Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

brigau

brigau

Brigau'r coed!" meddwn i, mewn syndod mawr.

chwilod yn dodwy eu hwyau dan y rhisgl, a'r adar yn nythu yn y brigau new mewn tyllau yn y boncyff.

Daeth brigau i lawr yn y coed.

O'i brigau uchaf i lawr i ben draw'r gwreiddiau mae'r goeden yn gartref i rai cannoedd o greaduriaid.

Ond nid yw popeth yn farw, fe heidia'r adar i'w brigau i chwilio am yr wyau a ddodwywyd gan y trychfilod a fu'n byw yno yn ystod misoedd yr haf.

Clywai sŵn traed yn nesa/ u, sŵn brigau crin yn torri o dan esgid drom.

Yna dyma nhw'n troi i ddannedd y gwynt ac yn eu hannog ymlaen rhwng y brigau a fflangellai eu hwynebau.

Doedd aros yn rhy hir o dan onnen ddim yn beth da, fodd bynnag, gan fod ysbrydion yn tueddu i hoffi clwydo yn ei brigau.

dichon y byddai 'r llif wedi ailgydio ynddi oni bai fod cangen braff a thrwchus o helygen yn tyfu hyd at ganol yr afon, hanner medr uwchben y dŵr ^ r, a brigau deiliog yn disgyn oddi arni i 'r afon yn grafanc am long ffred druan.

Nodwedd amlwg ein gaeaf ni, yw brigau noeth y coed a'r llwyni, fel y dderwen a'r ddraenen.

Yna, roedd hi mewn byd gwahanol, byd tywyll yn llawn o goed tal a'u brigau'n gwau trwy'i gilydd, byd dirgel ci%aidd y carlwm a'r cadno, y ffwlbart a'r fronwen, byd y wiwer a'r draenog a'r twrch daear a'r holl anifeiliaid eraill na chofiai mo'u henwau.

Ynddi impiwyd brigau ysgolheigiaeth y Dadeni Dysg ar hen gyff llenyddiaeth Cymru, a ffrwythlonwyd iaith y beirdd gan awelon y Diwygiad.

Oedai o bryd i'w gilydd i ddotio ar we'r pryfed cop ar y llwyni a'r brigau euraid.

'Dim lot,' meddai Meic gan geisio symud ychydig o'r brigau o'i flaen heb ddatgelu ei bresenoldeb i'r llengwr a safai ar ben y cnwc tua phymtheg metr i ffwrdd.

Edrychai fel mynydd mawr, ei wallt fel brigau coed a'r un llygad yng nghanol ei dalcen fel olwyn cart; yn ei law daliai ordd anferth ac iddi flaen haearn, trwm.

Bu wrthi'n hel brigau oddi ar y coed (er nad oedden nhw'n fawr o bethau a hwythau ond megis dechrau newid eu lliw).

Cawsom fwy o eira yn ystod y nos ac yr oedd haenen go dda ohono dros bobman erbyn y bore a brigau'r coed yn edrych yn flinedig dan bwysau'r gwymon gwyn.

Gorchuddiwch y brigau pan fydd y planhigion yn eu llawn dwf.

Ni fedrai beidio â gwrando ar sŵn y gwynt yn hisian fel nadredd drwy'r brigau.

Aeth i ben y gadair i edrych allan drwy'r ffenest fechan ond yr oedd yn rhy dywyll iddo weld dim ond y sêr rhwng brigau'r coed.

Man bryfetach yn byw rhwng y rhisgl a'r pren yn bwyta'r nerth cyn iddo gyrraedd o'r gwraidd i'r brigau.

Dylid gosod brigau mân rhwng y planhigion yma rhag iddynt gael eu chwalu mewn gwynt a glaw.

Mewn llanerch lle hidlai'r haul drwy'r brigau llenwodd ei phocedi â choncars a moch coed, a mwynhau'r ychydig wres tra cyfansoddai lythyr.

Er iddynt balfalu ymysg y brigau yn debycach i ditw nac i golomen, cwympo o'r grib i'r gwter oedd hanes sawl un, o flaen y cerbydau didostur ar y ffordd gyfagos.

Rhwng y cwt mochyn a'r gors mae boncyff un o'r coed llwyfen gafodd eu cwympo, ac y mae brigau bach newydd iraidd wedi tyfu o'i ochrau yn deilio bob blwyddyn.