Ers y cyfarfod hwnnw, nid oedd y Ganolfan Gynghori yn gorfod talu am yr ystafell, a gobeithid derbyn ad- daliad am y swm dalwyd eisoes gan fod Canolfannau Cynghori yn elusen gofrestredig.

Un enghraifft o rôl newydd yr Athrawon Bro yw eu cyngor a'u harweiniad yn y canolfannau i hwyrddyfodiaid a sefydlwyd gan rai o AALl Cymru.

Mae'r amrywiaeth yn y cyfartaleddau uchod yn codi yn bennaf oherwydd gwahaniaethau yn yr amodau o fewn y canolfannau y dyrennir y grant iddynt.

Ychwanegir at apel y Gynhadledd eleni gan y cynigir cyfle i drafod swyddogaeth Canolfannau Arloesi mewn Busnes i lewyrch economiau rhanbarthol.

EFFEITHIAU: Yn fras, gellir rhannu effeithiau fel a ganlyn:- llai o lygredd a thagfeydd traffig, llai o alw am gerrig mâl, gwell ansawdd bywyd yng nghefn gwlad a hyrwyddo ymwybyddiaeth o'r amgylchedd drwy gynllunio teithiau cludiant cyhoeddus i hybu canolfannau ymwybyddiaeth o'r amgylchedd.

Ymddengys rhai teitlau o fewn catalog y Cyngor Llyfrau ac eraill yng nghatalogau, taflenni a chylchlythyrau o'r canolfannau a PDAG.

Dylai unrhyw fenter newydd gynnwys astudiaeth o: sut i ddatblygu ysgolion gwledig fel canolfannau addysg a chyfathrebu i'r pentrefi ac hyd yn oed fel Canolfannau Busnes i ddatblygu mentrau newydd; a sut y gallai grwpiau o ysgolion bach cyfagos gydweithio er mwyn cynnig profiadau addysgol eang a chyffrous i'r disgybl.

Cyhoeddir y papur hwn yn ystod Eisteddfod yr Urdd a gynhelir yn Llanbedr Pont Steffan ym Mehefin 1999 - ychydig o fisoedd cyn diwedd y mileniwm - a'n dadl yw y bydd angen brwydr newydd i ddatblygu ysgolion gwledig fel canolfannau addysg i gymunedau lleol.

Mae angen sefydlu cysondeb rhwng canolfannau yn yr amodau o ariannu projectau yn arbennig o safbwynt amodau cyhoeddi.

Mae'r problemau hyn yn codi yn bennaf o ganlyniad i werthu uniongyrchol o'r canolfannau mewn achosion lle mae cost cludiant yn ddrud iawn, a hefyd yng nghyswllt Cynllun Adnoddau CBAC oherwydd bod effeithiolrwydd y system yn dibynnu ar swyddogion yr Awdurdodau sy'n gyfrifol am y dosbarthu i'r ysgolion.

* adrannau gwasanaethau cymdeithasol sy'n darparu lleoedd statudol ar gyfer plant mewn angen mewn canolfannau dydd neu ganolfannau teulu neu mewn ysgolion gwirfoddol;

'ofynwn i chi felly sianelu'r gwariant ychwanegol yng Nghymru drwy'r Awdurdodau Addysg Lleol ar gyfer datblygu gwasanaethau ar lefel sirol i gefnogi ysgolion e.e. athrawon symudol sy'n arbenigo ar ddysgu Cymraeg a phynciau eraill, canolfannau adnoddau a hybu cydweithio rhwng yr ysgolion.

Mae rhyw gynllwyn anymwybodol i yrru i'r ymylon weithgareddau diwylliannol nad ydynt yn deillio o'r canolfannau pwysig dylanwadol hyn.

Staffio: Rôl a Pherthynas Canolfannau, PDAG a'r Adran

Cynhaliwyd yr arddangosfa ynghyd â chyfarfod Plaid Cymru yn y dref a'r bwriad oedd dangos y posibiliadau o ddefnyddio safleoedd diffaith fel hwn i greu canolfannau celf a meithrinfeydd diwydiannau celf.'

Gyda dyfodol nifer o'r sefydliadau addysgol sy'n cynnal y canolfannau dan fygythiad, bydd angen i'r cyllid a ddyrennir ar gyfer project gydnabod yr holl gostau sydd ynghlwm wrth ei gyflawni, er mwyn sicrhau parhad y ddarpariaeth o adnoddau i'r dyfodol.

