Cafodd Ben bwl o chwerthin nes ei fod yn wan wrth inni ddarllen am hyn ac hyd heddiw, pan mae na ddigon o fybls yn y bath, mae'n dal i chwarae bod yn hen wr o wlad y sebon.

'Roedd yn ddarlun o dristwch; ei gnawd yn oer, ei geg yn glafoeri, a'i lygaid mor bwl ddifywyd â llygad pysgodyn marw.

Yn wir ni chlywais erioed fod bwl olwyn wedi torri.

Gwawr las asur sydd i'r awyr, yn bwl i gyd ac yn llawn cymylau a'r rheini, fel coed anferth, yn symud â rhyw rym direolaeth.

Yn awr ac eilwaith codai awel yn ddisymwth a chwythu llwch i'm llygaid, a rhaid oedd sefyll yn y fan a'r lle rhag of n i bwl sydyn o ddallineb fy nhywys dros y dibyn, gan fod y llwybr cul yn rhedeg yn bur agos ato ar brydiau.

Ar ôl gorffen gwneud y bwl byddai'r gof yn gosod dau gylch haearn amdano yntau.

'Roedd i olwyn bedair rhan - y bwl, y camogau, neu, fel y'u gelwid yn bur aml, spôcs, y cwrbin ac yn ddiwethaf y cylchyn haearn.

Beth bynnag, priododd ei fan hynaf, Thomas a Mary Elisabeth Morgan o Ynys y Bwl, morwyn yn nhafarn Y Griffin, Pentre a bu iddynt naw o blant.

Rhaid oedd i'r camogau fod wedi eu gwneud yn ofalus iawn fel nad oedd lle iddynt symud dim ar ôl eu ffitio i'r bwl.

Yr oedd y bwl yn ddarn cadarn o ganol y dderwen.

Yna cymrodd lwybr llyffant yn ddigon llwyddiannus am bwl, beth bynnag, dros ac heibio'r hen gombein a'r heuwr a'r injian wair a'r heyrs blêr yn y gadlas.

Derw bob amser oedd defnydd bwl cert yng nghanolbarth Aberteifi.