Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

ca

ca

Câi Meyrick driniaeth gyffelyb.

Mae'n blysio am y ferch lanaf yng ngwledydd Cred, ac fe addawodd honno y câi ei weld Glanme.

'Mae Jimmy Maher yn dod heddi - mae e wedi ca'l cyfartaledd o 70 dros y tymor yn Awstralia.

Cân gan y bytholwyrdd Dafydd Iwan.

Cred y cyhoedd y cânt wrandawiad teg gan y bobl gyffredin hynny sydd yn aelodau o'r rheithgor ac mae ganddynt ffydd, felly, ym mhenderfyniadau'r rheithgor.

"Ca dy geg!' "I blatfform yr orsaf yn borcen...'

Câi'r tad y mab hynaf a'r ieuengaf, a'r fam y mab canol.

Pe câi ei ddal fe gâi flynyddoedd o garchar.

Wedyn, fel petai'n dod yn ôl i fyd pobl, cododd o'i blyg a dweud, 'Ia, wel, gadwch i mi ca'l golwg arnoch chi, Musus Williams.' Ac allan â'r stethosgop!

Cofiaf gael un 'wers' trwy ddysgu tôn a geiriau cân werin yn dechrau 'Pegi Bach a aeth i olchi', a'r drychineb ofnadwy iddi orfod mynd adre i nôl y sebon a chanfod pan ddychwelodd fod y dillad wedi diflannu gyda'r llif.

Pwysleisia mai pethau diriaethol yn unig yw testun cân y bardd, ac na wedda iddo ymhel o gwbl â haniaethau.

Disgrifiodd ei hun fel 'meddwyn gwaeth nag erioed' erbyn hyn--câi ei gyflog gan y porthmon wedi cyrraedd pen y daith, a byddai'n meddwi, yn cadw cwmni drwg a bron bob tro byddai'n deffro a chanfod bod ei bres wedi'u dwyn.

Wn i ddim beth ddigwyddai pe câi myfyrwyr yr oes yma'u trin felly.

'Ers i ni ddod yma, mi rydw i'n sylwi mwyfwy ar bethau fel cân rhyw aderyn ne'i gilydd, er na fydd gen i syniad be ydy o.

Câi merched eu rhoi i'w priodi yn ifanc iawn, weithiau yn ddim ond chwech neu saith oed.

Croesawai'r Eglwys gelfyddyd y paentiwr hefyd, a ymarferai â'i grefft ar y muriau gwyngalchog a darlunio golygfeydd Beiblaidd ac eglwysig yn lliwgar a byw; yn naturiol, fel yr âi tai'r ysgwi%eriaid yn fwy uchelgeisiol, câi'r paentiwr fynedfa iddynt hwythau'n ogystal.

Byddai JH druan yn ymlafnio i ddysgu cân actol i ni'r bechgyn.

'O'dd e'n boethach na dim rwy i wedi weld a mae'n anodd ca'l batwyr Sri Lanka mâs yn enwedig ar lain fel hwn.

Honnid y câi ein blaenwyr ni eu gwthio oddi ar Barc yr Arfau y prynhawn hwnnw, ac i sicrhau na fydde hynny'n digwydd, galwodd Carwyn a Norman ar wasanaeth R.

Ond wedyn tasa fo'n hen, fasa fo ddim yn ca'l gyrru moped!

Hwyrach y ca' i lythyr arall yn fuan.

Cânt dasgau sy'n eu herio ac sy'n briodol i'w hanghenion a lefelau eu datblygiad.

Dros blwc o amser câi Gwenhwyfar bleser o'r ymyrraeth nes iddo gyrraedd hyd at fôn ei gwallt.

byddai 'n amhosibl cerdded yn erbyn y lli, ond wrth fynd i mewn yn ymyl y bont byddai 'n symud ar draws y cerrynt ac os câi ei ysgubo, yn nes at y bachgen yr ai ai ai on !

Tros yr iaith ac addysg, er enghraifft, mi ddangosodd Wyn Roberts yn glir sut y mae hynny'n gweithio - cân di bennill fwyn i'th nain ac, os enw'r nain honno yw Dafydd Elis Thomas, mi ganith hithau'n berlesmeiriol i tithau.