Gan mai ar gais (neu o leiaf gyda chydsynied) Yr Adran y sefydlwyd rhai canolfannau, ac oherwydd y drefn fod y Swyddfa Gymreig yn cynnig grantiau yn benodol am staffio, mae amwysedd yngln â chyfrifoldebau staffio.

Wrth ystyried dulliau gwerthu, gwelir rhai adnoddau yn cael eu gwerthu o'r canolfannau unigol yn unig, eraill ar werth yn y siopau (drwy'r Cyngor Llyfrau) yn unig, eraill ar werth yn y canolfannau a'r siopau (drwy'r Cyngor Llyfrau), ac eraill eto yn cael eu dosbarthu yn rhad ac am ddim.

Bu sefydlu a datblygu'r canolfannau hyn dros y cyfnod yn fodd i gyflawni'r twf mawr hyn.

Roedd yr oedi'n niwsans i griw o ohebwyr blinedig ond yn dyngedfennol i'r gwirfoddolwyr a oedd yn gorfod symud bwyd yn gyflym o'r maes awyr i'r canolfannau bwydo, os am ddal eu gafael arno.

Diolch i gyfarwyddwyr a staff y canolfannau am eu cyd-weithrediad yn y gwaith o gasglu'r wybodaeth.

Cyhuddodd Cymdeithas yr Iaith y cwmni 'Cymreig' anferth 'HYDER' heddiw o danseilio cymunedau Cymraeg drwy israddio eu canolfannau yn y gorllewin - gan naill a'i orfodi eu gweithwyr i adael neu eu symud i ardaloedd di-Gymraeg.

Y mae angen arian o CCC i'w rannu rhwng y cwmniau â'r canolfannau i farchnata a chreu cynulleidfa.

'Ar hyn o bryd bydd y gwasanaeth yn dal i orfod cael ei gynnal o'n canolfannau galw pwrpasol sydd i gyd ysywaeth yn Lloegr.

* awdurdodau addysg lleol sy'n darparu lleoedd mewn ysgolion a gynhelir trwy'r grant bloc gan y Trysorlys ac mewn canolfannau addysg ieuenctid;

y gellid dyrannu'r gronfa Canolfannau Perfformio'n fwy effeithlon ac y dylid trafod hyn.

GO Byddai'n fanteisiol i gyfarfod yn yr Hydref i'r cwmniau gael rhannu gwybodaeth gyda'r canolfannau mewn da bryd.

Mae nifer y staff o'r fath yn amrywio rhwng canolfannau.

Ynddo ceisiodd egluro sut y ffurfiwyd yr ynys wedi'r Dilyw, a holai beth oedd iaith y trigolion, ai o'r Hebraeg y tarddodd y Gymraeg: disrifiodd gyfraith a chrefydd gynnar yr ynys, athroniaeth a defodau'r Derwyddon, eu tamlau, eu hallorau a'u canolfannau yn y llwyni derw, gan atgynhyrchu'r lluniau o'r henebion derwyddol a gynhwysodd yn ei atebion i Queries Lhwyd.

Dyrennir cyllid ar gyfer staffio canolog y canolfannau ar wahân i'r cyllid a glustnodir ar gyfer projectau.

man inni roi'r ffidil yn y to, gan na fyddai ond y canolfannau poblog lle mae adnoddau lu ar gael yn addas ar ei chyfer.

GL Efallai cyfarfod yn y bore i'r cwmniau gael unioni eu darpariaethau a chyfarfod gyda'r chynrychiolwyr y canolfannau yn y pnawn.

Yn ystod y flwyddyn, tynnwyd sylw'r Swyddfa Gymreig yn gyson at bwysigrwydd y cynlluniau sydd gan yr awdurdodau i gynnal gwasanaeth athrawon bro a sefydlu canolfannau i hwyr-ddyfodiaid er mwyn goresgyn anawsterau sy'n codi o brinder athrawon a mewnlifiad disgyblion di-Gymraeg i ardaloedd Cymraeg.

Yn yr adran hon amlinellir y sefyllfa sy'n bodoli ar hyn o bryd yn y canolfannau cynhyrchu adnoddau.

Dylai'r Gweinidogion gydnabod bod y dull o gynhyrchu adnoddau drwy ddefnyddio'r canolfannau adnoddau yn gost effeithiol iawn gan iddo elwa ar gyfraniad y sefydliadau addysgol sy'n cynnal y canolfannau i leihau y grant.

Er mwyn cael darlun cyflawn rhaid ystyried hefyd cyfraniad y canolfannau, a'r incwm a ddaw yn sgîl gwerthu'r adnoddau.

