Fel ym mhob brwydr, rhaid i'r cadfridog doeth ymosod ac amddiffyn yn dactegol, a rhaid iddo drefnu ei fyddin yn y fath fodd, fel bod ei filwyr yn ymosod ar y mannau gwan yn amddiffynfa'r gelyn.

Dewisodd yr awdur ymdrin â phum thema sy'n ganolog i'r cyfnod hwn - Cymru a Chymreictod, Bywyd Bob Dydd, Crefydd ac Addysg, Deffro Diwydiannol a Brwydr y Bobl.

Felly, mae brwydr y Gymraeg yn rhan o'r frwydr ehangach i geisio creu byd sydd yn fwy teg a chyfartal.

Bu rhieni ac ardalwyr Bryncroes yn ymladd brwydr yr ysgol am ddwy flynedd gyda chefnogaeth cymdeithasau a mudiadau trwy Gymru gyfan, ond wydden nhwythau ddim, mwy nag y gwyddai beicwyr Byclins, fod tynged yr ysgol wedi ei benderfynu ymhell cyn gwneud unrhyw gyhoeddiad swyddogol ynglŷn a'r bwriad.

Wrth fod Cymdeithas yr Iaith wedi ennill brwydr ar ôl brwydr, yr ydym yn ennyn hunan-hyder yn ein mudiad a'n pobl i greu dyfodol newydd i Gymru.

Mae'n fangre brwydr eto.

Jamie Baulch sydd wedi ennill brwydr y Cymry i gynrychioli Prydain yng Nghwpan Athletau Ewrop ymhen deng niwrnod.

Ac yn ail, y mae'n ystyried y cysylltiad rhwng brwydr Cymru a'r cyfnewidiadau chwyldroadol yn Nwyrain Ewrob.

A dyma nhw - gweddillion un o'r byddinoedd ag yr ydym wedi bod am y pedair blynedd ddiweddaf yn siarad yn eu cylch - yn dilyn eu camrau o fan i fan, brwydr ar ôl brwydr - dyma hi!

Cefnogwch ran gyntaf ein brwydr, yn erbyn y cwmnïau ffôn symudol, trwy ychwanegu eich enw i'r ddeiseb Galwad Dros y Gymraeg.

Ac yn ei blaen yr aeth â'i brwydr, gan ymweld yn gyson â Lewis, a'i gael yn anobeithio ac yn fwyfwy chwerw.

Cyhoeddir y papur hwn yn ystod Eisteddfod yr Urdd a gynhelir yn Llanbedr Pont Steffan ym Mehefin 1999 - ychydig o fisoedd cyn diwedd y mileniwm - a'n dadl yw y bydd angen brwydr newydd i ddatblygu ysgolion gwledig fel canolfannau addysg i gymunedau lleol.

Mae'n hen bryd i aelodau'r Quango Iaith sylweddoli nad yw brwydr yr iaith drosodd.

Wedi ennill bri ac wedi cyflawni pob gorchest, mae'n ymfodloni 'gan nad oedd neb a dalai arfod [brwydr] yn ei

Brwydr gyntaf yr Undeb oedd gwrthwynebu troi 16,000 erw yn Epynt yn faes tanio.

Roedd Carwyn a Norman fel dau gadfridog yn paratoi cynllunie ar gyfer brwydr fawr, a phythefnos cyn y ffeinal, bu'r tîm yn ymarfer bob nosweth am wythnos gyfan, fel bod y peiriant yn rhedeg ar ei ore,

Hei lwc y gallwn ei ladd, neu ei ddal." Un diwrnod bu brwydr fawr yr yr awyr uwchben traethau Ffrainc.

Mae Abad Llantarnam yn barod i ymladd mewn brwydr drosto hyd yn oed.

Roedd ei dad yn filwr ond cafodd ei ladd mewn brwydr.

Yn eironig iawn, mae datganiad Mary Harney wedi ennill brwydr iddo, er nad, o bosib, y rhyfel.

Yr oedd brwydr Datgysylltiad yn anochel ac yn brif nod Anghydffurfiaeth a Radicaliaeth, a'r degwm yn sbardun.

Brwydr El Alemain yn cychwyn a Rommel yn cael ei drechu.

Erbyn heddiw, mae diwydiant teledu Cymraeg yn allforio i'r byd — arwydd o'r hyder a roddodd brwydr y Gymdeithas i bobl Cymru.

Brwydr Stalingrad.

Y frwydr hon yw brwydr galetaf Cymdeithas yr Iaith.

Er nad oes unrhyw un o Gymru wedi ennill y teitl hyd yn hyn, daeth ag enwogrwydd i Bryn Terfel yn dilyn brwydr enwog y baritoniaid.

Beth am ystyried os oes angen ein brwydr fach ein hunain yn cychwyn eleni yn steddfod Pen-y-bont ar Ogwr.

Peth urddasol oedd marw ar faes brwydr.

Achos brwydr am yr hawl i Lundain redeg ei phethau ei hun ydi un Ken Livingstone a'r gweddill.

"Y mae Maes y Carneddau wedi bod yn fangre llawer brwydr yn y gorffennol Mr Jenkins.

Brwydr Cable Street yn Llundain pan fu i 100,000 o bobl wrthwynebu gorymdaith gan 7000 o gefnogwyr y ffasgydd Oswald Mosley.