Ar y cyfan cânt eu portreadu yn ddynion gyda grym ewyllys cryf, yn benderfynol, yn ddewr, yn llawn o hunan ymddiriedaeth a hunan-gadwedigaeth.

Wedi iddyn nhw impio, cânt eu dosbarthu ar hyd a lled y wlad.

"Ni'n ca'l laff fel, ond weithie rhaid dangos esiampl.

Dile%wyd yr is-deitl gwreiddiol, 'cyffes enaid' a newidiwyd 'ar fynwes câr Dy galon' yn y pumed pennill i ddarllen 'ar fynwes câr dy enaid'.

Câi'r Ymofynnydd fantais ddwbl o'r ffaith fod y golygydd yn ŵr cyhoeddus ac yn gymeriad cenedlaethol.

Yna dychwelodd i'r ystafell, lle câi'r argraffwyr gwpanaid gyda'i gilydd, a'i firi yn ysgwyd ei de o'r cwpan i'r soser.

Byddai yno gystadleuthau o bob math yn cael eu gosod: ysgrifennu traethawd, darn o farddoniaeth, limerig, darllen darn o ryddiaith - "heb ei atalnodi%, darllen solffâ, cân werin ac adrodd "stori fer" a llawer o weithgareddau eraill.

'R'on i wedi ryw how feddwl, wedi i mi gyrradd Tu Hwnt i'r Afon, y baswn i'n ca'l cyfla i roi dwr i'r 'ffyla cyn mentro'r allt 'na.' Ond fe wyddai Obadeia, yn rhy dda, am fynych wendid y coetsmon a mentrodd ei atgoffa o hynny.

Mynegodd ef ei argyhoeddiad, a'i ddilyn gan bob beirniad o bwys, mai'r bardd yw'r un â'r gallu ganddo i feddwl yn drosiadol, i glymu dau argraff efo'i gilydd yn undod clos - i weld henaint yn ddeilen grin ar drugaredd gwynt, i weld bedwen yn lleian, i glywed cân ceiliog yn y pellter yn dristwch mwyn hiraeth, i deimlo yn hen gapel gwag, i droi Angau yn weinidog yn dod i'w gyhoeddiad.

Yma y byddai nes y câi'r ddau fynd o flaen y llywodraethwr...

Câi driniaeth mewn ysbyty ar ôl pob curfa, ond nid oedd dim tynerwch i'w gael yn y fan honno ychwaith--mae'n disgrifio fel y câi ef, a rhyw ugain o ddynion eraill oedd yn dioddef gan effeithiau fflangellu, eu gyrru fel anifeiliaid gwylltion i'r môr bob bore er mwyn i'r dwr hallt losgi'r briwiau.

Dywedodd wrthyf y credai y câi ei hiacha/ u pe bawn i yn ei bendithio.

Câi ddigon o ddþr i'w yfed, a deuddeg owns o fara brown, yn sgwariau bychain, deirgwaith y dydd.

Williams yn y cyfarfod i ddweud na ddylid rhoi'r wybodaeth o ganlyniad y cyfarfod hwnnw ond trwy law Mr S Maes o law cafodd Waldo nodyn i ddweud y câi ef aros tan y tribiwnlys, ac y byddent yn ailystyried ei sefyllfa wedyn.

Dyna oedd yr Oes Aur i bobl Ariannin; câi Pero/ n ei gydnabod fel achubwr y tlawd, a'r genedl yn gyffredinol.

...coedwigwr praff yn dethol pren Tyrd ataf; cân â'th fwyell rybudd dwys A tharo unwaith, ddwywaith, nes bod cen Yn tasgu, a'r ceinciau'n crynu, a chrymu'u pwys; Dadwreiddia fi o'r ddaear, cyn y daw Ffwrneiswaith y golosgwyr acw draw.

Byddai'r person cyntaf i gyffwrdd y goron ar y fan bost yn gallu cael unrhyw ddymuniad a hoffai; gallai'r ail berson gael cusan ond câi'r trydydd person siom.

Ac mae'r diffiniad yna'n bwysig, achos mi ddaw y dydd pan fydd y Bwrdd Iaith ayyb yn galw am hunan-lywodraeth, pan fyddan nhw'n sylweddoli y ca'n nhw lawer mwy o fudd o gael ei rheoli gan Senedd Gymreig.