Dangosodd yr astudiaethau hyn fel yr oedd tafodieithoedd yn ymrannu'n ardaloedd ffocol, canolfannau o ddylanwad ar gyfer lledu nodweddion ieithyddol ac ardaloedd trawsnewid rhagddynt, sef ardaloedd yn rhannu nodweddion dwy neu ragor o ardaloedd ffocol cyfagos.

Rhoddir tocynnau iddyn nhw i'w defnyddio yn y canolfannau bwyd.

Os edrychwch chi'n fanwl yn y canolfannau carafanio, fe welwch ei fod ar gael mewn dau liw poteli glas a photeli coch.

Yn ogystal sefydlwyd canolfannau iaith ar gyfer cymathu'r hwyr-ddyfodiaid ac y mae'n fwriad i sefydlu rhagor ohonynt yn y dyfodol.

Mae cymaint o bosibiliadau cyffrous newydd i ddatblygu ysgolion gwledig fel canolfannau addysg, cyfathrebu a sgiliau newydd i gymunedau lleol - rydym wedi bod yn pwyso ar yr Ysgrifennydd Addysg tan 16 oed i lunio strategaeth gadarnhaol newydd i ddatblygu ysgolion gwledig.

Os ydys am weld darparu deunyddiau addysgol yn y Gymraeg yn y tymor byr, ystyrir bod angen manteisio ar sgiliau arbenigol prin y canolfannau ar gyfer gwaith golygu, cyfieithu, dylunio, a chysodi a bod angen manteisio ar brofiad a sgiliau gweinyddu'r cyfarwyddwyr eu hunain, sydd wedi denu a meithrin y sgiliau hyn o fewn eu gweithlu ac wedi sefydlu perthynas weithredol nid yn unig gyda'r gweisg a'r cyhoeddwyr ond gyda'r awdurdodau a'r athrawon unigol.

Dylai unrhyw drefniadaeth gyllidol gydnabod mai cyfarwyddwyr y canolfannau, nid swyddogion PDAG na'r Swyddfa Gymreig, yw'r unigolion â'r wybodaeth orau am yr anghenion staffio mewn unrhyw un ganolfan ac mai'r asiantaeth sy'n cynnal project ddylai fod yn gyfrifol am sicrhau y dulliau mwyaf effeithiol o gyflawni'r tasgau sydd ynghlwm wrth y gwaith cynhyrchu er mwyn cyflawni'r project o fewn y cyfnod cytunedig.

Gyda'r twf yn y defnydd o gyfrifiaduron, y we, canolfannau galw, ffôns symudol, a.y.y.b., rhaid cael Deddf Iaith a fydd yn mynnu lle i'r Gymraeg yn y meysydd newydd hyn.

Dylai pob Bwrdd Llywodraethol hefyd drafod sut y gellir agor ysgolion fel canolfannau addysg a diwylliant i'r gymuned gyfan a hybu addysg efallai i rieni a phlant ar y cyd e.e. dysgu Cymraeg i fewnfudwyr a'u plant.

Ceisir ymdrin â phob un o'r elfennau hyn yn eu tro, gan ddisgrifio'r sefyllfa gyfredol yn y canolfannau, a chynnig ychydig argymhellion ym mhob achos er mwyn cael symud ymlaen yn ystod y flwyddyn ariannol nesaf neu, lle bo'n ymarferol, yn ystod y flwyddyn ariannol hon.

O ganlyniad i hyn, yn aml nid oes adnoddau dynol digonol o fewn y canolfannau i gyflawni project mewn cyfnod penodol.

Cyfraniad y canolfannau

Ymgais i ymddangos yn wâr eu hymddygiad ymhob agwedd ar fywyd oedd 'delfryd' y bonedd, ac er mwyn meithrin hynny, ymfudent yn raddol o'r wlad i'r dref neu'r ddinas, sef canolfannau'r cwrteisi llysol a'r ffasiwn.

Casgliad o bebyll mawr yw'r canolfannau hyn, wedi eu hamgylchynu gan redyn pigog.

Anghofiwch pob atgof sydd gennych o rynnu mewn canolfannau preswyl di-liw a di-raen yn ystod dyddiau ysgol.

Mae Cymdeithas yr Iaith Gymraeg yn ymrwymo i uniaethu ag unrhyw gymuned sy'n brwydro i gadw eu hysgolion ar agor a'u datblygu fel canolfannau dysg a chyfathrebu i'r gymuned.

