Castell Nedd, felly, yn colli gartre yn y Gynghrair am y tro cynta ers blwyddyn a mwy a Chaerdydd er yr holl newiadau yn y tîm yn aros ac yn cynnal eu sialens ar y brig.

TAI LLAWN Ar y briffordd allan o'r dre heibio'r Castell y mae fferm Felin Ysguboriau ac yr oedd yno lond ty - tri ar ddeg o bobl.

Y mae hefyd yn clirio'r ddau sgwar rhwng y Brenin a'r Castell ac yn rhoi cyfle i Gwyn GASTELLU pryd y myn.

Roedd fel gwylio rhywun ar draeth yn ceisio codi castell tywod wrth i'r tonnau olchi trosto.

Ac ~n yr ymdrech, mae'r stori yn trosgynnu ei hun i dir myth; yn troi'n ddeunydd tebycach i'r chwedlau oesol mawr am y wledd yng Ngwales, Brân ar Ynys y Merched, Cyrch Arthur i Gaer Siddi neu Beredur i'r Castell Grisial.

Ymdroi tipyn yn Rhyd y Ddeuddwr ac wrth odre Castell Rhuddlan.

Castell Nedd oedd y tîm mwya creadigol a bywiog.

Siopau disgownt, bwytai Indians di-sglein, tai teras sydd wedi gweld dyddiau gwell - fe fyddwch yn eu pasio i gyd cyn cyrraedd canol tre' Castell-nedd.

Symudodd JE o Lundain i Gaernarfon, ac mewn ystafell tu cefn i Westy Pendref lle lletyai bu Swyddfa'r Blaid nes y symudodd yn ddiweddarach i ystafelloedd ehangach yn Heol y Castell.

Yn y gemau nesa wrth i'r râs am Ewrop gyflymu tua'r diwedd bydd Castell Nedd yn chwarae ei gêm ola yn erbyn Glyn Ebwy nos Wener.

Dathlodd Dafydd Du agoriad hanesyddol Cynulliad Cenedlaethol Cymru ar yr awyr gyda Carnifal y Cynulliad yn fyw o dir Castell Caerdydd.

Camodd Ffredi ar y gangen drwchus oedd yn cynnal y castell, ac arhosodd i Gethin ddod i lawr.

Ers ei sefydlu ym 1996, bu Iechyd Morgannwg Health yn gweithio gyd phartneriaid i sicrhau gwell iechyd i'r bobl sy'n byw yn Ninas a Sir Abertawe a Bwrdeistrefi Sirol Castell-nedd Port Talbot a Phen-y-bont.

Ond o'r diwedd, wedi hir ddisgwyl, cyrhaeddodd y môr y castell a gor-lenwi'r ffos mewn amrantiad.

Fe archwilion ni hyd at bum milltir o gylch y castell heddiw.'

Ni fydd mewnwr Llanelli, Guy Easterby, yn gallu chwarae am o leia chwe wythnos ar ôl torri ei goes yn erbyn Castell Nedd ar Y Strade echdoe.

ei enw oedd joseph tregelles price, meistr gwaith haearn mynachlog nedd, ger castell nedd.

Y gwir oedd bod Delme Thomas a'i gyd-flaenwyr yn fwy na pharod am yr ymrafael, a'r rhengwrblaen ifanc, Chris Charles, 'nôl yn y tîm ar ôl cael ei anfon o'r cae mewn gêm yn erbyn Castell Nedd.

Daeth y cais cyntaf o'r chwech pan gafodd Castell Nedd sgrym bump ar ôl i Luc Evans ddal cic letraws Steve Bowling, ac er syndod i bawb, gwthiwyd wyth Llanelli dros eu llinell a chwympodd Gareth Llywelyn, yr wythwr, ar y bêl.

Wrth foduro trwy Fethel, awgrymodd ef fy mod yn gyrru at y ffordd newydd ac anelu tua Bangor o gyfeiriad Castell Penrhyn, ffordd bur anghyfarwydd i mi.

Felly, fe ddylwn i gwbod ai castell Cynâfn yw hi ai peidio.

Cyril Hughes yn Castell Cyfaddawd.

"Castell Penrhyn," meddai Huw.

Yn y rownd derfynol y tymor cynt, roedd blaenwyr Castell Nedd wedi llwyddo i roi crasfa go iawn i ni, ac wrth gwrs, roedd

"Ie." "O?" "'Dŷch chi ddim yn swnio'n falch iawn, Beti!" "Wel..." "Castell Dracula," meddai Dic.

Yn ol un chwedl yr oedd Elen Luyddog yn teithio trwy Gwm Croesor pan ddaeth cennad ati a dweud wrthi fod mab iddi wedi cael ei ladd ger Castell Cidwm, Betws Garmon.

Caewyd clwyd y castell a chynyddwyd nifer y gofalwyr arni.

Ond roedd y chwilen ddþr wedi cael llond ei fol ar fod yn atebol i rai islaw ei sylw; er bod y rhain yn ôl pob golwg yn ddigon pwysig i gael mynediad i'r castell ac yntau ddim.

