Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

cam

cam

Decllath i ffwrdd, rwy'n gweld bachgen bach â choesau cam yn cydio'n sownd wrth sgert ei fam.

'Rwy'n croesawu'r datblygiad yma gan Gymdeithas yr Iaith Gymraeg - ond cam cyntaf yw hwn,' meddai Llew ap Gwent, Prifathro Ysgol y Parc ger y Bala.

Ond, fe ganodd y ffôn i gyflwyno'r awgrym bod Lloegr wedi cael cam arall.

Casgliad o drysorau Celtaidd a geir yn y cam nesaf, gyda hanes Llyn Cerrig Bach ger y Fali yn cael sylw.

Y cam cynta' oedd penodi Prif Weithredwr.

Fe berthyn i'r gwladwr pur y ddawn annaearol i fod yn yr union le pan fydd pobl ddieithr yn cyrraedd, ac 'roedd Elis Robaitsh, Tŷ Cam, wedi ei fendithio'n helaeth â'r ddawn hon.

Trwy gyplysu ymchwil addysgol, adfyfyrio ar ran yr athro, arferion da athrawon neu ysgolion eraill a hybu'r syniad mai chwilio am beth allai fod, yw nod HMS y cam naturiol nesaf yw i'r athro dreialu'r syniadau a'r dulliau a fu dan drafodaeth.

Os y cam olaf, a ddewisid, yr oedd yn bwysig fod aelodau'r grwp yn sylweddoli maint gwaith, sef y byddai'n llyncu rhan helaeth o'u hamser am flwyddyn neu ddwy.

Cam ceiliog oedd y cam o hynny i Senedd.

Wrth batrymu cwrs, y brif sialens yw adeiladu'r cam nesaf ar y cam o'i flaen, heb ailddechrau, heb ddrysu neb â chymysgfa, bob cam yn helpu'i gilydd.

Ni chofiaf gale cam gan neb ohonynt na chael fy ngwawdio ganddynt.

Yn ddiamau, bydd y cam llwyddiannus hwn ymlaen, yn y broses hir o adeiladu ffordd newydd, yn ail ddechrau'r drafodaeth dros ac yn erbyn y prosiect.

Am ddeg, gan dy fod di'n gorfod dwad bob cam o Lechfaen.' 'O'r gora, Mr Richards.

Y cam nesaf oedd penodi Ysgrifennydd Cyffredinol.

Mae hon yn foment dyngedfennol sy'n dangos yn glir bellach mai twyll oedd datganoli i hwyluso gweinyddu polisiau Llundain yng Nghymru, yn hytrach na chymryd y cam cyntaf tuag at ffurfio polisiau datganoledig gwirioneddol Gymreig.

Gollwng hwy, iddynt fynd i'r wlad a'r pentrefi o amgylch i brynu tipyn o fwyd iddynt eu hunain.' Atebodd yntau hwy, 'Rhowch chwi rywbeth i'w fwyta iddynt.' Meddent wrtho, 'A ydym i fynd i brynu gwerth ugain punt o fara a'i roi iddynt i'w fwyta?' Yr Arglwydd Iesu, yn ôl adroddiad Ioan, a gymerodd y cam cyntaf yn y sefyllfa ddyrys trwy ofyn i Philip: 'Lle y gallwn brynu bara i'r rhain gael bwyta?' Amcangyfrifodd Philip, y Swyddog Bwyd, debyg, ymhlith y deuddeg, y byddai eisiau o leiaf werth ugain punt o fara i roddi tamaid i bob un.

Cyhoeddi'r papur oedd cam sylweddol cyntaf y blaid.

cam nesaf

Y cam nesaf oedd astudio cerddoriaeth yng Ngholeg Goldsmith yn Llundain.

Er ei fod yn sgrifennu o fewn cwmpas byr, y mae'n cywiro llawer o gamgymeriadau am fywyd Theophilus, ac yn ceisio unioni'r cam a gafodd trwy roi ystyriaeth i'w holl weithiau llenyddol a'i waith fel offeiriad cydwybodol.

