Nid peth newydd yw diffinio'r pwnc fel hyn gan gyfeirio at fframwaith gwyddonol; cyfeiriwyd at y pwnc fel hyn yn y lle cyntaf gan chwilotwyr tanfor ym Môr y Canoldir a chysylltir yr agwedd hon â gweithiau Diole\ yn bennaf.

Yn anffodus, mae tegeirian y gwenyn yn fwy cartrefol yn Ne Ewrop a ger Môr y Canoldir nag yng Nghymru; ceir yno ddigon o'r gwenyn sy'n addas i'w beillio.

Anifeiliaid a berthynai'n wreiddiol i diriogaethau o amgylch y Môr Canoldir yw cwningod, ond a gludwyd yma i Brydain gan y Normaniaid.

Ers pedair mil o flynyddoedd, maen nhw wedi byw yn y mynydd-dir rhwng Môr Caspia yn y dwyrain a'r Môr Canoldir i'r gorllewin.

Tra oeddynt hwy'n gweithio ym Môr y Canoldir sefydlasant safonau arolwg a chloddio a oedd yn eu gosod hwy uwchlaw gweithwyr cynharach.

Bangor R. Tudur Jones Pobl a ddeuai o ben pellaf Môr y Canoldir yw'r trigolion nesaf y mae eu holion i'w cad yng Nghymru.

Cofio bore godi gyda Dafydd Ellis i gyfarch y wawrddydd gyntaf ar y Môr Canoldir, a ninnau'n hwylio reit i bwynt codiad haul.

Er i Diole\ ysgrifennu ei ddadansoddiad yng nghyd-destun gwaith a wnaed ym Môr y Canoldir, y mae ei ddadansoddiad ef o'r problemau sy'n wynebu archaeolegwyr môr yr un mor berthnasol i foroedd Prydain.

Eithr nid o Rufain i y daeth y mudiad yma, ond o lannau dwyreiniol Môr y Canoldir, a hynny drwy orllewin Ffrainc a Llydaw a Chernyw i Gymru.