Mae'n ddrwg gennyf orfod eich codi o'r gwely, meddai'r Arolygydd yn swta, ond mae gennyf warant i chwilio'r tŷ yma,' a chan chwifio'r papur yn ei law camodd dros y trothwy.

EFFEITHIAU: AWYR, DWR, SWN UCHEL A DIRGRYNIAD Y TIR: Arolygir y rhain yn uniongyrchol gan y Grwp a chan Swyddog Iechyd yr Amgylchedd yr Awdurdod Dosbarth.

A chan fod archwiliad meddygol rheolaidd ar y merched hyn, yr oedd y drefn swyddogol yn gwarchod rhag i glefyd gwenerol ledaenu ymysg y milwyr.

Wi'n dweud hyn am 'i bod hi wedi gofyn i ti helpu gyda threfniade'r angladd - a chan fod rheiny nawr ar ben, fydd gen ti ddim esgus dros alw'n rhy amal yn Maenarthur.'

Ond fe gollir popeth a fu'n werthfawr erioed gennym yng Nghymru os â Hitler ymlaen i ychwanegu eto at y galanastra a wnaed ganddo'n barod; ni buasai'n bosibl i mi nac i tithau, gyfaill, a fagwyd yn nhraddodiadau rhyddfrydig a dyngarol Cymru, fyw o gwbl mewn unrhyw wlad a orchfygwyd ganddo ef na chan Mussolini lwfr na chan Franco grefyddus.

Dylid nodi'n eglur gyfrifoldebau athrawon dosbarth ac athrawon eraill o safbwynt cydgysylltu'r ddarpariaeth a wneir gan yr ysgol a chan asiantaethau eraill.

Bywyd y Cymry a ymfudodd i Benbedw ar dro'r ganrif a gyfleir yn I Hela Cnau Marion Eames - y fwyaf darllenadwy o'r holl nofelau hanes, a chan ei bod yn ymdrin a chyfnod y mae atgofion amdano wedi'u trosglwyddo'n deuluol i'r awdures, mae'n pontio rhwng y nofel hanes a'r nofel gyfoes.

Symudai'r niwl gydag ef i bobman, gan gadw'r ergydion draw, a chan gadw'r lleisiau y tu hwnt i'r sŵn.

Gyda golwg ar y tair stori a leolir ym Morgannwg, straeon am gyfnod y Streic Fawr yng nghanol y dauddegau ydynt; ac yn un ohonynt, sef yn 'Gorymdaith,' teflir cip yn ôl ar y cyfnod yng nghanol y bedwaredd ganrif ar bymtheg pan ddaethai hen dadcu a hen famgu Bronwen i'r cymoedd am y tro cyntaf, 'wedi teithio mewn cert o Sir Gaerfyrddin.' Un o ferched Arfon oedd Kate Roberts wrth gwrs - ni chaiff neb anghofio mai yno y'i maged: Arfon (fel y gwelsom) oedd y magned a'i tynnai hyd yn oed ar ei gwely angau - a chan mor gysa/ ct a thriw y portreada hi fywyd y werin-bobl a drigai yno, ei llenyddiaeth hi yw'r nesaf peth at hanes cymdeithasol bro'r chwareli a luniwyd erioed.

Fe welir fod Gwyn, yn y sefyllfa yma, rywfaint yn nes ymlaen mewn 'datblygiad', gan ei fod wedi Castellu, a chan fod yn rhaid i Du gael dau ddarn mawr arall allan cyn y gall ef wneud hynny.

Cynorthwywyd ef i ddod allan o'r ffos gan Ernest a'r bonheddwr ieuanc, ac wedi iddo ddod ato'i hun cafodd fod ei geffyl gwerthfawr wedi torri ei goes, ac ebe Ernest: `Wel, wel, mae'r cwbl drosodd efo fo; gadewch i ni ei roi allan o'i boen,' a chan dynnu ei gyllell allan, torrodd y brif wythi%en yn ei wddf, a gwaedodd yr anifail yn fuan i farwolaeth.

Ryw hannar milltir cwta sy' rhwng fa'ma a'r Felin 'cw." Sibrydodd, "Dydan ni'n dau yn gymdogion rŵan." A chyda'r addewid rasol yna, a chan gydio yn dynn yng nghlust Hywal y mab, camodd Laura Elin y Felin, yn llythrennol o'r Nef i'r niwl.

Ond, yn groes i'w ddisgwyliad, daeth mab yr Yswain ato, gyda gwên ar ei enau, gan ddymuno bore da iddo, a chan ei annog i deimlo yn hyderus, ac ychwanegodd: `C'lynwch chi fi, Harri, pan ddaw hi'n adeg cychwyn, a mi fyddwch yn all right.

