Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

bychain

bychain

Ces sioc o weld heidiau o fechgyn bychain croenddu, rhai mor ifanc â saith mlwydd oed, yn byw ar y strydoedd, yn cardota, a deifio ar y sgraps diangen oedd yn cael eu taflu allan gan y gwerthwyr ffrwythau.

Pentref bychan oedd Sipi, - tair siop ac ysgol Gatholig fawr gyda llawer o ffermydd bychain o gwmpas.

Y mae llawer o swyddi newydd fel fy un i yn Sheffield - ffyrmiau bychain, yn defnyddio gweithwyr crefftus.

Yn yr ail ran hon, ceid cutiau bychain crynion ag arnynt do o wellt neu frwyn ­ byddai eu lloriau'n is na'r ddaear oddi amgylch er mwyn cadw'r tŷ'n gynnes ac o afael y gwyntoedd.

Gallai'r bachgen weld ei wyneb yn y golau gwyrdd a deflid gan y degau o ddeialau bychain.

Ein dadl sylfaenol yw fod angen gweld ysgolion bychain yn asedau cadarnhaol yn y broses o adfer cymunedau pentrefol yn hytrach nag fel problemau.

Safle anodd iawn oedd safle'r gwledydd bychain ar y gorau, hyd yn oed os oedd ynt yn annibynnol, pan fyddai'r gwledydd mawr o'u cwmpas yn gwrthdaro, - meddylier am sefyllfa Iwerddon, Norwy, Sweden, Denmarc, Yr Yswistir, Belg, Holand, Ffinland.

Ond er hynny roedd rhai o'r tai yn dal yn ddilewyrch y tu ôl i'w rheiliau rhydlyd a'u gerddi bychain.

Dim ond distawrwydd y coed pin, sisial y nentydd bychain, disgleirdeb yr eira ac ol troed anifeiliaid bach ynddo, lliwiau cyfoethog yr haul a godidowgrwydd yr olygfa.

Bydd y rhain yn gyfrifol am wasanaethau lles, addysg, masnach, tai, cynllunio, yr heddlu, amaethu a physgota a datblygu diwydiannau bychain.

Yr oedd y carchar yn y nos fel claddfa, pob carcharor yn ei gell fel pe byddai mewn arch ar ei sefyll ac yn unicach na chorff yn ei amdo, a'r goleuadau bychain y tu allan i'r celloedd fel y lampau bychain hynny ar feddau mynwentydd Catholig y cyfandir.

I'r diben hwn rhaid i ni ddatblygu sgiliau'r gweithlu gan symud tuag at ddiwylliant o ddysgu-ar-hyd-oes ac ar yr un pryd hyrwyddo twf cwmni%au bychain a chanolig eu maint a all gyflenwi'r cwmni%au rhyngwladol.

Casglai torfeydd bychain o'n cwmpas, a doedd dim prinder gwirfoddolwyr i gyfieithu.

Gan iddi basio'n syth drwodd, doedd 'na ddim posib astudio'r fwled ond fe gawson ni hyd i ddarnau bychain o'r metel ar y siaced.'

Yn y canopi hwn mae digonedd o fwyd ar gyfer y myrdd o greaduriaid bychain.

'Roedd tai bychain yng nghanol coedwig bambw ar un ochr, a chaeau tyfu reis (paddy fields) gydag ambell i ychen yn y canol yr ochr arall.

O fewn y rhaglenni a'r nodiadau i'r athrawon cyflwynir storïau newydd sbon ar y themâu uchod yn ogystal â deialogau/dramodigau bychain i gyd-fynd â'r storïau.

Nid yw'r tŷ yn bell o'r harbwr ac o'm stafell fechan gallaf weld y llongau bychain yn hwylio'n ôl ac ymlaen i Gymru.

A wyddoch chi be, mae'n rhyfedd fel y mae pethau bychain yn mynd yn bethau mawrion pan fônt yn torri þ pe na bai ond un iod fechan þ ar undonedd a gorgyffredinolrwydd bywyd dyddiol dyn ar y Dôl.

