Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

can

can

Cân serch ydy hi yn ei hanfod ac yn amlwg gadawodd Alison dipyn o argraff ar Alex, y prif leisydd.

CEMAES - ARWYR NORMANDY: Dewiswyd traeth Cemaes yn un o'r ychydig drwy Gymru i fod yn fan cyfarfod i gofio am y glanio beiddgar hwnnw yn Normandy hanner can mlynedd yn ol.

Trosglwyddwyd hanner can punt i Gronfa Sganiwr Gwynedd.

Mewn chwiniciad roedd gohebydd teledu o'r Unol Daleithiau wedi gweiddi arno - `Mr President can you confirm that the talks are going well?' Roedd pawb arall yn ddiolchgar fod o leia un beiddgar yn ein plith ni.

Maen nhw'n mynd i ddodi tua can tunnell o bwyse ychwanegol arnyn nhw.

Pedair cân i gyd: Alison, Jim Never Fixed It For Me, Ceffyl Pren a Sêr ac maen rhaid dweud fod yna elfennau eitha doniol i eiriaur caneuon.

Canu can y cor a wnaeth Elfed, a gwneud hynny'n argyhoeddiadol urddasol; a gosododd ei batrwm yn gynnar.

Yes, can you put me through, please.

Yno - yn ymestyn am hanner can milltir, yn ôl y milwyr - roedd ciw o gerbydau o bob math a theuluoedd o bob rhan o Kurdistan Iraq.

Cân i'n cyfnod yw Everybody Hurts.

can's un yw Tri.

Dyna fu'n gyfrifol fod un brawd wedi cael clod am redeg "hanner can milltir" at y teliffon i alw'r frigâd pan aeth ei dy ar dân.

Mae'r Hen Dywodfaen Goch yn y rhan yma o'r wlad yn cynnwys amryfaen cwarts, sy'n graig galed iawn a ffurfiwyd ar ddiwedd y cyfnod Defonaidd tua phedwar can miliwn o flynyddoedd yn ôl.

Where appropriate children can play the games on their own but adults/teachers will need to be at hand to help with reading information on the screen and with reading the story.

Deued pob un â'i aberth; ac os cawn ni Ysbryd Duw gyda ni i wneud y gwaith, a bod yn un gyda'n gilydd, ni gawn rywbeth mwy na'r can mil - yr Ysbryd hwnnw i ddefnyddio y can mil i weithio.

Edrychwn ymlaen at yr hanner can nesaf.

Ar ôl diolch am allu i'w fwyta, clywaf ef yn dweud, "Er i mi dreulio bron i hanner can mlynedd ar y môr fy hoff sŵn yw si awel ysgafn dros barc o geirch aeddfed." Credaf fod gwên radlon yr "hen Grynwr" ar y bocs ceirch yn ysbrydiaeth iddo hefyd.

Tilsley ym 1950, gwelir yn glir y newidiad au a ddigwyddodd mewn hanner can mlynedd.

Can hamddenol sy'n hynod swynol.

dacw'r man, a dacw'r pren Yr hoeliwyd arno D'wysog nen, Yn wirion yn fy lle; Y ddraig a sigwyd gan yr Un, Can's clwyfwyd dau, congcwerodd Un, A Iesu oedd Efe.

Hanner can swllt y dunnell.

Ond dwi wrth fy modd yma; mae'n fywyd hollol wahanol - y pace yn slofach, fel oedd hi yng Nghymru, mae'n siwr, hanner can mlynedd yn ôl.

Bu pobl yn byw yma ers yn fore iawn, ac y mae olion o Oes yr Haearn, bedwar can mlynedd cyn Crist, yn profi iddynt dderbyn eu cynhaliaeth o'r tir a'u hamddiffynfa yn yr hen gaerau a godwyd ar hyd a lled sir Aberteifi, a rhyw chwech ohonynt ar lannau Wyre o Ledrod i Lanrhystud ac un o fewn i'r plwyf, sef Caer Argoed.

Nid yw hon ond enghraifft syfrdanol o fethiant economegwyr cyfalafol dros gyfnod o hanner can mlynedd.

