwasanaethau addysg y BBC, a rhaid i unrhyw berthynas gyda'r Brifysgol Diwydiant ystyried anghenion penodol Cymru.

Ychydig a feddyliwn i bryd hynny fod y Garreg Galch Garbonifferaidd sy'n brigo o gwmpas y Mwmbwls mor hynod o ddiddorol ag y deuthum i sylweddoli'n hwyrach, yng nghwmni fy athrawon daearegol o Brifysgol Abertawe.

Mewn gwaith yn cael ei gyhoeddi gan Wasg y Brifysgol, yr wyf yn credu ei bod yn deg mynnu fod awduron yn dyfynnu o'r ffynonellau gorau.

Mae'n werth dyfynnu'r paragraff hwn oherwydd mae'n dweud mwy am y gwir bryder ynglŷn ag addysg academaidd ac uwchradd nag y mae cyfeiriadau Iolo Caernarfon (er enghraifft) at y Cwrdd Misol yn haeru mai 'hunan a balchder oedd wrth wraidd' dymuniad Dr Owen Thomas i fynd i Brifysgol Edinburgh.

Yn ei ffurfiau cynharaf mudiad yn galw am grefydd ddyfnach, am hunan-ddisgyblaeth llymach ac am fywyd moesol ar lefel uwch nag a welwyd yn y Brifysgol er dyddiau John Wesley ydoedd.

Gwyddom mai'n ddiweddarach ar ei yrfa y cofleidiodd Penri'r golygiadau hynny ond hawdd credu mai yn ystod ei gyfnod fel myfyriwr yng ngholeg Peterhouse, Caergrawnt, y troes yn Biwritan gan mor gryf oedd y mudiad yn y Brifysgol honno.

A mynnai gadw hen gysylltiad y Brifysgol â'r werin.

Parhau a wnâi'r anghydfod yn y Brifysgol.

'Roedd agwedd awdurdodau'r Brifysgol tuag ato, yn ôl y Deon Church, fel cyhoeddi rhyfel agored.

Aeth ymlaen i'r Brifysgol ym Mangor i astudio mathemateg ac er i'w ddiddordeb afieithus mewn ieithoedd barhau (gall ddarllen Ffrangeg, Almaeneg, Eidaleg a Rwseg) ym maes mathemateg y gwnaeth ei fywoliaeth.

Côf da gennyf gael cyfle a minnau'n efrydydd glas yn y Brifysgol, i ymweled ag un Coleg Diwinyddol a mynd i'r dosbarth ar y Testament Newydd.

Ond dydi bod yn Gymro da yn rhywle fel Bradford yn dda i ddim.' ' Mae'n cyfaddef nad peth hawdd o gwbl fu bod yn Gymro Cymraeg yn y Brifysgol ym Mangor yn ystod y blynyddoedd diwethaf: " Mae 'na adega' annifyr iawn wedi bod yn y coleg yma, er bod petha'n well dan y drefn newydd.

Daeth fy rhieni i wylio'r gêm gyntaf yn erbyn Coleg y Brifysgol, Bangor.

Dengys ymchwil ddiweddar gan Brifysgol Cymru Abertawe ar ddefnydd y Gymraeg gan bobl ifanc (16-17 oed) yng Ngorllewin Morgannwg a Dwyrain Dyfed, fod pobl ifanc yn fwy tebygol o gadw gafael ar y Gymraeg os mai dyna yw iaith naturiol eu haelwyd.

Cafodd cyhoeddi'r Traethawd hwn effeithiau amlwg ar berthynas y Brifysgol â'r mudiad.

Diolch fod y Brifysgol wedi cydnabod ei gyfraniad trwy roi iddo Radd Meistr yn y Celfyddydau er anrhydedd.

Ymrestrodd amryw o wŷr amlwg yn y Brifysgol tu ôl i Newman, fel William Palmer, a fu'n llugoer ei deimladau tuag ato er pan gyhoeddwyd Remains Hurrell Froude, a Dr Pusey, a apeliodd am amser a chyfle i Newman gael ei amddiffyn ei hun, er nad oedd yn cytuno â rhai adrannau o'r Traethawd.

Wedi deng mlynedd o addysg brifysgol drwy'r Saesneg, roedd Euros yn gyfoethocach ei Saesneg na'i Gymraeg, a dengys ei gyfieithiadau o'i gerddi ei hunan (a wnaeth ef yn ddiweddarach) ei fod yn gryn feistr ar Saesneg.

Y pryd hynny roedd yn rhaid cael 'credit' yn Lladin cyn cael y cymwysterau hanfodol i gael eich derbyn i Brifysgol Cymru.