Brwydr gymdeithasol a gwleidyddol oedd y Rhyfel Degwm, a chynigiai bwnc gwirioneddol rymus i nofelydd Cymraeg fynd i'r afael ag ef.

Cychwyn Brwydr y Somme.

Bargen gafodd ei daro rhwng coeden a chreadur oesoedd yn ôl yw hon, ond brwydr yn hytrach na bargen sydd i'w weld o sbecian y tu ôl i'r llenni.

Brwydr Prydain yn cychwyn.

Ond maent yn dewis anwybyddu brwydr pawb arall am ryddid neu degwch.

A gwelai rhai o'r crefyddwyr mwyaf selog o fewn y capel ei hun y rhyfel fel brwydr yn erbyn yr annuwiol rai.

Yn wahanol i Kleff, fe gafodd Peter Schneider ei dderbyn fel athro wedi brwydr hir ond erbyn hynny roedd wedi penderfynu ar yrfa fel awdur.

Efallai mai oherwydd ei ddewrder mewn brwydr yr enillodd iddo'i hun yr enw Owain Lawgoch.

Brwydr Coed Mametz.

Parhad o'r ymosodiad hwn ar gredo Cymdeithas yr Iaith yw mynnu nad 'brwydr' yw'r un dros y Gymraeg bellach, ac nad 'baich' o urhyw fath ydyw.

Effaith honedig gwasgaru defnyddiau ymbelydrol ar y boblogaeth leol oedd testun rhaglen Fighting for Gemma ar HTV -- sef brwydr i achub bywyd merch ifanc yn dioddef o liwcemia.

Ein hymdrech mewn addysg, Ein chwys mewn gwaith, Ein gwaed mewn brwydr, - os oes angen.

O'r Western Mail ar Chwefror y 29ain -- mae'r Blaid Geidwadol mor desprêt am bres gyda brwydr etholiad cyffredinol ar y gorwel fel eu bod wedi hed-hyntio Trysorydd y Gymdeithas, Lyndon Jones, i gynnig help...

Brwydr mewn du a gwyn oedd brwydr Trefechan a'r brwydrau am gyfnod maith wedi hynny.

Brwydr fawr Mark Taylor fydd bod yn holliach ar gyfer gemau Cymru ym Mhencampwriaeth y Chwe Gwlad fydd yn dechrau fis Chwefror.

Ond brwydr amhosibl bron yw ceisio llenwi bwlch y cymorth a gollwyd o'r Undeb Sofietaidd, a does dim amheuaeth fod yna brinder bwyd yng Nghuba erbyn hyn.

Yn “l yr hanes roedd y Brenin Arthur wedi cuddio mewn ogof yn y clogwyn pan oedd yn dianc ar “l colli brwydr.

mewn cyfarfod cyhoeddus yn nhref Abertawe yn ystod yr Ysgol Haf, dangosodd beth y byddai'r penderfyniad yn ei olygu mewn disgyblaeth i ymladd brwydr ymreolaeth drwy ddulliau di drais.

Dymunwn bob bendith a llwyddiant ichwi yn eich brwydr ac os credwch y medrwn ni fel Cymdeithas fod o gymorth mewn unrhyw fodd, byddwn yn falch o wneud hynnK unrhyw amser."

Un o'r prif straeon oedd brwydr Grace Llywelyn (Betsan Llwyd) i gael ei hail-gartrefu oherwydd bod ein chartref hi a'i gwr Bob (Emyr Wyn) yn llawn damprwydd.

Wedi ystyried y ddau bwynt uchod, daethom i sylweddoli mai brwydr fechan iawn a enillwyd drwy gadw'r ysgol ar agor.

'Nawr mae'n brwydr ni'n dechrau.'

Mae brwydr ffyrnig yn dilyn ac er nad oes gobaith gan eich tri gwrthwynebwr nid ydyn =t am ildio.

Brwydr yn erbyn afiechyd y phoen fu hanes bywyd Ieuan Gwynedd hefyd.

Daeth yn rhwyg a brwydr rhwng y Cymry Parchus a oedd am i bobl eistedd nôl am sbel a 'rhoi cyfle' i'r Quango Iaith, a Chymdeithas yr Iaith a fynnodd fod y Quango Iaith yn sefyll yn ffordd cyfiawnder a bod ei aelodau'n cydweithio â'r Torïaid trwy wasanaethu ar eu Quangos gwleidyddol.

Pe alle cefnwyr y ddau dîm fod wedi aros yn y stafelloedd gwisgo am yr hanner cynta, gan mai brwydr bersonol rhwng y blaenwyr oedd hi am ddeugain munud cyfan, a Selwyn Williams yn ymddangos yn feistr ar y meistr Gareth Edwards.

Ond mewn un ffordd, efallai mai da o beth yw fod brwydr yr iaith bellach yn ol yn nwylo'r bobl, a gwelwyd ymgyrch gref eisoes i herio Awdurdod Iechyd Gwynedd.

Fe fyddai bron yn amhosib' imi edrych ar y rhyfel heb ei weld fel brwydr rhyngon `ni' a `nhw'.

Ai buddugoliaeth fyddai, ai brwydr galed yn erbyn meistri didostur?

Brwydr y Sianel 1970 Llunio polisi a chyhoeddi dechrau ymgyrch. 1971 Aelodau'r Gymdeithas yn dringo mastiau ledled Cymru ac yn torri i mewn i stiwdios teledu yn Lloegr gan ddifrodi eiddo.