Yn achos canolfannau gofal plant bach, y mae pob asiant gwirfoddol a phreifat yn gorfod cael ei gofrestru gan yr adran gwasanaethau cymdeithasol (SSD), felly gellid ystyried mai dyna'r corff cyhoeddus a ddylai yn y pendraw fod yn gyfrifol am bob sefydliad addysgol yn y cyfnod cyn-statudol?

Mae cyfraniad y grant tuag at staffio'r canolfannau yn amrywio.

Gwelir hefyd wahaniaethau sylfaenol o safbwynt amodau cyhoeddi yn y canolfannau.

Hysbyswyd yr aelodau gan y Cadeirydd fod y Rheolwr ar hyn o bryd yn gohebu a BT i geisio trefnu Rhwydwaith FFon ar gyfer Canolfannau Cynghori Meirionnydd h.y.

Y mae'r broses o gynhyrchu deunyddiau dysgu cenedlaethol yn Gymraeg yn digwydd yn bennaf yn y canolfannau adnoddau (CAA, CAI, Adran Gymraeg CBAC, Yr Uned Iaith Genedlaethol, MEU Cymru, CGAG), ond digwydd hefyd mewn rhai colegau ac awdurdodau unigol.

O safbwynt cyllido'r broses cynhyrchu gan yr Adran, y sefyllfa hanesyddol yn y canolfannau adnoddau yw bod rhai grantiau yn cefnogi cyflogi staff yn ganolog er mwyn darparu clwm o brojectau a bod grantiau eraill yn cefnogi staffio a phrojectau penodol fel eitemau ar wahân.

Seilir y ffigurau yn yr adroddiad ar y wybodaeth a gasglwyd oddi wrth y canolfannau a'r Swyddfa Gymreig ac a gasglwyd ar gronfa ddata PDAG dros y cyfnod dan sylw.

Mae gofyn i Gyfarwyddwyr Artistig y cwmniau gyfarfod ar ddyddiad penodedig i roi trefn ar eu cynigion, ac yna i gyflwyno i'r canolfannau becyn gwybodaeth tymor byr a strategaeth tymor hir.

Gan mai natur yr unigolyn a benodir i gyflawni project yw'r prif ffactor mewn llwyddiant y math yma o broject, y mae angen cytuno ar ganllawiau ar gyfer penodi'r personau mwyaf cymwys er sicrhau cysondeb a disgwyliadau cyffredinol ymysg y canolfannau.

Un o'r canolfannau pregethu pwysicaf trwy'r ganrif oedd Croes Sant Paul, gyferbyn ag eglwys gadeiriol Sant Paul yn Llundain.

O ganlyniad i'r trefniadau presennol, mae problemau dosbarthu yn amlygu eu hunain yn aml, gydag enghreifftiau lu o drafferthion ynghlwm wrth y broses o gael adnoddau o'r canolfannau neu'r cyhoeddwyr i'r ysgolion.

Yn hytrach na chynnal Pwyllgorau Rhanbarthol, credwn y dylai gwaith dydd i ddydd y Cynulliad gael ei ddatganoli o Gaerdydd gyda gwahanol adrannau o'r Cynulliad yn cynnal canolfannau mewn gwahanol rhannau o Gymru.

Dylid cynnal cyfarfodydd rheolaidd rhwng cynrychiolwyr y cwmniau a chynrychiolwyr y canolfannau perfformio i gyfnewid gwybodaeth, â, lle bo'r angen, i addasu cynlluniau i gydfynd ac unrhyw anghenion arbennig.

AH Ond fe ddylai fod yna 'feed back' oddiwrth y canolfannau â'r gweinyddwyr ar lwyddiant cynhyrchiad.

Mehefin 1999. Yr angen am frwydr newydd i ddatblygu ysgolion gwledig fel canolfannau addysg i gymunedau lleol. Llawlyfr Deddf Eiddo

Amrywiol iawn yw'r sefyllfa o fewn yr elfennau hyn, o safbwynt y cynnyrch a ddaw o'r canolfannau adnoddau.

Am nifer o resymau, felly, y mae angen ystyried y canolfannau yn asiantau cenedlaethol annibynnol ac mae angen diwygio'r drefn o'u hariannu i adlewyrchu'r newid hwn.

Dee%llir, wrth iddynt dderbyn costau llawn a rhyddid cyflogaeth ar gyfer y gwaith cynhyrchu, y bydd y canolfannau cynhyrchu yn gweithredu i bob pwrpas yn asiantau masnachol annibynnol.