Rhedodd y geifr i lyfu llaw Deio, ac yr oedd hyd yn oed y defaid yn ddigon dof i Cadi roi ei llaw ar eu pennau.

"Dos di yn syth i nôl Cymro, ac i ddweud yr hanes am Dad wrth Mr Bassett, Idris," meddai Cadi, "ac fe aiff Deio a minnau i'r tŷ i gynnau tân ac i hwylio swper." "O'r gore," meddai Idris, ac i ffwrdd ag ef.

Chaiff Cadi Pierce byth roi ei throed i lawr yn Nhyddyn Bach.' Wrth iddi adael, pan ddaeth Catherine Pierce i gymryd ei lle, gofynnodd John iddi a fyddai hi'n fodlon bod yn dyst petai rhywbeth yn digwydd iddo.

Agorodd Cadi glwyd yr ardd, ac yna safodd: yn eistedd ar riniog y drws yr oedd - Smwt.

"Neidia ar ei gefn, Deio," meddai Idris, "i ti gael marchogaeth i'r Cwmwd." "Na wnaiff wir," meddai Cadi yn yr un llais yn union â'i mam, "ddim yn ei ddillad gorau." Gafaelodd Deio ym mwng Llwyd a cherdded ymlaen felly.

Dyna i ti pwy fu yma!" gwaeddodd Deio, "does yna neb arall." Geneth ddewr oedd Cadi, ond fe aeth llaw oer ofn am ei chalon o feddwl fod rhywun wedi bod mor hy â mynd trwy'r tŷ tra oeddynt i ffwrdd.

Gwasgodd Cadi fraich Huw, "Diolch i chi, Huw, am ddwad â ni yma." Rhoddodd Huw ei ben i lawr yn swil a gwrido, ond gwenodd yn hapus.

Bwriad y Ffþl oedd ffrwythloni'r Cadi fel y gwna'r haul a'r glaw y ddaear.

Fe ga i groeso mawr gan Cadi'r gath pan fydd hi'n arogli'r pysgod yma.'

Mi wyddost i mi ei chau i mewn." "Trwy'r ffenest?" "Na, mi gaeais pob ffenest cyn mynd." Agorodd Cadi'r drws, a sefyll yn y cyntedd.

Beth sy?" Eglurodd Cadi a Deio.

"Dacw gastell yn y fan acw," meddai Cadi.

Mynnodd Cadi newid i'w dillad gorau, gan nad oedd wedi gwisgo fawr arnynt ar yr ynys.

Cadi, ydy'r dyn yn y tŷ o hyd?"

"Wel, os ydy o," meddai Cadi ar dop ei llais.

Lladdwyd Cadi mewn ffrwydriad yng ngweithdy Nerys.

Yn Llangollen edrych am burdeb a dilysrwydd y traddodiad wna'r beirniaid, oedd yn bobol wedi'u trwytho yn nhraddodiadau gwerin a dawns gwledydd y byd, a gan mai saith o'r math yma o wyrda oedd yn tafoli yn Mallorca, penderfynwyd cadw at y ddwy ddawns oedd wedi ennill coron Llangollen inni, sef 'Cadi Ha' a 'Dawns y Glocsen' fel ein dawnsfeydd yn y gystadleuaeth.

"Na," meddai'r plant, "tydi o ddim wedi arfer bod hebddom ni." Rhoddodd Cadi y gath fach Smwt ar ei chlustog a chau'r drws arni'n ofalus, ac wedi gweld bod yr anifeiliaid eraill yn ddiogel, i ffwrdd â'r tri am y cwch ar ôl Huw.

Dyddia'r 'Cadi Ha' yn ôl i amser cyn Crist.

Dau arall oedd y Ffþl a'r Cadi.

Yn ystod ei hwythnos o arhosiad yno, 'roedd pethau'n o ddrwg rhwng y tad a'r mab, er i Cadi dyngu yn y llys na chlywsai hi erioed air cas rhyngddynt.

"Wel," meddai Cadi, "Os yw modryb Dilys yn methu gwneud hebddi gwell iddi aros." Nid oedd rhaid dweud wrth Huw hanes mynd â Dad i'r ysbyty, yr oedd wedi clywed yr hanes i gyd ar y Tir Mawr gan y gwyliwr a Harri Pritchard.