Cam â fo fyddai dweud hynny.

Trwyn cam oedd ganddo fe - wi'n credu ma trwyn Rhufeinig yw disgrifiad yr arbenigwyr ohono fe.

'Mae Manchester United wedi dangos bod ennill y Cynghrair yn dod yn hawdd iddyn nhw a'r cam nesa ydy cael llwyddiant cyson yn Ewrop.

Yna fe ddaeth i olygu yr hyn sy'n deg i'w roddi fel iawndal i unioni cam ac felly i sicrhau cymod rhwng dau berson.

Argymhellir model asesu gan yr ysgol a chan yr awdurdod fesul cam a chriteria ar gyfer asesu anghenion a datgan arnynt, a chanllawiau ar gyfer trefnu a chynnal adolygiadau blynyddol.

Yn y pnawn roedd Meic Stevens yn perfformio ac er iddo fo ddweud ei fod wedi cerdded bob cam o Gaerdydd heb fy ffon yr oedd ei berfformiad yn gwbl bleserus - do, fe gafwyd y clasuron Dournanez a Môr o Gariad, ai lais rywfodd yn gweddu i awyrgylch yr Wyl.

Ac yn wyneb yr hyn a ddywedwyd gynnau, mae angen esbonio pam yr oeddem ni, aelodau Adain Chwith y Blaid megis, yn anesmwyth am y polisi - neu'n gywirach, am y mynegiant arferol ar y polisi: teimlo'r oeddem fod y mynegiant hwnnw'n gwneud cam â hanfod y polisi.

Mae Towyn yn credu bod beirniaid yr Ysgoloriaeth wedi cymryd cam gwâg fwy nag unwaith.

Croesawodd Cymdeithas yr Iaith Gymraeg gyhoeddiad heddiw o'r 'Cynllun Gweithredu Addysg a Hyfforddiant i Gymru' gan Peter Hain, a gaiff ei gyflwyno i'r Cynulliad Cenedlaethol fel cam positif tuag at adeiladu System Addysg i Gymru.

Treth ar y corff oedd ymgripian dros y grib olaf, weithiau ar fy mhenliniau, a'r haul yn ei anterth yn llosgi fy wyneb bob cam o'r esgyniad trafferthus.

Maen nhw wedi cymryd cam bras tuag at y rownd derfynol a gêm debygol yn erbyn Wrecsam sydd hefyd â dwy gôl o fantais dros Y Barri ar ôl eu gêm cymal cynta' nhw.

Dealla'r Goriad mai'r cam diweddaraf yw ceisio prynu garej Foulkes ar Ffordd Ffarrar sy'n union wrth ochr y fynedfa i'r cae pel-droed.

Craith ar grib 'y moch dde a thrwyn cam 'da fi i ddangos hyd heddiw; i gofio...

Nid oedd angen i'r un ohonynt symud cam o i le.

Wel, 'da chi 'rioed 'di cherddad hi bob cam.' 'Geuthon ni'n dau bas.'

y cam nesaf

Yr hyn yr wyf fi'n ei gofio orau yw fod Dafi'r Foel wedi mynd lawr bob cam i Aberteifi i weiddi dros Richards ond cafodd ergyd galed ar steps y Neuadd, a phrysurodd hynny ei ymadawiad o'r ardal.

Y cam cyntaf i bob darpar feddyg yw dod i adnabod y corff dynol, a'r ffordd uniongyrchol ac effeithiol o wneud hynny yw drwy wneud hynny'n llythrennol.

Nid oes angen dweud mai'r cam cyntaf tuag at sylweddoli'r amcanion hyn, yn nhyb Sinn Fe/ in, yw gorfodi'r llywodraeth Brydeinig i derfynu ei hymyrraeth ym mywyd Iwerddon.