Ond efo hanner can cwpanaid o siocled yn ffrydio drwy'i berfedda fo mi fyddai Gruff druan fwy ar i draed nos nag ydio'n barod mae gen i ofn.

Hyd y gallaf i weld, yr oedd y Cymry huawdl yn rhy brysur yn cwyno am y trafferthion a gawson nhw i ffonio cystadleuaeth Cân i Gymru.

Ai pedwar can mlynedd heibio cyn y blodeuai hwnnw, ond paratowyd y ffordd gogyfer ag ef yn niwedd yr oesoedd canol, ac, ymhen canrif neu ddwy wedyn, gan ymlediad gwybodaeth o'r iaith Saesneg ymhlith y rhai a gawsai addysg ffurfiol.

Roedd gan Mop wyneb gwritgoch a gwallt fel gwrych heb ei docio, ac roedd gwallt Jaco'n llyfn fel petai can o olew wedi ei dywallt arno.

Mi ddaw gwlad fach Urmyc yn fwy clir ar y map yn y diwedd - wel, mae hi'n bownd o ddod yndydi, os can nhw wared ar yr holl niwl yna sydd wedi bod yn llesteirio eu datblygiad a'u gwelediad?

Hoffwn fynegi fy ngwerthfawrogiad o lafur diflino pawb a sicrhaodd lwyddiant y cynhyrchiad, gan hyderu ei fod wedi ennyn yn y gynulleidfa rwyfaint o'r blas a gafodd darllenwyr gwreiddiol O Law i Law hanner can mlynedd yn ôl.

Dau hanner can ceiniog...

'Y mae'r ffaith,' meddai, 'na ellir bellach cynnal Prifwyl ar y raddfa arferol ar lawer llai na hanner can mil o bunnau yn awgrymu maint y cyfrifoldeb sy'n mynd i orffwys ar ysgwyddau rhywun.

Prin roedd e wedi mynd hanner can llath cyn y clywid rhuo mawr ar y mynydd uwch ei ben.

Efallai na cheir rhyw lawer o amrywiaeth ar yr EP Farming in Space, ond gyda'r bedair cân o dan bedair munud o hyd does dim peryg i unrhyw un ddiflasu arnynt.

Cân Bing Crosby White Christmas" yw'r brif gân a "We'll Keep a Welcome" sy ar yr ochr arall.

A dechreuasant ganu can a oedd, roedd yn amlwg, wedi cael ei chanu lawer gwaith o'r blaen gyda'r bwriad o frifo: ...

'Yn Llydaw, rhyw hanner can milltir i'r de o Cherbourg,' atebodd y Ffrancwr.

Gorweddai dau bisin hanner can ceiniog yn glyd yn y gwaelod, a digon o le i rai eraill fel y deuent.

Wrth ddysgu wyth cân gyfoes a bywiog bydd disgyblion yn cael cyfle I ddatblygu eu medrau a'u hyder mewn Cymraeg Ail Iaith.

Wedi'r cwbl, mae tipyn o wahaniaeth rhwng platen pum pwys ar hugain a phlaten hanner can pwys.

Tri thrac i orffen y casgliad - Dear Blue, cân serch;Wake Me Up, ac Ofn Gofyn syn gyfarwydd iawn i wrandawyr Gang Bangor - cân sydd efallain fwy nodweddiadol o ganeuon Topper.

Hanner can mlynedd a mwy yn ôl, yr oedd tipyn o hud a lledrith yn perthyn i gyfrwng newydd y radio, fel y noda I.

`Dyna ferch sy'n medru rhedeg!' Doedd hyn ddim yn syndod oherwydd Debbie oedd pencampwr yr ysgol am redeg wyth can a phymtheg can medr.

Ma nhw di bod wrthin ddiwyd yn hyrwyddor mini-albym newydd, ac yng nghanol y gigs i gyd, daeth y bois i mewn i'r stiwdio yma ym Mrynmeirion i recordio sesiwn acwstic 3 cân - ac maen swnion WYCH. mae'r traciau i'w clywed ar Gang Bangor gydol yr wythnos, a bydd cyfle i ennill copiau o'r CD wedi eu harwyddo.