Mae na hen ddisgwyl wedi bod am yr ep gyda chwe chân swynol iawn.

Roedd hi'n fore braf, a chan fod rhyw ddwy awr i fynd cyn y dadorchuddio, gadewais y ffordd fawr wrth dafarn y Red Cow yn Nhreorci a throi i fyny i Troedyrhiw Terrace wrth droed Moel Cadwgan.

unwaith eto dydw i ddim credu fod y rheng ôl yn iawn a chan fod yr alban yn hen feistri ar gamochri yn y sgarmesi hyd y gwelaf i dim ond un o'r rheng ôl sy'n cael eu hystyried fel taclwr, mark perego.

Ble bynnag yr ewch y dyddiau hyn fe glywch son yn y clybiau a chan yr unedau rhyngwladol am yr hyfforddwyr syn arbenigo mewn amddiffyn. Maen elfen hanfodol i bob tîm a rwyn synnu bod digon o le gan rai chwaraewyr i ymarfer yng nghanol yr holl hyfforddwyr hyn.

Ond ar gyrion Y Gaiman rhaid aros yn gyntaf am lymaid - a chân coeliwch neu beidio - yn Na Petko, a chyn bo neb yn sylweddoli bron y mae'n bedwar o'r gloch y bore cyn bo pawb ar y bws i ddychwelyd yn ôl dros y paith yn llawer iawn distawach nag yn ystod y daith i lawr.

Fe ddaeth rhyw gyfnither o bant i gadw cmwni i Luned, a chan 'i bod hi mor ddi-ddweud, doedd neb am ymyrryd gormod.

A chan mor gryf yw'r patrwm cwrteisi a ddatblygodd yn sgîl y gwaharddiad ar ddefnyddio'r Gymraeg, nid ydynt yn eu gweld eu hunain yn ymddwyn yn anghwrtais.

Er eu trwyddedu, fodd bynnag, 'roedd cryn wrthwynebiad i'r Beiblau Saesneg hyn, gan eu bod yn cefnu'n aml ar destun cyfarwydd y Fwlgat, a chan fod eu Saesneg cartrefol yn taro'n chwithig onid yn gableddus ar glustiau a ymhyfrydai yn sŵn mawreddog, litwrgi%aidd y Fwlgat Lladin.

'Yn ddiweddar iawn, bid siŵr, oblegid masnach feunyddiol gyda'r Saeson, a'r ffaith fod ein dynion ieuainc yn cael eu haddysg yn Lloegr, a'u bod, o'u plentyndod (a siarad yn gyffredinol) yn fwy cyfarwydd a'r Saesneg nag a'u hiaith eu hunain, fe oresgynnwyd ein hiaith ni gan rai geiriau Saesneg, a chan ffurfiau Saesneg, ac y mae hynny yn digwydd fwyfwy bob dydd' meddai.

Pan ail agorwyd gwaith y Gwscwm adeg y Rhyfel Byd Cyntaf fe gefais i'r cyfle i fynd drwy'r hen waith draw hyd waelod y pwll a gweld mai'r Pillar & Stall oedd y dull o weithio'r glo ganddynt ac i edmygu'n fawr y grefftwaith ar y pwll oedd tua chan troedfedd o ddyfnder a deg troedfedd ar draws.

Argymhellir model asesu gan yr ysgol a chan yr awdurdod fesul cam a chriteria ar gyfer asesu anghenion a datgan arnynt, a chanllawiau ar gyfer trefnu a chynnal adolygiadau blynyddol.

Dduw, mewn mannau annisgwyl, a chan bobl annisgwyl.

Mynd i'r Brifysgol yng Nghaeredin fu fy hanes y flwyddyn ddilynol a chan fod Dafydd Wyn, fy mrawd hynaf, newydd raddio o'r Royal (Dick) Veterinary College yno, yn y mis Gorffennaf cynt, roeddwn innau'n medru camu i'r gymdeithas Gymraeg yr oedd ef yn gybyddus â hi.

A chan i'r Saeson benderfynu hefyd fod gwahaniaeth rhwng aims ac objectives fe'n gorfodwyd ninnau i wneud felly yr un modd.

Pregeth yn hyrddio'r meddwyn i ganol tragwyddol dân a brwmstan oedd y gyntaf, a chan fod aroglau'r ddiod felltigedig, y taranai'r diwygiwr yn ei herbyn, yn halogi'r ystafell ac yn gryf ar bob awel chwyrnol o'r gadair gyferbyn ag ef, teimlai Dan yn anghysurus wrth ei darllen.