Ac weithiau meddyliaf ein bod wrth gwyno am y cam a ddioddefwn fel Plaid, megis ynglŷn â darllediadau gwleidyddol, er enghraifft, yn methu â dirnad yn llawn y bygythiad a wnawn i lawer o'r buddiannau breiniol yn Llundain, ac fe fyddai'n achos pryder mawr i mi pe na bai'r llywodraeth ganol yn ceisio llesteirio'n cynnydd.

Gwaetha'r modd, roedd Caradog yn rhy lluddedig i gerdded yr un cam arall a bu'n rhaid i Carwyn a Henedd ei gario bob yn ail.

Y cam nesaf oedd, cynnal cyfarfod cyffredinol i sefydlu gweithgor.

Y cam nesaf oedd cael mesur Lerpwl trwy'r Senedd.

Sut mae esbonio ein bod wrth ein bodd yn cael ein cam-drin?

A phrifathrawes a allai roi stŵr iddyn nhw a chadw trefn heb iddyn nhw deimlo eu bod yn cael cam - os nad oedd y gwynion yn teimlo hynny ambell waith?

Dywed yr Ysgrifennydd Cyffredinol, David Collins, y gallai adroddiad y dyfarnwr, Mark Cowburn, gyrraedd cyn diwedd yr wythnos ac y byddan nhw mewn sefyllfa bryd hynny i drafod y cam nesa.

yn datgan ei barn i'r cyw cog hwn oedd yn mynd i nythu yn ei hardal ac ymyrryd a'i pharadwys!yn groenlan, a hardd ei dalcen, a'r gwallt crychfelyn yn pluo pant ei wegil fel shafins coed yn cyrflio ar foncyff cam.

'Dydi gwraig pob diffynnydd ddim yn 'i gefnogi bob cam o'r ffordd, wyddoch chi.

Mae dau o'n haelodau - Huw Lewis, 20 oed o Aberystwyth, a Dylan Davies, 20 oed o Bencader - yn bwriadu cerdded bob cam o'r 150 milltir.

Y cam nesaf oedd i'r gyrrwr ein cyhuddo o fwyta sglodion tatws ar y bws oherwydd dychmygai fod arogl sglodion yn yr awyr.

Yr ydym yn croesawu datganiad BT fel cam ymlaen ond mae'n gwbl anerbyniol fod disgwyl i Gymry Cymraeg sillafu'r neges a'i chyfieithu i'r Saesneg.

Fe'i heriodd i'w wynebu mewn dadl gyhoeddus a phan wrthododd yr eglwyswr cyhoeddodd gyfres o lythyrau chwyrn yn achub cam merched ac Ymneilltuwyr Cymru yn y Monmouthshire Merlin a'r Caernarvon Herald, a'r llythyrau hyn a fu'n sail i'w bamffled grymus, ...

Beth oedd y cam nesaf?

A chyda llaw, digwydd cam-brint anffodus ar d.

Rwyf wedi clywed ar ôl dechrau'r papur hwn nad Metlin oedd y cam cyntaf yn y gwaith, ond eu bod yn gyrru cerrig go fawr (term y gwaith am y rhai hyn yw cerrig torri, sef cerrig wedi eu torri gan yr ordd) i Runcorn i gael eu metlo; felly roedd yn angenrheidiol cael rhywbeth i gario'r cerrig hyn o ben y graig i lawr i lan y môr, a ffyrdd i'w cludo.

tri Bydd eich trefnydd lleoliadau athrawon yn eich cynorthwyo drwy bob cam o'ch lleoliad gan ddarparu amrediad o ddeunyddiau ychwanegol.

Un cam ymlaen a dau gam yn ôl yw hi'n gyson i addysg feithrin.

Addysg Saesneg oedd fy addysg i hyd nes i mi gyrraedd y chweched dosbarth yn y 'County' ac astudio Cymraeg, ond y Gymraeg oedd fy iaith gyntaf bob cam o'r ffordd.

