Fodd bynnag caiff caredigion yr oesoedd canol eu swyno gan y stori hon o hyd, a hefyd boddhad o'r ysgolheictod cadarn sy'n ei chyflwyno inni yma.

Ar adegau cyhyrfus, fel bygythiad y Bom-H neu Ryfel y Culfor, yr oedd caredigion heddwch yn closio at ei gilydd ac yn ymuno mewn cyfarfodydd a phrotestiadau.

Ar gais 'caredigion Y Llenor' y mentrodd Gruffydd ar y gorchwyl.

Ond gwêl caredigion yr Wyddeleg erbyn heddiw yr angen am ailfywiogi'r genhadaeth a roddwyd yng ngofal y Gynghrair.