Nes i mi, oedd yn dod o gwm diwydiannol yn y de sylweddoli fod tymor wyn bach yn galw am ofal a bugeilio ymroddedig, ac wedi'r wyna, oedden, roedden nhw nôl yn eu seddau.

Fe'i ganed yn Sir Drefaldwyn, ac ar ôl bugeilio'r ofalaeth am oddeutu naw mlynedd, dychwelodd i Sir Drefaldwyn, oherwydd gwaeledd ei fam.

Ei waith oedd bugeilio ei bobl grwydredig, er iddo drugarhau wrth y wraig Syropheniciaidd chwim ei meddwl a rhoi i'r 'cŵn anwes' - dyna, mae'n debyg, yw ystyr y gair a gyfieithir cŵn' (ym Marc vii.

Wrth i'r mudiad gynyddu, lluosogai'r seiadau ar draws y wlad a'r rheini'n galw am eu bugeilio gan na fynnai'r offeiriaid plwyf wneud dim â hwy.

Phillips, brodor o Sir Gaerfyrddin, i'n bugeilio.

Enillai'r mwyafrif llethol ohonynt eu bywoliaeth drwy drin y tir a bugeilio gwartheg neu ddefaid.