Yn bersonol, oherwydd fy magwraeth yn Llundain, dydw i ddim yn parchu Saeson fwy nag y dylwn i.' ' Er gwaetha'r newidiadau a fu yn y Brifysgol ym Mangor dros y blynyddoedd dywed Gwyn Chambers y bydd yn colli'r ochr ddysgu yn arw.

Dydw i ddim wedi trio fy hun ond yn ôl haid o wyddonwyr o Brifysgol Llundain fedrwch chi ddim goglais eich hun.

Faber, Cymrawd o Goleg y Brifysgol, a ddaeth yn enwog fel bardd ac emynydd; a F.

Euthum i lyfrgell Coleg y Brifysgol bore heddiw i chwilio amdano ac i lyfrgell y dref.

Nid yn aml y gwelir peth fel hyn, er bod adran amaethyddol y Brifysgol erbyn hyn wedi llwyddo i gael defaid i fwrw ŵyn bob mis o'r flwyddyn, beth bynnag yw'r fantais o hynny, rhagor na mynd i'r lleuad.

Ar ôl y pum mlynedd cyntaf gweddol dawel, cyffrowyd awdurdodau'r Brifysgol a'r esgobion fwyfwy yn erbyn y mudiad gan nifer o ddigwyddiadau.

Yn ystod y blynyddoedd dwaetha, fe fu pwysa' allanol i ehangu'r Brifysgol a'r canlyniad ydi nad ydw i ddim yn 'nabod fy myfyrwyr hanner cystal ag y byddwn i.

Cadeirydd gweithgor y brifysgol newydd ydy Dr David Roberts.

Yn sicr, yr oedd natur wedi ei dorri allan i ddal swydd athro mewn rhyw brifysgol, ac nid i ddal yr aradr; ffigiwr gwael a dorrodd hefo'r gwaith hwnnw.

Edrychwch ar Brifysgol Jerwsalem heddiw a'r Hebraeg a oedd yn iaith farw hir oesoedd cyn Crist yn gyfrwng ei holl hyfforddiant yn y gwyddorau mwyaf cyfrwys a modern.

Yn Llyfrgell y Sir, Llangefni; Archifdy Mon; Llyfrgell Coleg y Brifysgol ym Mangor - lle cafwyd llawer o gymorth gan Tomos Roberts; Llyfrgell Ganolog Manceinion ac mewn hen rifynnau o'r "Guardian a'r Times".

Ymweliad â Chymru Yn ddiweddar daeth yr Athro Alun Joseph ag un ar hugain o fyfyrwyr o brifysgol Gwelph, Canada ar ymweliad â Chymru.

Wedi gadael y brifysgol yn Berlin mae'n dychwelyd i'w gartref i ddysgu.

Ond y cynrychiolydd amlycaf, a ddaeth i wrthdarawiad ag awdurdodau'r Brifysgol trwy lyfr o'i waith, oedd W.

Bu'n chwilio a chwalu yn y cylchgronau perthnasol yn Llyfrgell y Brifysgol, Bangor a'r Llyfrgell Genedlaethol yn Aberystwyth.

Clywais son fod swrn o hen gopiau o'r Herald yn Llyfrgell y Brifysgol ym Mangor; os felly, dyna gyfle braf i'n llenorion ifainc.

Fe ddarganfu ymhen blwyddyn mai mwy buddiol fyddai iddo symud i Goleg arall lle roedd eglwysi Annibynnol i'w cael yn amlach ac y byddai mwy o alw am ei wasanaeth, a dewisodd fynd i Goleg y Brifysgol Abertawe.

Llywyddwyd gan Mr Evan Lloyd Jones, Moelwyn a'r gŵr gwadd oedd yr Athro Gwyn Thomas, Coleg y Brifysgol.

Treuliodd rai diwrnodau yn Ysbyty Coleg y Brifysgol ond 'roedd yn dal i fod yn wan iawn pan ddaeth antur Suez i ben ddechrau mis Tachwedd.

Mae hyn yn ddatblygiad o'r meddalwedd CySill, y gwirydd sillafu Cymraeg a gafodd ei gomisiynu gan Brifysgol Cymru Bangor yn 1995.

Yr ymweliad brenhinol o bwys gafwyd yn Aberystwyth ddiwethaf oedd yn 1969 pan ddaeth ddaeth Charles i'r Brifysgol lle gwnaeth ymdrech llai na llwyddiannus i ddysgu Cymraeg.

Yn ystod ein penwythnos gyntaf yn y Brifysgol fe gynhaliwyd y treialon.

Mae Geiriadur y Brifysgol yn cael ei gyhoeddi fesul cyfrol.

Ystyrid cyhoeddi'r Traethawd o hyn ymlaen gan awdurdodau'r Brifysgol fel symudiad pendant tuag at Eglwys Rufain, a daeth y mudiad fwyfwy dan amheuaeth, nid yn unig yn Rhydychen, ond hefyd yn y wlad yn gyffredinol.