John Williams: 'Yr ydym ninnau yn berffaith sicr, fy nghyfeillion, ein bod wedi cychwyn y gwaith yma ar orchymyn y Meistr!' Dywedodd fod yna rai am iddynt gwtogi'r apêl i hanner can mil gan gredu bod siawns iddynt gyrraedd y swm hwnnw, ond dywedodd y Parch.

Yn wir, tybed beth fyddai barn David Hughes o'r Bala, dyfeisiwr y microffon ac un o arloeswyr radio, pe gwelai y newid a fu yn y maes mewn can mlynedd, a phe gwelai effaith y dyfeisiadau electronig a thrydanol ar ein cymdeithas.

Er bod pedwar deg wyth wedi marw allan o bron i bymtheg can o garcharorion, morwyr a milwyr a gludwyd mewn un ar ddeg o longau, roedd Capten Arthur Phillip wedi cyflawni un o fordeithiau enwocaf hanes y mor, dros bymtheng mil o filltiroedd heb golli'r un llong.Roedd y marwolaethau'n llawer mwy yn y llyngesau a'i dilynodd oherwydd gorlwytho, prinder bwyd, creulondeb annynol ac afiechydon a oedd yn deillio'n anorfod o'r sefyllfa ar y llongau, a'r ffaith bod y fordaith mor hir.

Yn naturiol, felly, ‘roedd derbyn copi o EP gyntaf Teflon Monkey yn ddigon i roi gwên ar ein wynebau, gan mai pedair cân acwstig sydd ar Farming in Space mewn gwirionedd.

Does dim ond angen astudio teitl ambell i gân ar yr albym flaenorol, megis Un Gwydryn Bach a Cân y Crôl, i sylweddoli eu bod yn delio gyda bywyd myfyrwyr yn bennaf.

Yn ystyr arall y gair yn wahanol neu yn unigryw un o'n peciwliaritis ni meddwn yw ein bod yn hoff iawn o roi llys enwau ar bobol a rhoddais yr engreifftiau Dai the Post, Bessie the Milk ac yn y blaen yna dywedais 'This is one peculiar and proud Welshman who cannot wait until the day he can call this lady Maggie Number Ten' wel, fe aeth y lle yn danbaud!

Dyma awdl arall sydd yn dangos y newidiadau cymdeithasol ac economaidd a gafwyd o fewn hanner can mlynedd.

Cododd y ffermwr ei lais a rhybuddiodd y bechgyn fod dau arall o'r pentref wedi herio'r ysbryd hanner can mlynedd yn ôl ar noson Calan Gaeaf.

Wrth i'r 20fed ganrif ddod i'w therfyn darlledodd BBC Radio Cymru gyfres hanes llafar 16 rhan Hyd Ein Hoes, sef menter unigryw a ail-greodd brofiadaur can mlynedd diwethaf drwy leisiaur bobl a fun byw drwyddynt.

Serch hynny, unwaith bob can mlynedd, mae'r meini yn powlio allan o'u tyllau ac yn rowlio i lawr i'r pant i yfed o'r pwll yn yr afon.

I ddathlu hanner can mlwyddiant gwaith Cyngor Ewrop edrychodd y rhaglen arbennig ar waith y Llys Hawliau Dynol Rhyngwladol, gan gynnwys ffilm o garchardai yn Rwsia ac achosion o fynd yn erbyn iawnderau dynol yn Nhwrci.

Y ffilm hanner can munud hon a gyfarwyddwyd ac aysgrifennwyd gan Ceri Sherlock, yw'r ddrama Gymraeg gyntaf i bortreadu byd sinist ardal golau-coch Amsterdam, gan gyflwyno portread pwerus o lygredigaeth, dadrith a cholli diniweidrwydd.

Williams Parry yn ei soned iddo, gellir ystyried chwechawd clo honno yn ddisgrifiad cyffredinol o'r dyn: Hen arglwydd ansoddeiriau a thwysog iaith, Pa fath wyt ti, neu o ba gymysg dras Pan yw pob dychan a phob can o'th waith Yn llawn o ryfel ac yn llyn o ras, O saint a phariseaid, moelni a moeth Llesmeiriol ymchwydd ac uniondra noeth?