I lawr wrth yr afon gyferbyn â'r ogof mae Cam Lewsyn, dan bentan o graig, un o bobtu'r afon lle y gallai'r herwr lamu dros Irfon i ffoi rhag ei elynion.

Mae pob un o'r pymtheg "cam", neu'r mannau y cyfeirir atynt, yn datgelu ei ran mewn hanes a chwedl, a hynny'n aml drwy ail-greu'r gorffennol yn syfrdanol o fyw gyda thechnegau sŵ'n a golau.

Byddai'r fraich wedi ei gorchuddio a'i chadw mewn cadachau o formalin ac wedi'r cam cyntaf hwn aem ati wedyn i'w gwaredu o'r saim a'r bloneg nes dod at y croen sy'n dal y cyhyrau yn eu lle a dysgu wedyn am fan tarddiad a phwrpas pob un.

Ond doedd y cochion ddim wedi cwbwlhau eu gorchest, ac fe fylchodd Roy Bergiers mor effeithiol fel na fedre'r gleision rwystro'r wythwr, Hefin Jenkins, rhag croesi am gais arall, i'w throsi gan Phil, i roi deg pwynt ar hugain ar y sgôrfwrdd--yn erbyn saith pwynt Caerdydd Nid gwneud cam â Chaerdydd yw dweud eu bod nhw wedi rnethu gyda chwe chic at y pyst, wrth iddyn nhw ddefnyddio Gareth Edwards, Leighton Davies a Keith James yn eu hymdrechion.

Fodd bynnag, er bod yr NCT yn cymryd cam i'r cyfeiriad cywir, ofna'r Gymdeithas nad ydyw'r Swyddfa Gymreig wedi achub y cyfle i lunio canllawiau grymus a fyddai'n fodd i warchod yr iaith yn ei chadarnleoedd traddodiadol a hyrwyddo ei hadferiad mewn ardaloedd a'i collodd yn ystod y ganrif a hanner diwethaf.

Cam pwysig ymlaen i gynorthwyo yr ysgolion fyddai sefydlu Fforwm ar y cyd rhwng y pwyllgor addysg a'r llywodraethwyr fel ein bod yntynnu gyda'n gilydd tuag at yr un nod.

Pan fydd y Cyngor yn gweithredu mewn unrhyw lys barn neu unrhyw dribiwnlys arall boed fel pleintydd, diffynnydd erlynydd neu mewn unrhyw ffordd arall, awdurdodir Cyfreithiwr y Cyngor ac unrhyw gyfreithiwr arall a fo o bryd i'w gilydd yn gweithredu ar ran y Cyngor ac i bob swyddog arall a gyflogir gan y Cyngor i wneud unrhyw beth a fydd ei angen er mwyn hyrwyddo'r achos ar ran y Cyngor gan gynnwys, ond heb ragfarn i unrhyw beth arall a fyddai angen ei wneud, cymryd pob cam gweinyddol i ddwyn yr achos gerbron y llys ac yn y llys, ymddangos mewn achosion i gyflwyno achos y Cyngor, casglu tystiolaeth ar gyfer yr achos, rhoddi tystiolaeth yn y llys, gwneud affidafidiau, cymryd pob cam angenrheidiol i orfodi penderfyniad y llys, adennill costau ac amddiffyn yn erbyn a negodi costau a ganiateir yn erbyn y Cyngor.

Aethpwyd yn ôl i ganol y bedwaredd ganrif ar bymtheg trwy ofyn am Arwrgerdd, cam enfawr yn ôl i'r gorffennol wedi arbrofion chwyldroadol y dauddegau yng nghystadleuaeth y Goron.

Yn hytrach nag ymddiheuro, fodd bynnag, cerddodd yn dalsyth rhwng y peiriannau, gan egluro bob cam o'r gwaith hyd y gallai.

"Cam ddehongliad oedd e,' meddai Manon Rhys.