Gadawodd ymneilltuad Newman i Littlemore y mudiad heb arweinydd yn y Brifysgol.

Nid oedd unrhyw gymuned wedi gwahodd yr Eisteddfod a phenderfynwyd ei chynnal ar gampws y Brifysgol yn Abertawe.

Uchafbwynt yr ymweliad yma oedd gweld y Brifysgol wedi ei hagor a chyrsiau yn cael eu cynnig mewn coedwigaeth a bioleg y môr.

Bowen, hefyd, athro yng Ngholeg y Brifysgol, Aberystwyth, natur yr ymbellhau o du'r ifanc yn y Lluoedd Arfog.

Dyrchafu Coleg Polytechnig Trefforest yn Brifysgol Morgannwg.

Cyhuddwyd ef gan un o'i gyd-athrawon, ymhen yr wythnos, o bregethu heresi ac fe'i gwaharddwyd rhag pregethu yn y Brifysgol am ddwy flynedd.

daeth y newyddion fy mod wedi fy newis i chwarae yn erbyn Coleg y Brifysgol, Bangor yr wythnos ddilynol.

Llosgi llyfrau ar sgwâr y tu allan i Brifysgol Berlin.

Mae'r Academi a Chyngor y Celfyddydau hwythau wedi chwarae eu rhan ac mae i lenyddiaeth Eingl-Gymraeg rywfaint o le yng nghyrsiau'r Brifysgol.

Sefydlu Gwasg y Brifysgol.

Yn ystod ei gyfnod ym Mangor, ymgofrestrodd yn Adran Addysg Coleg y Brifysgol a sefyll yr arholiadau rhagarweiniol ar gyfer MA Ar ôl pasio'r rheini, aeth rhagddo i baratoi traethawd MA ar "Yr Ysgol Sul o safbwynt Addysg Fodern" ond oherwydd y galwadau cynyddol ar ei amser ni chwblhaodd y gwaith.

Dyma'r tro cyntaf i Isaac Williams, yr addfwynaf a'r mwyaf gostyngedig o ddynion, fentro i faes dadleuon diwinyddol, ac ar unwaith daeth ei enw dan gabl ymysg awdurdodau'r Brifysgol a'r Protestaniaid selog.

Enwyd y Brifysgol yn URRACAN, wedi corwynt mawr 1988.

Roedd cytundeb cyffredinol (80%+) y dylai addysg drwy gyfrwng y Gymraeg fod ar gael o ysgolion meithrin hyd at ysgol uwchradd neu brifysgol.

Yr oedd hefyd eisiau amod y byddai'r clerigwyr (gweision suful eu dydd) a gâi eu penodi yn medru'r Gymraeg, ac yr oedd galwad ynddo hefyd am ddwy Brifysgol i Gymru, yn hytrach na chorffori sefydliadau Cymraeg gyda sefydliadau Saesneg.

Yr is-etholiad hanesyddol am sedd y Brifysgol.

Ond yr oedd yn Morris- Jones, a dysg y Brifysgol a enillasai'r genedl iddi ei hun, trwythwyd holl lenyddiaeth Cymru â moddau a meddyliau newydd.

Yn frodor o Aberdâr, y mae'n byw yn Nhal-y-bont ger Aberystwyth ac yn ddarlithydd yn y Gymraeg yng Ngholeg y Brifysgol Aberystwyth.

Wedi gadael y Brifysgol cafodd swydd mil feddyg ym Mryn Adda, Bangor, a bu galw beunyddiol am ei gyngor a'i wasanaeth gan ffermwyr y Gogledd.

Mae'r grwp Seryddiaeth yn Adran Ffiseg Coleg y Brifysgol yng Nhaerdydd wedi darganfod bod dwsinau o alaethau eraill, llai amlwg, yn y casgliad hwn hefyd.

Mae Dawn wedi graddio mewn Cemeg o Brifysgol Salford.

Er bod tîm da gan y Brifysgol, i'r myfyrwyr meddygol yr oedd pob chwaraewr medrus yn chwarae.

Yn ddeunaw oed, mae'n byw yng Nghaerdydd ac yn fyfyrwraig blwyddyn gyntaf yng Ngholeg y Brifysgol yn y Brifddinas.

Yn y tridegau cynnar bu bri ar Ddosbarth Siaradwyr a drefnid gan Gangen y Brifysgol a Changen Dinas Bangor ac fe i cynhelid ar brynhawn Sadwrn mewn caffi ym Mangor Uchaf.

Bron na allech chi ddweud ar wyneb y gŵr trigain oed ei fod yn Athro Saesneg yn y Brifysgol.