Yn ôl y sôn, yr oedd John Edmunds â'i fryd ar ddod â thipyn o fywyd i Borth Iestyn ac am, ddechrau gwneud hynny trwy ddathlu hanner can mlwydd o ryw lun o hunan-lywodraeth ym mywyd yr harbwr.

Yn y drydedd adran rhaid rhestru cenhedloedd llai, a chanddynt rhwng pedwar can mil a miliwn a hanner o siaradwyr - y Cymry, y Llydawiaid a'r Basgiaid yn y Gorllewin; y Slofeniaid, y cenhedloedd Baltig a'r Albaniaid yn y Dwyrain.

'Roedd siwgwr yna arfer costio punt y kilo, dyweder, ond rwan mae kilo yn costio can punt!

Mae'r pedair cân yn nodweddiadol o'r grwp, ac o dan dri munud o hyd yn ogystal.

Can ffynci sydd â chytgan bywiog sydd mor nodweddiadol o'r hwyl sy'n cael ei greu gan y grwp.

Cytunwyd i dalu can ducat iddo am wneud hyn.

Y pedair can sydd arni yw: Ben Fy Hun, Everytime You Smile a Nôl Mewn Awr.

Ni wyddai Hadad ddigon am ddaearyddiaeth ethnig a ieithyddol gogledd Affrica i synnu bod bagad o Dwaregiaid yn ymddangos fel hyn rhyw wyth can milltir i'r dwyrain o ffiniau eu cynefin, ac ni ddaeth fyth i ddeall y rheswm am y siwrnai.

Fe roddodd Dr Frey y can criwr ar waith i blicio nionod hefyd þ winwns i chi tua'r De'na.

rhoddodd y gweithgor sylw manwl i'r targedau cyrhaeddiad unigol, a'r materion a godwyd can caay.

Yng ngwledydd y Trydydd Byd mae'r cyferbyniad rhwng cyfoeth gwledydd y Gorllewin a thlodi'r De yn taro'r llygad dro ar ôl tro a pharhau o hyd y mae'r rhyfeddod o weld tystiolaeth ein ffordd wastraffus ni o fyw - can o Coke neu gar Mercedes wrth ochr pwmp dŵr cyntefig neu geffyl a chart.

"Gwynt teg o'u hôl nhw, gobeithio y can ni dipyn o lonydd rwan wedi gweld cefna'r haflig am sbel eto.'

Mae'r ddrama agos i ddau can tudalen o brint mân, a'r deialog yn bennaf yn gwpledi odledig, ond torrir ar draws y cwpledi gan ganeuon a genir gan y cythreuliaid wrth iddynt ddawnsio o gwmpas Beelzebub.

'Mae'r ebol, a'r asyn a'r adar i gyd yn can eu cân i Iesu'n eu grud.'

I arbed troedio yr un llwybr yn ol ewch trwy'r bwlch yn y twyni rhyw ddau can llath wedi troi ar hyd y traeth, a gallwch gerdded trwy'r coed yn ol at y maes parcio, gan gofio troi i'r dde, neu fe ddeuech allan yn Niwbwrch!

He must know where he comes from and where he is: otherwise how can he tell where he wishes to go?

Cân ola'r albwm sy'n eich gadael, unwaith eto, efo gwên ar eich wyneb.

If instead you need a vaccination programme to keep farmers' cattle alive so that they and their families can avoid falling into the destitution that leads to starvation, it's not sexy enough to interest the media.

Casglwyd hanner can mil mewn dim o dro.

Yma, fel ym mhobman arall drwy'r byd, mae popeth bron o blaid ymuno a'r mwyafrif: chwedl yr Americanwyr, 'If you can't lick 'em, join 'em'.

Daw rhyw hiraeth anesboniadwy drosof weithiau wrth geisio amgyffred treigl y canrifoedd: Fel ewyn ton a dyrr ar draethell unig, Fel can y gwynt lle nid oes glust a glyw, Mi wn eu bod yn galw'n ofer arnom - Hen bethau anghofiedig dynol ryw.

O fewn eiliade i ddechre'r ail hanner, bylchodd Roy Bergiers drwy amddiffyn Montreal, a hanner can llath o gae o'i flaen, a finne'n rhedeg nerth 'y nhraed wrth ei ochor yn barod i dderbyn pas pe bai angen.