Yn fynych iawn fe gai Cymreictod y Cymry ei wasgu ohonynt gan amgylchiadau economaidd a chan y drefn addysgol.

Aeth Jim i fyny am Bwll y Bont a chan fod yr ystlumod yn eu hanterth meddyliais ei bod yn amser i minnau ddechrau.

Gan hynoted oedd ei oslef a chan mor arbennig oedd ei arddull, ac, ar un adeg, gan mor unffurf oedd ei wisg - crys coch a siwmper goch (ni hoffai siwt) - a chan ei fod mor gaeth i'w bibell a'i sbectol, yr oedd yn wrthrych parod i'r parodi%wr, er gofid mawr i'w fam, ac, weithiau, iddo ef ei hun.

'Roedd y rheiny fel arfer yn gyfrolau mawr trwchus anhylaw, a chan eu bod mor brin yr oeddynt hefyd yn foethbethau drud iawn.

Nid wyf am geisio ail-ddweud hanes 'Fel Hyn y Bu', gan fod y gerdd yn ei ddweud ef yn gryno ddigon, a chan y bydd y rhai a glywodd Waldo'n ei adrodd yn helaethach, yn hynod anfodlon ar unrhyw ail ferwad a geir gennyf i, er ei bod yn weddus nodi fy mod innau'n ei gofio'n ychwanegu ambell damaid apocryffaidd, megis y sôn fod y brigâd tân wedi gorfod dod allan gyda'r heddlu i chwilio am y sbi%wr.

Canlyniad hyn oll oedd iddynt gynnal parêd ar ôl parêd, er mwyn iddynt ein cyfrif sawl gwaith yn ystod y dydd, a chan fod tros bedair mil ohonom cymerai'r gorchwyl hwn amser maith.

A chan mor ddeallus, gan mor fonheddig, gan mor sophisticated ydynt, mae'u hymddiddan yn ddethol, ac yn cuddio lawn cymaint ag a ddatguddio.

Gwnaed y cyflwyniad gan bennaeth yr ysgol Mr V Lloyd Hughes a chafwyd geiriau dethol ganddo a chan rai o staff yr ysgol.

A chan fod Harris yn wr felly, a'i law ar y seiadau'n trymhau gyda threiglad amser, yr oedd gwrthryfel yn anorfod.

Nid dweud yr ydym na chywirwyd ychydig arno o bryd i'w gilydd yng nghwrs y tri chan mlynedd diwethaf, ond y mae'n ddychryn meddwl cyn lleied o waith cywiro a fu arno.

Roedd y pâr ifanc, fel y mwyafrif o blant dynion, yn bur dlodion, heb nemawr o ddodrefn na dillad, a chan fod y gaeaf yn nesu, penderfynodd y penteulu fyned i sale Hendre Llan, ran debyg y byddai yno le da i gael pâr o wrthbannau am bris rhesymol, yr hyn oedd arno fwyaf angen o ddim.

Fe'i cefnogwyd gan gannoedd o gynghorau lleol a chan lu mawr o fudiadau, cyrff crefyddol, undebau llafur a chymdeithasau o bob math.

Mae awdurdod Pendaran Dyfed ym mater enwi'r bachgen yn amlwg, a chan fod Teyrnon a Phendaran Dyfed ill dau'n cael meithrin y bachgen, mae'n debyg fod cysylltiad arbennig rhwng Pryderi a Phendaran Dyfed.

Iaith y canu oedd Profenseg neu la langue d'oc, dit aujourd'hui l'occitan, ond yr oedd ei diriogaeth wreiddiol yn ehangach na Phrofens, oblegid cynhwysai hefyd Languedoc, Aquitaine (gan gyfrif Limousin, Perigord, etc) ac Auvergne, a defnyddiwyd yr iaith fel cyfrwng canu gan y beirdd i'r deau o'r Pyrenees, gan y beirdd Catalanaidd ar y naill law a chan feirdd gogledd yr Eidal ar y llaw arall.

Jones yn Y Winllan Wen (dyddiadur Stephen Hughes), a chan Nansi Selwood mewn nofel sy'n mapio ardal newydd ac yn creu naws hyfryd gyda'i thafodiaith, sef Brychan Dir.

Fe ddaeth y newyddion y bydd Texas Radio Band, grwp a enillodd y wobr am Grwp Newydd Gorau 99 yng noson wobrwyo RAP Radio Cymru, y byddan nhw'n mynd i stiwdio Fflach yr wythnos yma i gychwyn recordio Ep chwe chan fydd allan ar label RASP yn y dyfodol agos.