Y ddau yw asgellwr Castell Nedd, Shane Williams, a mewnwr Glyn Ebwy a chapten y daith, Richard Smith.

Llewellyn fydd capten Castell Nedd y tymor nesaf.

Roedd Castell Nedd yn gobeithio gwneud iawn am golli i Gaerdydd ym munud ola ei gêm ddechrau'r tymor.

Wrth iddynt symud, caent eu gwylio o'r castell gan y gwylwyr ar y tyrau o boptu'r porth, pob un yn ysu am gael ymosod.

Mr RD Lloyd, Castell Bach gynt, oedd yr ysgrifennydd ar y dechrau.

Gan eu bod yn byw yn ardal y Castell buont yn meddwl am y peth am beth amser ond pan glywyd bod gweinidog newydd yn dyfod i'r Capel Mawr dyna glensio'r ddadl.

Yna, agorwyd drws mawr derw a hyrddiwyd y ddau i mewn i ryw ystafell ym mhen ucha'r castell, a bolltio'r drws ar eu holau.

Mae e wastad yn trïo creu yr annisgwyl a mae e wedi gwneud gwaith da gyda chlwb Castell Nedd.

"Ond wedi gweld y wlad a'r anialwch 'na i gyd," meddai, "sa i'n siwr mod i'n credu stori'r Moses yna'n croesi'r Môr Coch." Cynghorodd y morwr fi i fynd at 'filder' tir yr ochr arall i'r Castell.

Wedyn dyna William Phillips, Castell Pictwn, priod Janet Perrot, chwaer y cymeriad lliwgar hwnnw, Syr John Perrot.

Ni fydd Castell Nedd yn cyhoeddi eu tîm tan ychydig cyn y gêm.

Yn ddiweddar gyrrwyd dau o feibion yr arglwydd Gruffudd i'r castell.

Mae'n rhaid mai dyma garchar y castell bellach.

Eisoes mae golygon pawb yn troi tua'r penwythnos a rownd derfynol Cwpan y Principality ddydd Sul - Casnewydd yn erbyn Castell Nedd.

Ni fydd Jason Jones Hughes, canolwr Cymru sy'n enedigol o Awstralia, yn chwarae i Gasnewydd yn erbyn Castell Nedd yn rownd derfynol Cwpan y Principality brynhawn Sul.

Cynnwrf wrth i'r tanciau 'Panzer' Almaenig cyntaf gyrraedd Castell Martin, Sir Benfro.

Castell Windsor yn llosgi a'r Frenhines yn cyhoeddi fod y flwyddyn wedi bod yn 'Annus Horriblis'.

Castell Nedd neu Benybont fydd y pumed tîm o Gymru yng Nghwpan Heineken y tymor nesaf - bydd hynny'n cael ei benderfynu y penwythnos yma, hefyd.

Ac os cewch chi gyfle i ennill Castell trwy aberthu Esgob neu Farchog - manteisiwch ar y cyfle bob amser, gan fod gwneud hynny'n gam pwysig tuag at ennill y gêm.

Roedd yna ffos o gylch y castell!

Bydd Tîm Datblygu Cymru yn chwarae'r Unol Daleithau nos yfory ar Y Gnoll, Castell Nedd, a mae'r tîm yn cynnwys Gavin Henson a Dwayne Peel yn safle'r haneri.

Sefydlu dwy gangen newydd yn ystod y flwyddyn; ail gangen yn Llanelli, sydd yn cwrdd yn y bore, a changen o fewn Cyngor Bwrdeistref Castell Nedd, y gangen gyntaf i'w sefydlu o fewn y gweithle.

Roedd torf sylweddol o bymtheng mil wedi troi i fewn i wylio'r gêm, ac unwaith eto, roedd yr arbenigwyr yn ddigon parod i farnu mai blaenwyr Castell Nedd fydde'r meistri.

Mae Mrs Averina Evans yn bennaeth yr Adran Gymraeg, Ysgol Gyfun DwryFelin, Castell Nedd.

Byth oddi ar y dyddiau y codwyd y Castell ac y bu Iarll de Grey ac Owain Glyndwr wrthi'n bygylu y mae'r Cymry a'r Saeson wedi bod yn ceisio cyd-fyw yma.

Prif atyniad y castell oedd y Twr, twr sgwâr a godwyd gan eu hen daid, Iorwerth Drwyndwn.

Ond tra oedd Llanelli yn dal yn y gêm wrth flaene eu bysedd, cafodd y cwbwl ei wyrdroi gan un symudiad cryf gan y blaenwyr, a Tommy David yn arddangos ei fedr a'i gryfder wrth garlamu dros linell gais Castell Nedd i sgori pedwar pwynt.

Fel roedd hi, roedd Castell Nedd bron yn cicio'i hunain am ddod o fewn dim i adael y gêm lithro o'u gafael.

pryd: Nel Llwyn Gwalch, Mena Garth, Margaret Tŷ Coch, Wenda Geufron, Helen Hafod Rhisgl, Helen Castell, Madge o Glwb Penygroes, Diana a Dafydd Noble, RE Jones Pengwern, Idwal Helfa Fawr, Huw Caer Loda, John Tŷ Mawr o Glwb Pistyll, Harland Greenshields a John Bach Rhiw.