Can sy'n syml o ran hanfod ond ar yr un pryd yn hynod afaelgar.

Enwau'r traciau sydd ar Yr Eiliad Hon ydi Cân y Coleg, Hedfan Heb Adenydd, Pishyn Del, Y Ferch i Mi, Trist yw fy Stori a Nofio yn Erbyn y Lli.

Pan ymwelodd Cortez Fawr â llys y Brenin Montezuma - un arall fydda'n gorfod byw heb ei swpar tasa fo'n byw yn tþ ni - gwelodd fod hwnnw'n yfed hanner can cwpanaid o siocled y dydd.

Nid oedd f'ymateb y tro hwn lawn mor frwd a phan ddarllenais y llyfr gyntaf dros hanner can mlynedd yn ol, ac eto mae'r stoi'n dal yn un afaelgar, yr hanes am fab i grydd o bentref bach Llangernyw yn gadael ysgol yn ddeuddeg oed ac yn llwyddo i gyrraedd prifysgolion Glasgow a Rhydychen: Ar ol peth trafferth medrodd fy mrawd John a minnau berswadio Mam i adael inni gysgu yn y gwely ym mhen tywyll y gweithdy.

Cyfrol yn dathlu hanner can mlynedd o ddiddanu gan Syr Harry Secombe a fu farw yr wythnos hon.

ac ni welwch chi braidd ddim heb law war crop yn tyfu ar hyd yr holl ffordd oddi yma i Chesterton - wyth can milltir o daith, os ydych chi yn mynd mor belled ag yno.'

Ar ôl hanner can mlynedd, diolch am y bobl ieuainc sydd eto yn gweithio ac yn rhoi o'u hamser i hyrwyddo'r mudiad.

Testun can Glynne Davies oedd dadfeiliad y gymdeithas wledig honno y canodd beirdd y ganrif ddiwethaf iddi.

Yr oedd y gwr hwn yn fawr ei barch a bu'n Glerc yr Heddwch dros Sir Ddinbych am hanner can mlynedd.

`I can confirm .

Trac offerynnol ydi Hamfatter ac fel gyda phob cân debyg mae yna duedd iddi fod braidd yn undonog ar brydiau - ond fel gyda'r caneuon eraill ar yr EP mae yma gerddoriaeth sydd yn eithriadol o swynol.

Ond fe fu adegau yn ystod y can mlynedd o amgau cyfreithiol gan ŵyr ariannog, pan wrthwynebai'r werin unrhyw awdurdod a ddygai'r 'comin oddi ar yr ŵydd.' Felly y cyflwynir yma'r Sais Bach ,mewn sawl delwedd, a Jennings fel gŵr a gafodd gam.

Delir can mil tunnell o bysgod yn llyn enwog Tonle Sap bob blwyddyn ac y mae pysgod yn rhan helaeth o fwyd bob dydd pobl Cambodia.

Prif gymeriad mewn llyfr enwog gan JM Barrie ydyw, ac y mae grwp y Diliau wedi canu can amdano.

sesiwn acwstig i Gang Bangor. Cân am y ferch ‘ma sy'n dipyn o bishyn yn gwisgo "high heels, suspenders a sgert".

Tua hanner can mlynedd wedi geni Crist y gwelodd y Cymry y Rhufeiniaid gyntaf.

Yno, dau can troedfedd uwch ei ben, roedd clogwyn.

Eisiau inni ddysgu cân arall i'r myfyrwyr yn yr English Corner.

Hanner can mil yn gwylio tîm oedd yn gwbl ddibynnol ar ei gôlgeidwad yn ystod yr hanner cyntaf ar torfeydd mor drwchus ar strydoedd Caerdydd yr oedd yn rhaid gwthio drwyr bobl.

Ceir ynddo restr o ffeithiau a digwyddiadau yn hanes y dref a'r ardal oddi amgylch am y naw can mlynedd diwethaf, ynghyd â chasgliad o hen luniau diddorol dros ben.

Yn ol cyfartaledd roedd y cynnydd mewn pwysau yn werth oddeutu hanner can punt i ffermr wrth werthu'r anifail gorffenedig, hanner can punt fyddai'n aml yn gwneud y gwahaniaeth rhwng elw a cholled.