Safai yno fel ceidwad y gol ar Gae Dafydd.

Atgofion ceidwad carchar am holl brofiadau ei yrfa.

Cwestiynau fel 'Gan bwy, wrth bwy, ac o dan ba amgylchiadau y llefarwyd y geiriau a ganlyn - "Ai gwir yw, y preswylia Duw ar y ddaear?" "Ai ceidwad fy mrawd ydwyf fi?" "Ai cyfreithlon rhoddi teyrnged i Gesar?" neu - 'Ysgrifennwch nodiadau ar Feibion y Proffwydi, Jehofa Jire, Salome, Cleopas.'

Ofanai y clywai'r ceidwad ei chwerthin uchel a thybio ei fod yn wallgo, ond ni ddaeth neb yn agos ato.

Urddwyd Thomas Williams (Gwilym Morganwg), sef ceidwad y dafarn a enwyd, ac Evan Cule gan Iolo Morganwg yn yr orsedd hon.

Awdur y Parochial Queries hyn oedd Edward Lhwyd, Ceidwad Amgueddfa Ashmole yn Rhydychen, a oedd yn casglu defnyddiau ar gyfer cyfrolau a fyddai'n trafod hanes, iaith a naturiaetheg Cymru.

Gwaeddai, crochlefai a rhuai nerth esgyrn ei ben, a phan aeth i gicio drws ei gell, clywodd y ceidwad ef.

I ddangos ei fod yn onest ac o ddifrif, rhoddodd ei waled yn llawn o arian i'r ceidwad i'w warchod nes iddo ddod allan.

Roedd dau bar ifanc o Kloten yn y caban gyda'u plant, fodd bynnaf, dyrnaid o fyfyrwyr o Wlad Belg, a dim ceidwad.

Digwyddiad hapus oedd dyfod Ceidwad i'r byd.

At hynny, fel ceidwad heddwch ymysg ei bobl, ymgymerodd â'r cyfrifoldeb, ynghyd â'i gyd-ustusiaid, o weithredu'r gyfraith ymhlith ei gydnabod, yn bennaf mewn llysoedd sesiwn chwarter a'r llysoedd bach.