Yn ychwanegol at hynny câi ei thalu am ei gwaith fel howsgipar yn Nhyddyn Bach, ond yr oedd ar Siôn Elias rai wythnosau o gyflog iddi.

Wyddost ti, mi ddoist ti'n ôl i Gymru gan ddisgwyl câl petha fel y gadewaist ti nhw drigain mlynedd yn ôl.

Hwyrach y ca' i lythyr 'fory.

Pan ddaeth Mary adre'r noson honno ar ôl bod yng nghwmni Fred, gyrrodd Ali hi o'r tŷ, ond addawodd y câi weld y plant drannoeth.

Ymhen tridiau câi drafferth i lusgo'i gorff ar hyd llwybr yr ardd, gan ei fod yn ei ddau ddwbl erbyn hynny.

Ma' brains 'da Stacey ni - 'di ca'l colej a chwbwl.

Mi fydda i'n câl llawar o blesar efo'r rhai acw.

Gresynai Cynddylan fod cymaint o ôl syniadaeth William Owen Pughe - ar y cystadleuwyr a barnai Hawen i'r beirdd eu harwain 'i diroedd gwynfaol - rhamant disylwedd...' Diystyrwyd gwersi ieithyddiaeth gymharol yn llwyr: 'Ofnwn, pe cyfieithid rhai darnau o rai o'r pryddestau hyn, y câi y philistiaid Seisnig wledd na chawsant ei bath er ys llawer dydd.

'A sut ma' hi, Pyrs, wynab yn wynab â'i phrofedigath?' 'Fel cyw gog, 'ngwas i.' 'Y?' 'Mor sbriws ag erioed, ar wahân bod 'na dipyn o ffedoga o dan 'i ll'gada hi.' 'Mae'n dda gin i glywad 'i bod hi'n ca'l y gras i ymgynnal, ac ochneidio'n ddefosiynol.' 'Gwranda, Oba.

Roedd y rheiny wedi ca'l eu hanwybyddu'n ddiweddar gan fod Ifor wedi bod yn rhoi cymaint o sylw i'r fuwch yn y beudy.

Barnai y câi well hwyl ar ddewis enw wedi gweld wyneb y ci ...

A wi'n dishgwl y byddwch chi wedi ca'l rhywbeth gwell na chortyn i glwmi gât y ffordd erbyn y tro nesaf!' a herciodd yn ei blaen i chwilio am feia.

Os cânt eu dal ar ôl dychwelyd i'r Unol Daleithiau, cânt eu herlyn yn y llysoedd am dorri'r bloqueo.

Y flwyddyn ganlynol, roedden ni'n paratoi CD amlgyfrannog arall o'r enw O'r Gad, ac fe ofynnon ni iddo fo a fyddai o'n hoffi cyfrannu cân.

wel,' meddai Doctor Jones ar ôl bodio'r cleisiau, 'rhaid i chi ca'l pigiad yn ych cefn, Robin.

'Da, 'ngwas i, tasat ti ond yn ca'l dy dderbyn yn bregethwr cynorthwyol, William, fath â dy daid ers talwm.' 'Ydi'r cur pen yn well, Mam?' 'Dipyn bach.' 'Mi wna i banad bach o Ofaltîn i ni'n dau cyn mynd a mi fedrwch chi fynd i'ch gwely'n reit handi wedyn.'

Rhaid i ymwelwyr ddilyn unrhyw gyfarwyddiadau a roddir gan y rheolwyr neu staff waeth ym mha ffurf y cânt eu rhoi.

Er mor ifanc ydoedd, yr oedd eisoes yn gyw o fardd yn dechrau dysgu cân ei dad.

Cylchgrawn ifanc ei naws ar gyfer CA 3 a darllenwyr medrus Cyfnod Alleddol 2.

Ceisiodd Cei Hir daro bargen ag Esyllt, gan gynnig gadael i Drystan fynd yn rhydd os câi yntau Olwg Hafddydd, yr oedd wedi ymserchu ynddi.

