Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

celtiaid

celtiaid

Canolfan ymwelwyr newydd sy'n cyflwyno hanes a diwylliant y Celtiaid, pobl y bu eu diwylliant yn dylanwadu ar hanes Ewrop ers 3000 o flynyddoedd.

Mynd yno wnes i i weld criw o weithwyr yn gorffen codi pentre' Celtaidd - tri thŷ crwn nodweddiadol o'r cyfnod cyn hanes, wedi'u rhoi at ei gilydd gyda dulliau mor debyg â phosib' i ddulliau'r Celtiaid .

Mewn ugain pennod, cewch olrhain datblygiad y genedl Gymreig o'r Celtiaid i'r Cynulliad.

Ceir yma enghraiffl bwysig o gaer o'r Oes Haeam, a adeiladwyd gan y Celtiaid cynnar, sef Tre'r Ceiri.

Celtiaid y gelwid hwy, a'u harfer oedd ymosod ar lwythau eraill gan eu caethiwo a byw ar yr ysbail.

(Ceir rhagor o wybodaeth am Lyn Cerrig Bach yn yr erthygl ar Y Celtiaid yn y Bwletin hwn.)

Pan fabwysiadai'r Celtiaid y grefydd newydd, torrent yn rhydd oddi wrth eu llwyth arbennig, gan ymwadu ag ef yn llwyr.

Roedd gan Paul ei hun ddiddordeb mawr yn hanes y Celtiaid ac yn y tradodiadau a ddeilliodd o'r cyfnod cynnar hwnnw, megis y Fari Lwyd.

O'r holl Geltiaid y Cymry yn unig a fedrai ddarllen eu hiaith - efallai eu bod yn unigryw yn Ewrop yn hyn - a chan hynny hwy yn unig ymhlith y Celtiaid a barhaodd i gynhyrchu llenyddiaeth gyfoethog.

Astudiaeth o holl ymgyrchoedd milwrol Cesar yn erbyn y Celtiaid ym Mhrydain, Ffrainc a'r Almaen.

Canolfan ymwelwyr newydd syn cyflwyno hanes a diwylliant y Celtiaid, pobl y bu eu diwylliant yn dylanwadu ar hanes Ewrop ers 3000 o flynyddoedd.

Cydnebydd y ddau eu bod yn dilyn 'hen grefydd y Celtiaid' ac yn 'addoli natur'.

Cân am y Celtiaid ydyw, ond am Lydaw a'r môr hefyd.

Yma ceir gwybodaeth ynglŷn â tharddiad y Celtiaid a'u ffordd o fyw, ac am effaith y goresgyniad Rhufeinig ar Ynys Môn.

Yn ôl pob golwg, medd fy nghyfaill, roedd nain y sawl a oedd yn cadw'r llinell wedi ei eni yng Nghymru a bod y Celtiaid wedi twyllo eto.

Gan fod y Celtiaid paganaidd yn addoli'r meini ac yn eu cyfrif yn gysegredig, bu'r seintiau'n ddigon call i beidio â dinistrio'r cerrig ond eu troi at bwrpas Cristnogaeth drwy naddu croesau arnynt.

Dengys yr olion fod Tre'r Ceiri wedi'i chadw gan y Celtiaid drwy'r drydedd a'r bedwaredd ganrif, er bod y Rhufeiniaid yn cartrefu ar yr un pryd yn Segontiwm, eu caer hwy yng Nghaernarfon.