O'r fan honno, gallent weld i bellterau cul y castell oedd wedi'i rannu'n dair rhan.

Wrth drafod effeithiau Gwrthryfel Glyndwr cyfeirir at dwyll Thomas Barnelby y Siamberlen yng Nghaernarfon a gollodd ei swydd ond eto'i gyd a fu'n gwnstabl y castell hyd ei farw.

Bydd Castell Nedd yn chwarae Penybont yng Nghynghrair Cymru a'r Alban heno.

Sefydlwyd rhai canghennau newydd yn ystod y flwyddyn, yng Nghoed-poeth, y Bermo, Penrhyndeudraeth, Dyffryn Teifi, Wdig ac Abergwaun, Maesteg, y Rhondda, ail gangen yn Llanelli, a changen ymhlith staff Cyngor Dosbarth Castell Nedd.

Bythefnos yn ôl, fe ddechreuodd cwmni Miramax droi Castell Caerffili i fod yn rhan o Lundain yng nghyfnod y Brenin Siarl ll yn yr ail ganrif ar bymtheg.

Dymunwn yn dda i Mr Eric Jones sydd wedi symud i fflat ym Mryn Castell a Mr Emlyn Hughes wedi symud i Argoed.

Gwelai gaeau a bryniau o flaen y castell, ond torrid ar yr olygfa gan wal arall.

Mae Afon Cadnant yn rhedeg i Afon Menai ym Mhorth Cadnant rhwng Ynys Gaint ac Ynys Castell.

'Dim ond Caerdydd sydd wedi ennill lawr ar Y Gnoll y tymor hwn a mae carfan gref, ifanc 'da Castell Nedd.

Ni chaiff cerbydau ei chroesi, a daw'r ymwelwyr yno'n llu ar eu ffordd o'r hen dref i fyny i'r castell ar ochr arall yr afon.

Ond fe ildiodd Castell Nedd dri chais, hefyd.

Castell-nedd?

Mae hyfforddwr Castell Nedd, Lyn Jones, eisoes wedi arwyddo Allan Bateman, ac wedi ail-arwyddo Brett Sinkinson yr wythnos hon.

Bydd Llanelli yn wynebu Castell Nedd yng Nghynghrair Cymru a'r Alban brynhawn Sadwrn a wedyn bydd cyfnod o gemau rhyngwladol.

Roedden nhw mor agos a gwyddai'n iawn fod yr ychydig gannoedd o filwyr y Senedd a oedd yn y castell yn dyheu am ei weld ef a'i fyddin.

Er syndod iddo, adnabu Ffredi borth y castell fel yr un a welodd yn ei freuddwyd.

Dyma oedd gan hyfforddwr Castell Nedd, Lyn Jones, i'w ddweud ar y Post Cyntaf y bore yma.

Roedd y dref ei hun yn dawel - dim ond ychydig o drigolion i'w gweld er y codai swn bargeinio brwd o'r farchnad y tu allan i waliau'r castell.

Yn y castell hwn hefyd y ganed eu Tywysog, Llywelyn ab Iorwerth.

Mae gobeithion Castell Nedd o gyrraedd Cwpan Rygbi Heineken y tymor nesa yn fyw o hyd.

Gofalodd rhywun, serch hynny, argraffu ar feddwl y bechgyn iddynt gael eu geni'n freiniol ac yn ddiarwybod iddynt bron, yr oedd y berthynas waed yn eu cydio nhw â'r castell yn Nolwyddelan.

POBOL O BELL Heblaw am y plismon o Fadagascar, y carcharoro o Efrog Newydd a Matron y carchar o Hanover, yr oedd eraill ymhell o fro eu mebyd; dyna i chi Stuart Kirby o Stryd y Castell a anwyd yn y Punjab; Emma Jones, gwraig y cyfrifydd yn Heol Clwyd o Wlad yr Haf; Owen Fox, tincer o Mayo, dyn oedd yn crwydro cryn dipyn mae'n rhaid oherwydd ymhlith ei lu o blant ganwyd Michael ym |Mwlchgwyn, Bridget yn Nefyn, Owen yng |Nghroesoswallt, Rossey ym Mhentrefoelas, Thomas ym Mhenybont Fawr, Kitty ym Mryneglwys a Maggie yn Nhreffynnon.

Bu'n gydymaith cyson i Owain yn ei gyrch i gipio Castell Mortagne ar arfordir Ffrainc.

'Wedi dweud hynna rwyn credu mai Castell Nedd yw'r ffefrynnau.

Ym mhen pella'r castell, roedd seithfed tþr, yn fwy na'r un arall, ac iddo ddeg ochr: pen anferth i gorff nerthol.

Castell Nedd fydd gwrthwynebwyr Casnewydd yn rownd derfynol Cwpan Rygbi'r Principality y tymor hwn.

Mae cofnod yn y DDolen am blant ysgol Ponterwyd wedi bod am drip yn Harlech gan fwynhau tocyn ar y lawntiau yn y Castell.

"Castell yw cartref y Sais", meddai'r dywediad cyfarwydd Saesneg.