Dyma'r cam cyntaf i wneud Cymru'n rhydd o ddeunydd GM, meddai Cyfeillion y Ddaear.

Cofiwch gymryd y cam nesa efo'r ddwy ohonyn nhw pan fyddan nhw yn ymddangos o flaen Llys Ynadon Bae Colwyn yn y dyfodol agos.

Rhyfeddach fyth i dipyn o synig a oedd i raddau y tu allan i bethau oedd gweld cefnogwyr gweithredu uniongyrchol yn barnu mai cyflwyno a chadarnhau cynnig ffurfiol mewn Cynhadledd Flynyddol oedd y cam beiddgar cyntaf y dylent ei gymryd.

Oherwydd ei fod yn drwm ei glyw byddai'r mwyaf beiddgar yn ein plith yn manteisio ar y ffaith honno er mwyn difyrru ein cyfoedion mwy llywaeth - ond roedd yn hanfodol gwneud yn siwr eich bod yn eistedd yng nghefn y dosbarth cyn cymryd cam mor ddewr a herfeiddiol!

Yr hyn sy'n fy mlino yw'r cam-ddefnydd, neu'r diffyg defnydd.

Cychwyn o Villa Vasto am un o'r gloch yn y prynhawn, a chael fy nghludo gan Americanwr cymwynasgar bob cam i'r Autostrada;~ Yn ystod yr ymgom fer rhyngom, dywedodd ei bod yn gwbl ddealledig na châi neb o'r milwyr Americanaidd, oedd wedi bod yn ymladd yn Ewrop, ei yrru i faes y gad yn y Dwyrain Pell.~erdded am bedair milltir o Torre Annunzato hyd o fewn dwy filltir i'r mynydd.

Bydd pedwar cam i'r ymgyrch: (1) caiff pob perchennog o 48 awr hyd at 90 diwrnod i wella'r sefyllfa; (2) dirwyon o hyd at 2.5m peseta; (3) atafaelu eiddo os na wneir sylw o argymhellion yr arolygwyr; (4) estyn y ddeddfwriaeth i weddill y gymuned.

Yn ei lythyr heddiw i Alun Michael mae Ffred Ffransis llefarydd Cymdeithas yr Iaith Gymraeg ar Addysg yn hawlio fod hon yn foment dyngedfennol fydd yn dangos ai twyll oedd datganoli i hwyluso gweinyddu polisiau Llundain yng Nghymru ynteu a gymerir y cam cyntaf tuag at ffurfio polisiau datganoledig Cymreig.

Dyma arwydd glir o sut i gymeryd cam cadarnhaol i sicrhau parhad yr iaith Gymraeg - rhoi statws cynllunio i'r iaith Gymraeg, gan wneud hyn yn ffurfiol, ac yna mynd ati i ymchwilio i gyflwr yr iaith Gymraeg ym mhob cymuned.

Y mae cysylltiad rhwng y gair camas a'r gair Gwyddeleg cambas "tro mewn afon" a daw o'r un gwreiddyn a'r gair Cymraeg cam "crwm, gŵyr, crwca%.

O gychwyn a'r safbwynt hwn, cam hawdd oedd datblygu system o nodau tymor-byr, y naill yn adeiladu ar sail yr un blaenorol, a phob un yn gyraeddadwy ar ôl cyfnod cymharol fyr o astudiaeth, a allai amrywio o ran hyd, adnoddau, gallu'r dysgwr, etc.

Ond, os llunir deddf ar y pwnc y mae'n debyg iawn y bydd cam yn cael ei wneud.

Cam ydy enw fo.

Mae tri phrif ddiben i'r llyfryn hwn: un Bydd ei bum adran yn eich arwain fesul cam drwy'r holl broses o leoliad.

Yr ydw i wedi ei ddweud o'r blaen; does yna ddim byd difyrrach, doniolach ac yn destun cymaint o hwyl a Sais yn meddwl ei fod wedi cael cam.