[Cynhwysir enghraifft o holiadur ar gyfer llunio Audit Staffio yn Atodiad ] Cyrsiau - audit a fyddai'n cynnwys gwybodaeth am y posibiliadau o ddatblygu gwahanol agweddau ar addysg Gymraeg yn yr ysgolion a'r colegau; Er mwyn sicrhau addysgu effeithiol byddai angen ymchwil i feysydd hyfforddiant a thechnegau dysgu ar batrwm yr awgrymiadau canlynol: - llunio cynllun hyfforddiant i gymhwyso athrawon i ddysgu Cymraeg fel pwnc a thrwy gyfrwng y Gymraeg; - archwilio strategaethau dysgu er mwyn adnabod y rhai mwyaf effeithiol ar gyfer dysgu Cymraeg a thrwy gyfrwng y Gymraeg ar batrwm Ysgolion ar Waith a Primary schools: some aspects of good practice; - archwilio'r posibilrwydd o greu strategaethau dysgu gwahanol a newydd yn ôl y galw, ee grwpiau bychain, dysgu o bell.

Bydd hyn yn gosod pwysau aruthrol ar ysgolion gwledig bychain.

Bryd hynny, ugain mlynedd yn ôl, arferai heidiau bychain o Wydau Droed-binc ddod yno, ac ychydig ddwsinau o Hwyaid Gwyllt.

Pan ystyrir dyfodol yr iaith, mae'n amlwg bod yn rhaid wrth gymdeithasau bychain, megis hon yn Llanaelhaearn, i gadw'n diwylliant a'n llenyddiaeth ni fel Cymry yn fyw.

Math o ffwng meicroscopig yw burum, sy'n tyfu trwy ddatblygu blagur bychain i ffurfio planhigion newydd.

Ond daliodd cynulleidfaoedd bychain ohonynt i addoli a darllen yr Ysgrythurau yn y dirgel mewn llecynnau diarffordd yn Ffrainc a'r Eidal i lawr at adeg y Diwygiad Protestannaidd yn yr unfed ganrif ar bymtheg.

Wrth i'r burum dyfu, mae'n gwneud carbon diocsid sy'n ffurfio pocedi bychain o nwy yn y toes.

Honnodd un cadfridog eu bod wedi llwyddo fwy nag unwaith i lanio timau bychain o filwyr yng Nghuba er mwyn llosgi cnydau siwgr a llofruddio swyddogion llywodraethol.

Bwriad y Gronfa Gredyd yw i gynorthwyo pobl ar gyflogau isel neu sy'n dibynnu ar y wladwriaeth am gynhaliaeth, i helpu i gilydd drwy gynilo symiau bychain o arian, ac wedyn benthyca arian ar lôg isel.

Rhai bychain yw llawer o'r blodau ond ddim yn llai eu prydferthwch na rhai llawr gwlad cysgodol, cynhesach eu cartrefi.

Y mae'n dechrau trwy gymharu gwlad Roeg â Chymru, trwy nodi fod y ddwy yn wledydd o fynyddoedd a chymoedd, lle mae natur wedi rhannu'r tir yn froydd bychain gyda thafodiaith wahanol ymhob un.

Yn y sector cynradd mae gyda ni ganran uchel iawn o ysgolion cymunedol bychain.

Câi ddigon o ddþr i'w yfed, a deuddeg owns o fara brown, yn sgwariau bychain, deirgwaith y dydd.

Mewn ymerodraethau heb genedl lywodraethol gref, datblygodd y gyfundrefn addysg er budd y cenhedloedd bychain.

Dangosir yma ddiffyg amynedd at y giamocs gwerinaidd a fyddai ac y sydd yn aml yn mynd dan yr enw 'drama' mewn festri%oedd a neuaddau bychain.

Hwylio ar wyneb y ceudwll oeddan ni, gan edrych i fyny i ben y clogwyni lle mae trefi bychain gwyngalchog yn disgleirio yn yr haul, fil o droedfeddi uwch ein pennau.

Mae'n amlwg mai cadarnhau'r patrwm cyffredinol y mae'r ffigurau hyn - at ei gilydd eglwysi bychain oedd rhai Eifionydd o bob enwad.

Hanes sy'n gyfrifol, hanes - y tarfwr hwnnw sy'n trin lleiafrifoedd a gwledydd bychain fel y mynn.

Y canlyniad yw nad oes gan y bobl leol yr ewyllys i fynnu aros yn eu cymunedau bychain.

'Roedd yma bartion bychain.

Cawsant eu disgrifio fel "morwyr di-ail cyn belled ag yr oedd elfennau morwrio a hwylio llongau bychain yn y cwestiwn".

