Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

cainc

cainc

(dd) Mewn cainc â rhannau anghyfartal, rhaid dechrau ar y rhan fer yn ôl hyd y pennill.

(b) Y Trydydd Ban mewn "Cainc Driphlyg Fer".

(d) Y Pedwerydd Ban mewn 'Cainc Ddeublyg Fer'.

A gawn ni awgrymu, felly, mai mynach oedd awdur y Pedair Cainc, ac efallai mynach o Lancarfan?

(c) Y Chweched Ban mewn 'Cainc Ddeublyg Hir'.

Mor ofer oedd disgwyl i Tegla ddal ati i sgrifennu rhagor o storiau plant ar ôl hyn: fel petaem yn gofyn i awdur cainc Branwen sgrifennu cofnodion pwyllgor !

Tra adnabyddus yw'r hyn a ddywedir yn y Pedair Cainc am Wydion a Lleu yn mynd tua Chaer Aranrhod yn rhith beirdd o Forgannwg.

(ch) Y Trydydd Ban mewn 'Cainc Bedwarplyg Hir'.

Mi âf oddi yma i'r Hafod Lom Er bod hi'n drom y siwrnai, Mi gaf yno ganu cainc Ag eistedd ar fainc y simne, Ag odid fawr mai dyma'r fan Y byddaf tan y bore...

Mae'n hollol bosibl, felly, mai efe oedd tad yr arwr yn y ffurf ar y chwedl a ddefnyddiwyd gan awdur y Pedair Cainc.

Er na chymer ran mor helaeth ê Manawydan yn y Pedair Cainc, mae Brên hefyd yn personoli syniadau'r awdur am lywodraethwr delfrydol; felly Pwyll hefyd ac, i raddau llai, Math.

Mae'r ansoddau sy'n hoff gan awdur y Pedair Cainc, sef gostyngeiddrwydd, diweirdeb a ffyddlondeb, yn groes i ansoddau'r gymdeithas arwrol y datblygasai'r Prydeinwyr a'r Cymry ohoni ac a ddethlid ganddynt yn eu llenyddiaeth.

Edrychwn eto ar y testun i weld a geir yno awgrynmiadau eraill mai mynach, ac efallai mynach o Lancarfan, oedd awdur y Pedair Cainc.

Aeth Tecwyn Lloyd mor bell a'i gymharu a Dostoieffsci, Cervantes a Kafka, a glaw Gŵr Pen y Bryn yn 'nofel Gymraeg fwyaf a sgrifennwyd er dyddiau'r Pedair Cainc - heb eithrio nofelau Daniel Owen'.

Bod pob cainc amheus y mynnir ei harfer i'w difreinio, megis y gainc heb doriad pendant i'w rhan gyntaf, a phob cainc y cytunir na ddwg traddodiad y gelfyddyd eirda drosti.

Y Gainc Osod Bod prawf teg i'w gymeradwyo ar bob cainc a arferir heddiw i bwrpas Cerdd Dant, ac yn unol â'r diffiniad traddodiadol ohoni "ei bod yn cynnwys ffigur a rhedfa% a neilltuolion eraill - bydd iddi ddal y prawf hwnnw, neu fethu.

Dewis Cainc Bod yr arfer heddiw o ddewis neu nodi ceinciau ymlaen llaw i'w gymeradwyo yn ogystal â chaniata/ u rhyddid i'r cystadleuwyr i'w dewis, eithr, fel y ` cynhyddo'r wybodaeth o'r gelfyddyd, fe gymeradwyir amrywio'r rheol hon.

(a) Pumed Ban mewn "Cainc Driphlyg Hir".

Yr oedd y stori%au a seiliesid ar chwedlau'r cyfarwyddiaid - Pedair Cainc y Mabinogi a'u tebyg wedi'u hen gyfansoddi erbyn y bedwaredd ganrif ar ddeg, ond delid i'w copi%o i lawysgrifau mawrion megis Llyfr Gwyn Rhydderch a Llyfr Coch Hergest.

Nid yw'n hollol eglur pa un ai cludwr dynol neu geffyl sydd ym meddwl awdur y Pedair Cainc ond, fel Branwen, mae'n rhaid i Riannon ddioddef darostyngiad mawr.