Bu llawer o fân siarad, cyhuddo a bygwth ar ran y grwgnachwyr eisteddfodol, ac aeth rhywrai mor bell â chyhoeddi cân enllibus yn Tarian y Gweithiwr a'i galw'n 'Gân y Cenders'.

Roeddan nhw wedi ca'l gwerth cannoedd o bunnoedd o ddôsus.

Mis yn ddiweddarach cânt sylw y drudwennod, ac mae olion y wledd i'w gweld ar foned y car o flaen y tþ 'cw pob blwyddyn.

'Dal ar y cyfla ro'n i, Pyrs, i ga'l gair bach efo fy Nhad nefol.' 'A finna'n fa'ma, â chymaint o bwn gin i â bastard mul Nant Pwdin ar noson ffair.' 'Rydan ni yn ca'l ein hannog yn y Beibl i weddi%o'n ddi-baid.' 'Ydach, mi wn.

Câi'r pleser o ddweud, "Dyna'n union fuasech chi'n ei ddisgwyl ganddo fo." Adwaenai bob awdur cyn iddo sgrifennu ac nid oddi wrth yr hyn a sgrifennodd, a darlun o'r adnabyddiaeth ydoedd pob tudalen iddi hi.

Ei broblem fwyaf oedd nad oedd ganddo'r wybodaeth i ddatrys y problemau hyn, ond gwyddai y câi hyd i rai atebion yn Nofa II.

Ca dy geg, wnei di?'

Câi ef nifer o weinidogion i gydweithio wrth fendithio'r claf.

Yr oedd Deddf Goddefiad yn diffinio ar ba delerau y câi'r Hen Ymneilltuwyr gynnal eu hoedfeuon a'u cyfeillachau.

Beth bynnag, yn ôl a gofiaf, pan fu rhaid iddo ddangos y 'cerdyn' hollbwysig yn y diwedd, fe ddywedwyd yn garedig wrtho fod Pantycabal wedi bod yn gyfan gwbl yn yr iawn, er ychydig yn ddihiwmor o bosib, a'i fod ef, Waldo, wedi troseddu wrth beidio â dangos y cerdyn, ond y câi ef ei esgusodi'n llwyr pe bai ef yn sgrifennu ychydig o'r hanes ar gân i'r Pembrokeshire Police Gazette; ac yno, onid wyf yn camgymryd, yr ymddangosodd y gerdd am y tro cyntaf.

"Rydw i'n ofni mai prinhau mae'r Cymry sy'n câl y fath foddhad heddiw; mae cynifer o'r genhedlaeth iau wedi'u gwasgaru i bob rhan o'r byd a Saeson wedi dod yn 'u lle nhw.

'Mae'r ebol, a'r asyn a'r adar i gyd yn can eu cân i Iesu'n eu grud.'

Efallai y byddai wedi bod yn well pe na bai mor barod i bregethu'n erbyn rhyfel a lladd, ond pwy a all warafun i rywun ifanc mor llawn o sêl rhag mynegi'i gredo bersonol ei hun, yn enwedig o bulpud yr Un a lefarodd y geiriau 'Câr dy elynion', i fyd a oedd yr un mor gibddall â'r un yr oedd y gweinidog yn byw ynddo.

'Os cân' nhw lonydd yn ddigon hir, fe ddaw natur i'w hadfeddiannu nhw, ac i wella'r clwyf fel petai,' meddai.

Byddai'n traddodi'r fendith yn Gymraeg o dro i dro ar ddiwedd gwasanaeth; ond câi drafferth i ynganu'r gair 'deall', a'r hyn a glywai'r gynulleidfa fyddai nid 'Tangnefedd Duw, yr hwn sydd uwchlaw pob deall' ond 'Tangnefedd Duw, yr hwn sydd uwchlaw pob dial'!

Mi hoffwn i fedru gofyn iti ddod acw ond dydi Megan ddim yn rhy dda'r dyddiau hyn, fel gwyddost ti." "Doeddwn i ddim yn disgwl y fath beth." "Fydd hi ddim mor hawdd dod i dy weld ti yn Lloegr ond mi fydda i'n hapusach o wybod dy fod ti'n câl gofal a thitha wedi bod yn cwyno cymaint yn ddiweddar.