Rwyt yn cerdded yn dy flaen am rai milltiroedd gyda'th flinder yn cynyddu bob cam.

Yn hynny o beth Genefa oedd y cam cyntaf, hanesyddol.

Y cam nesaf yn yr ymyrraeth yw côd switsio sef newid talpiau o'r iaith, neu'r iaith yn gyfan gwbl, i'r iaith ddominyddol.

Er iddo wadu'r cydraddoldeb sydd yn ymhlyg yn nysgeidiaeth Crist cam dybryd a gafodd y meddyliwr gonest hwn pan drodd y Natsiaid ei gred yn yr Uwchddyn i'w melin afiach eu hunain: yn y bon, ei orchfygu ei hun yw camp Uwchddyn Nietzsche a byw'n beryglus yn y meddwl, gan gefnu ar deganau gwael y dorf.

Darlledwyd Before I Say Goodbye, hanes teimladwy Ruth Picardie yn ystod ei dyddiau olaf cyn iddi farw o ganser, ar BBC Radio 4, yn ogystal â Suffer Little Children, ar yr achos cam-drin plant yng Ngogledd Cymru, a Where Have All The Flowers Gone, am arddwyr ym Mhrydain.

A chydag ymdrech arwrol, a stoc dda o hwiangerddi, fe lwyddodd i gadw'r bechgyn i ganu bob cam o'r ffordd yno.

'Ol-nodiad' yw'r bregeth rymus hon ond ceir broliant yr un mor huawdl mewn pennod ragarweiniol i'r nofel lle traethir am amryfal ddylanwadau drwg 'cam'r nos'.

Gwêl y Gŵr bob cam ar y llwybr sydd yn arwain at ddinistr y tyddyn.

Ym marn yr adolygydd, gwendid dramatig oedd diriaethu syniadau o'r fath ar lwyfan yng Nghymru: 'Y mae eisiau llawer mwy o berswad nag a geir yma ar unrhyw gynulleidfa o wrandawyr fod rhinwedd yn y balchder aristocrataidd.' Proffwydodd, er hynny, fod y ddrama yn dynodi 'cam yn nhyfiant meddwl anghyffredin iawn, fel y caiff Cymru weled eto.' Yr oed y pegynnu rhwng Gruffydd a Lewis yn amlwg.

Arhosai am arwydd - fi oedd i fod i'w roi, ni fuasai e'n cymryd y cam cyntaf, roedd e'n falch, ac wedi arfer byw heb bobl.

Dy gario di bob cam ar fy nghefn." Chwarddodd y Cripil yn llawen o fewn clydwch y breichiau mawr.

Mynd am dro i lan y môr a cherdded ar y llwybr cam.

Y cam nesaf oedd uno Peniel, Saron, a Phrion yn un ofalaeth gyda Llanrhaeadr a'r Glyn dan ofal cydwybodol y Parchedig Arthur Jones.

Cymerodd hwnnw un cam arall a mynd â'r Hindw i'w ganlyn i ganol y gegin.

Ar ôl llunio polisi, y cam nesaf oedd ei ledaenu a'i boblogeiddio er mwyn ei gyflwyno'n effeithiol i'r genedl.

"Efallai y bydd rhai pobol yn dweud, 'os dyna safon iaith ysgolion Cymraeg y De-ddwyrain, byddai'n well hebddyn nhw'." Iddo ef, nid bratiaith yw'r gymysgedd o Gymraeg a Saesneg sy'n cael ei siarad gan bobol ifanc y deffroad iaith, gyda'u cam dreiglo a'u brawddegau 'anghywir'; iddo ef, mae hi'n dafodiaith ynddi ei hun, yn iaith yr oedd actorion amlwg fel Richard Lynch neu Jâms Thomas yn ei siarad pan oedden nhw'n iau.

Yn ardal Little Havana, Miami, dywedodd alltudion eraill wrthyf eu bod wedi rhoi eu tai ar werth, fel y cam cyntaf cyn dychwelyd adref.