Wedyn down at garreg pwmis, sy'n feddalach ac yn rhoi mwy o faeth, gan gynnwys calch, i'r pridd, ac felly yn cynnal gwell amrywiaeth o blanhigion.

Yr oedd ei wedd fel calch a methai'n lân â rhoi ei draed heibio ei gilydd.

Roedd rhyw fath o de i'w gael mewn pot jam Robinson; te â lliw calch arno tebyg i'r hyn y byddai fy nhad yn gwyngalchu'r beudy ag ef.

Mae calch yn cynnal cytbwysedd asid/alcali yn y pridd fel y gellir amsugno porthiant planhigion, mewn toddiant, trwy flew gwraidd y planhigion.

Damcaniaeth arall yw fod y calch yn yr haenau wedi sychu'n gyflymach ar adegau pan oedd y tywydd yn boethach gan greu haenau tewach o garreg galch.

Daw'r calch o weddillion cregyn creaduriaid y môr yn y tywod a chwythwyd i'r tir gan y gwynt o'r de-orllewin.

Un o'r rhain yw fod yr haenau calch wedi eu gosod i lawr mewn dþr bas tra bod yr haenau o siâl wedi eu ffurfio pan oedd y môr Lias yn ddyfnach.