Gwelaf fod cwmni diodydd yn rhannu pwysau a dymbels bychain arbennig ar gyfer ystwytho tafodau pobl.

Fe all unigolion neu grwpiau bychain o blant fod yn gyfrifol am un sgwâr o dir.

Roedd yn barod iawn i ddweud nad oedd dim ateb cynhwysfawr i'w gael, dim ond nifer o geisiadau bychain yma a thraw i ddatrys problemau bychain ar hyd a lled gwlad mor anferthol ac mor amrywiol...

Cerddodd hwnnw'n gyflym gyda chamau bychain siarp a sefyll o flaen Dei tra y sychai hwnnw'r chwys oedd ar gledrau ei ddwylo.

Roedd - - yn gweld fod y cronfeydd datblygu yno gan fwyaf i'w dosbarthu i gwmniau newydd a bychain.

Safai chwe thþr cadam, gydag wyth ochr i bob un, yn onglau muriau'r ddwy ran gyntaf ac o doeau'r tyrau hyn ymwthiai tyredau bychain yn wirion, fel bys bawd ar ben eich troed pan fydd y bysedd eraill wedi cau'n dynn.

Llyfr i blant yw hwn ac mae cyfrolau o'i fath yn ffordd ardderchog o gyflwyno barddoniaeth i glustiau bychain, ifainc.

Yma, yn y pentrefi a threfi bychain mae'n bosibl gweld sut oedd byw cyn i olew newid bywyd am byth i bobl y Gwlff.

Ni chafodd yr Arwerthwyr ond symiau bychain am yr holl eitemau a phrynwyd y rhan fwyaf ohonynt gan gynrychiolwyr yr Iarll.

Mae angen i'r athrawon nad ydynt yn gwneud hynny eisoes yn eu dysgu, ystyried rhoi mwy o le i sefyllfaoedd plentyn ganolog sy'n cynnwys gwaith llafar pwrpasol mewn grwpiau bychain.

Tai bychain, llyn, caeau o lysiau.

Ein hunig ddiddanwch oedd y digwyddiadau bychain hynny a wnâi un diwrnod yn wahanol i'r dyddiau eraill.

Ffurfir y glannau neu'r cloddiau bychain o bobtu'r afon yn naturiol wrth i'r afon ollwng gwaddod ger y sianel pan fydd yn gorlifo.

Os nad ydy o yn gallu cael y canlyniadau, yna mae'n rhaid ystyried a ddylai rhywun arall fod yn ei le, meddai Siân Thomas o Fforwm Busnesau Bychain.

Difyr yw ceisio dadansoddi'r pethau bychain sy'n ennyn gwen, fel yr hen gerbyd treuliedig hwnnw'n rhoncian ymlaen yn boenus o araf gyda cherdyn ar ei du ol; RUNNING OUT!

Nid fod y gwely hwnnw'n berffaith, oherwydd gan ei fod yn bren gwnâi gartref di-ail i bryfed bychain braidd yn debyg i foch coed.

A dyna lle y buom yn ceisio cael gwared o'r dwr drwy dorri sianeli bychain trwy'r domen laid.

Ar un llaw, fe fydden nhw'n deyrngedau i arwriaeth cenhedloedd bychain yn wyneb tlodi, gormes a thrais; ar y llall, fe allen nhw greu darlun comig o griw di-brofiad ond gobeithiol yn ceisio rhedeg gwlad.

Ac yn wahanol i'r ynysoedd bychain a oedd yn wlyb a chorsiog, mae'r darn hwn o dir yn hollol sych.

Gwelsom amryw o lynnoedd bychain llonydd, gyda niwl y bore'n dechrau codi oddi arnynt.

Mae nifer o fawnogydd bychain yn gwpannau llaith rhwng y creigiau ac yn hafan i chwys yr haul Drosera rotundifolia, tafod y gors - Pinguicula vulgaris, a phlu'r gweunydd - Eriophorum angustifolium.

Yn achlysurol yn arbennig yn achos y cynlluniau cynharaf, byddai grwpiau bychain o athrawon o'r un fryd yn dod at ei gilydd, i weithio'n annibynnol ar eu cynlluniau eu hunain Dyna'n sicr oedd hanes grwp Caer Efrog - gydweithio gan nifer o athrawon a oedd yn adnabod ei gilydd yn dda.