Os yw'r hyn ddywedodd yr entomolegydd yn gywir, a chan gofio mai nid yn y ddaear yn unig y gaeafa pryfetach dylid sicrhau fod gennym gyflenwad o leiddiaid i'w gwrthwefyll, hynny yw os credwn mewn cemegau felly.

I'r mwyafrif llethol ohonynt, dyma'u profiad cyntaf o fod ar y mor mawr ar long hwyliau, eto roeddynt yn wynebu mordaith i fyd newydd trwy foroedd stormus a pheryglus iawn, moroedd a oedd yn hollol ddieithr i bron bawb o Ewrop lai na chan mlynedd ynghynt.

Hi oedd yr olaf i ganu ac mewn cystadleuaeth lle mae'r cantorion yn tueddu i gyflwyno pump neu chwe chân mewn rhaglen o ryw ugain munud - dwy gân yn unig gawson ni gan y ferch 32 oed hon.

Yn naturiol fe fyddai peth rhegi ysgafn gan glercod yn chwilio am eiriadur a chan ferched teipio yn dysgu sbelio, ond y mae'r gwasanaeth sifil wedi hen ddysgu derbyn chwyldroadau yn yr Ymerodraeth Brydeinig yn rhan o'r drefn feunyddiol.

Sicrhaodd ein rheng flaen feistrolaeth lwyr ar reng flaen y gleision, a chan i Derek Quinnell ei hyrddio'i hunan o gwmpas y cae roedd gofyn cael dau neu dri i'w daclo a'i rwystro.

Pan gâi lonydd (ganddo ef ei hunan a chan eraill) at y cofiant yr âi - ac, yn awr ac yn y man, at y cofiant i Goronwy Owen yr oedd hefyd yn ei gynllunio.

Gyda chynnydd mewn poblogaeth, diwydiant, technoleg ac angen yn y Gogledd Orllewin; a chan fod rhwydwaith y nentydd a'r dyffrynnoedd pantiog bychan yn ddelfrydol i'w boddi...

Nid ymryson rhwng dau ŵr cyffredin yw'r ymryson rhwng Llwyd a Manawydan, ond defnyddia Manawydan ei alluoedd mewn ffordd hollol wahanol i'r hyn a welir gan Lwyd a chan Wydion.

a chan sir i gynllunio datblygiad iaith.

Caiff polisi addysg BBC Cymru ei lunio gan effaith datganoli, gan anghenion y Gymraeg, a chan strategaethau economaidd ac addysgol cenedlaethol.

Gall dogn uchel o belydriad niweidio, a lladd, celleoedd, a chan fod canran sylweddol o'r radio-iodin yn ymgasglu yn y thyroid, celloedd y thyroid a gaiff eu heffeithio fwyaf gan y pelydrau.

Daeth Gweneth-Ann Jeffers, o Loegr, a chryn wefr i'r gynulleidfa gyda'i chân gyntaf.

Fe'i ffurfiwyd gyda'r bwriad o nodi chwe chan mlwyddiant gwrthryfel Owain Glyndwr ym Medi 1400.

'Roedd e wedi ei danio a'i gynhyrfu gymaint gan yr hen ganu, a chan yr hyn oedd ganddo i'w ddweud, nes ei fod wedi anghofio'r cyfan am y glaw, a ninnau allan yn ei ganol!

Amcangyfrifwyd mai rhyw dri chan mil oedd ohonynt, gyda thuedd naturiol i'r boblogaeth grynhoi ar y tiroedd isel ac yn y dyffrynnoedd: anial a choediog oedd llawer o'r tiroedd uchel, ac anodd oedd teithio ar hyd y ffyrdd lleidiog a garw.

"Boehme% sydd wedyn a chan mai dyna'r ffurf sy'n digwydd amlaf, gwell glynu wrthi drwodd.

Geilw'r Pwyllgor am gadw PDAG yn fforwm ac yn gorff annibynnol ac arno gynrychiolaeth gan wahanol gymunedau Cymru a chan wahanol sectorau'r system addysg yng Nghymru.

Gan wahaniaethu rhwng cenedligrwydd a chenedlaetholdeb, a chan dderbyn fod y naill o reidrwydd yn sail i'r llall, y mae'n dweud ar ei ben taw peth diweddar iawn yw cenedlaetholdeb gwleidyddol yng Nghymru - 'little older (apart from the occasional voice crying in the wilderness) than the second half of the nineteenth century.' Yna, yn ail hanner yr erthygl, try RT Jenkins at 'y ffurf arall ar genedlaetholdeb Cymreig', y ffurf ddiwylliadol arno.