Un o ysgolheigion disgleiriaf Rhydychen a'i golygai, ond nid dysgedigion a ysgrifennai iddo, ond llenorion gwlad; rhywun a wyddai hanes ei blwyf ei hun, a fedrai ddisgrifio golygfa o ben mynydd, a wyddai am hynodion hen bregethwyr, a gofiai bethau diddorol am ei blentyndod, a adwaenai adar a blodau, neu a deimlai ar ei galon lunio cân o dri neu bedwar pennill.

Ca'l 'i drwshio.' atebodd Ifor heb fath o euogrwydd yn y byd.

Daethom ar draws rhwy barc bychan lle y câi hen bobl fynd i eistedd yn yr haul - 'roedd y glaswellt wedi tyfu'n hir, a'r Dant-y-Llew yn drwch.

Câi bleser wrth gyfri ac ailgyfri gan ei fod o'n cynilo i brynu ci bach.

Câi anifeiliaid, offer a dodrefn eu rhannu.

Clywsom nad oedd y cynhyrchwyr hyn yn derbyn 'cyflog'; yn hytrach, câi'r elw ei rannu rhwng pawb, gyda chynllun bonws i'r rhai mwyaf cynhyrchiol.

Y peth cyntaf a ddaeth i'm meddwl wedi i mi weld poster yn hysbysebu "Llanrwst, Lloegr a Chumru% oedd cân y grŵp roc Cymraeg - Y Cyrff, "Cymru, Lloegr a Llanrwst".

Cân am y Celtiaid ydyw, ond am Lydaw a'r môr hefyd.

'Rydych chi'n gallu ca'l lot o ymarfer yn y rhwydi - ond y peth pwysig yw cael amser mâs yn y canol.

Gobeithio y ca i ddigon o amser i ddarllen y Testament Newydd 'to." Ar Noson y Groglith gofiadwy honno agorais ei Feibl a gweld fod y set rubannau yn lliwiau gwyliau'r eglwysi yn nodi'r penodau a'r pennawd "Cariad Paul at y Thesaloniaid.

Cwblhaodd Ieuan Gwynedd ei gerdd olaf - a'i orau - dridiau cyn ei farwolaeth ac anodd peidio â chredu nad yw 'Cân y Glo%wr' yn tystio'n groywach i realiti bywyd yng Nghymru na 'Bythod Cymru'.

Cânt eu hyffordi yn unig i fod yn wareiddiedig, ond ni wyddant sut mae eu hamddiffyn eu hunain rhag bod yn wareiddiedig.

xi cynrychioli'r sir ar weithgorau CCC a PDAG (Ca uwch)

Câi'r neb a gyflawnai'r ddau amod hyn ysgrifennu beth a fynnent yn y ffordd a fynnent ym mha le a fynnent yn y llyfr.

Dyna ydi cân pawb, dyna ydi'r allwedd i bopeth, lefel A!" "A beth wyt ti'n fwriadu ei wneud tybed?" "Ffermio Mam.

Fedri di ddim câl dy gacan a'i byta hi þ ond fedraist ti rioed wynebu'r gwirionadd hwnnw naddo?" A chyn i mi gael cyfle i gydnabod fy ngwendid byrlymodd ymlaen.

Eithr os digwydd bod pennill dros ben mewn cân neu delyneg, neu ddetholiad o awdl, bod yn rheolaidd i'r datgeiniad a'r telynor gyd-ddeall i ddyblu, neu beidio dyblu un rhan o'r gainc fel y bo'n angenrheidiol.

Cywilyddiaf o feddwl am ein cwestiwn iddo: "Beth sydd gyda ti inni?" Ond câf fesur o gysur wrth ddarllen mai dyma gwestiwn John Gwilym Jones i'w dad yntau hefyd.

Yn ei Salmau Cân yn ogystal ag yn ei gywyddau ymryson â William Cynwal ac eraill dengys Edmwnd Prys ei lwyr feistrolaeth ar Gymraeg clasurol yr hen feirdd.

Be' ddaru o ond tynnu blodyn bach o lawas ei gôt - dim un go iawn, un wedi ca'l 'i 'neud efo papur - ac mi ddaru'i daflyd o i mi.

Byw am y dydd y câi hi ei adael yr oedd hi a denu Iestyn oddi yno gyda hi.