Yn y llythyr dywed Ffred Ffransis, 'Mae polisiau'r Ceidwadwyr (a ddadlenir heddiw) ar gyfer yr Etholiad Cyffredinol nesaf o derfynu rheolaeth Awdurdodau Lleol ar ysgolion yn golygu y caiff ysgolion gwledig bychain eu hynysu.

trychfilod bychain dan y cen neu'r dail.

Ei freuddwyd ef oedd cymdeithas o "gyfalafwyr bychain", lle byddai pawb yn gweithio er lles y gymdeithas a'i les ei hun yr un pryd.

Tseineaid yn prysuro rhwng siopau bychain Chatham Road North, yn diflannu i wyll y mân weithdai sy'n agored i'r stryd, neu'n hamddena yn y parc bychan coediog sy'n gorwedd yng nghesail cilgant stryd Wo Chung ac yng nghysgod y pileri sy'n cynnal heol Fat Kong uwchlaw.

Aethom trwy nifer o bentrefi bychain amrywiol.

Mae'r tebygrwydd yn anhygoel, - y lliw browngoch patrymog, y teimlad melfedaidd, y blew bychain a'r arogl arbennig.

Gwelai Fynydd Troed unwaith eto a defaid Trefeca megis blodau bychain yn britho'i lethrau.

(a) Cynlluniau Grantiau Bychain (HOW)

Bydd Cymdeithas yr Iaith yn cyflwyno i Jane Davidson gopi o'n dogfen 'Dyfodol ein Hysgolion Pentrefol' sy'n gosod allan 3 ffordd ymlaen i Ysgolion Pentrefol Bychain.

Llond lle o dai bwyta bychain, siopau a marchnad.

Yna allan ag ef i archwilio'r dref a'i hadnoddau, a synnu bod glan y mor mor atyniadol, bod y machlud mor ysblennydd, a'r tonnau bychain, anesmwyth yn sibrwd yn rhamantus wrtho.

Dyna paham bod lleiafrifoedd - ac fe olyga hynny wledydd bychain hefyd y dyddiau hyn - ar hyd y canrifoedd wedi bod yn ddrain yn ystlysau meistri'r byd.

Enghraifft syml o hyn yw catalogau sioeau amaethyddol, sy'n adlewyrchu newidiadau ym myd amaeth gyda chatalogau cynnar a dosbarthiadau niferus yn orlawn o geffylau gwedd tra bod catalogau diweddarach yn cynnwys mwy o ddosbarthiadau ar gyfer mnerlod bychain i'r plant.

Ceir golygfeydd trawiadol o'r tir a'r môr, a cheir cipolwg ar hen feini o'r oesoedd cynnar, cestyll yr Oesoedd Canol, capeli a bythynnod gwyngalchog bychain.

Doedd o fawr o le er fod lliwiau ei wrychoedd a'i goedydd yn rhai na welodd o'r blaen ac roedd amryw o gaeau bychain o gwmpas a chul-lwybrau dyfnion yn ymestyn i'r pellter.

Ond, er gwell neu er gwaeth, ychydig iawn o dosturi a geir ym myd natur ac fe ŵyr y fam hynny gystal â neb; ymhen ychydig ddyddiau bydd yn chwalu'r tylwyth gan gario'r lefrod bychain i walau eraill yma ac acw, fel y bydd cath yn cario'i hepil yn ei cheg.

Papur Ymgynghorol ar Ardaloedd Cadwraeth oedd yr ail ddogfen a dderbyniwyd a oedd wedi ei pharatoi yn arbennig er ennyn trafodaeth ar yr angen am reolaeth cynllunio tros ddatblygiadau bychain oddi mewn i ardaloedd cadwraeth.

Cawsom oriau bwygilydd o bleser hefyd wrth bysgota llysywod yn afon Soch a brithyll bychain yn afon y Felin a lifai o lyn y gwaith dwr.

Bydd yr hen drigolion yn cofio cymaint ag wyth o lofeydd bychain yno'r adeg hyn a dim trafferth gan yr un i werthu'r cynnyrch.

Ceir nifer o gaeau bychain o dir glas niwtral a bylchau culion rhwng eu cloddiau pridd.

Chwelir cymdeithasau bychain ac mae'r iaith yn diflannu yn y broses.

Mae ein hanghenion ni yng Nghymru - ac yn enwedig yn y Gymru wledig gyda llawer o ysgolion bychain - yn gwbl wahanol.