A chan fod y gallu imperialaidd wedi diogelu'r holl swyddi enillfawr i'r sawl a oedd yn barod i ymwrthod â'r Gymraeg a siarad Saesneg, yr oedd wedi sicrhau'r union amodau oedd yn gwneud y Gymraeg yn ddiwerth - o leiaf, yn ddiwerth i'r sawl a fynnai swydd uchel ei chyflog a mawr ei dylanwad yn y gymdeithas.

Hunaniaeth - Un o uchafbwyntiau'r albwm a chân sy'n rhyngwladol ei hapêl.

Yn achos Cymraeg Cynradd cyfartal oedd cyfraniad gan yr HC a chan sir i cynllunio thema.

Doedd dim amdani ond dringo'r grisiau i'r bwyty, a chan ei bod hi bron iawn yn hanner dydd, prynodd ginio i'r tri ohonynt er gwaethaf y prisiau dychrynllyd.

A chan fy mod yn ysgrifennu'r geiriau hyn pan yw'r tanciau'n rhuthro ar draws Croatia a bomiau'n disgyn ar gartrefi, ysbytyau ac eglwysi yn y dalaith honno, ni allaf lai na theimlo pa mor argyfyngus yw'r galw arnom yn Ewrob i gefnu ar ryfel a thrais fel cyfryngau i ddatrys ein problemau.

Ymddeolodd yntau o'r mor tua'r un adeg ag y dychwelodd Snowt o Lundain, a chan eu bod yn dioddef o'r un syched, aeth y ddau'n dra chyfeillgar, a phan drowyd Sam dros yr hiniog gan wraig ei lety rhannodd Snowt ei lety gydag ef.

Dywedodd Dafydd Morgan Lewis Swyddog Ymgyrchoedd y Gymdeithas: 'Mae'n siwr y bydd nifer o fudiadau yn dymuno dathlu chwe chan mlwyddiant gwrthryfel Glyndŵr eleni.

Ond y pnawn yma yr hyn rwyf i am ei wneud yw adrodd ychydig o ffeithiau noeth am droeon ei yrfa cyn ei 'droedigaeth' ym Mhenllyn, neu'n hytrach cyn iddo ddod i'w wir adnabyddiaeth ohono ef ei hunan, gan awgrymu'n wyliadwrus fod a wnelo'r ffeithiau hyn, efallai ryw fymryn a delwedd ac arddull ei gerddi, a chan gadw mewn cof nad yw gosodiadau ysgubol ac anghyflawn am fywyd a chefndir unigolyn o fardd, weithiau gan y bardd ei hunan, o fawr werth i'r neb a fyn o ddifri ei ddeall.

O'r holl Geltiaid y Cymry yn unig a fedrai ddarllen eu hiaith - efallai eu bod yn unigryw yn Ewrop yn hyn - a chan hynny hwy yn unig ymhlith y Celtiaid a barhaodd i gynhyrchu llenyddiaeth gyfoethog.

Sefydlwyd y gymdeithas yng Nghaerfyrddin yn 1996.Fe'i ffurfiwyd gyda'r bwriad o nodi chwe chan mlwyddiant gwrthryfel Owain Glyndwr ym Medi 1400.

Ar wahân i Ystorya Trystan, sydd yn bryfoclyd o fyr ac yn anodd ei ddyddio, y cwbl sydd gennym yw'r cyfeiriadau yn y Trioedd a chan y beirdd, cyfeiriadau sydd, oherwydd eu cyd-destun, yn anorfod yn gwta iawn, er eu bod yn awgrymu fod stori fanylach y tu ôl iddynt, stori a fyddai'n gyfarwydd i'r bardd a'i gynulleidfa.

Cawsom afael ar hen biano, a chan fod un neu ddau o'r carcharorion yn gerddorion, ac wedi llwyddo i ddal gafael yn eu hofferynnau, yr oedd gennym eithaf cerddorfa.

Roedd hi'n ddau o'r gloch y bore ar y ddau yn mynd i'w caban a chan nad oedd y gwelyau cyfyng yn addas iawn ar gyfer gweithgareddau carwriaethol, rhoes Merêd y syniad o geisio ailgynnau nwydau Dilys o'r neilltu am y tro.

Canodd y Nant i ofyn gŵn gan ryw Wiliam Abad, beth bynnag, a chan fod cyfeiriad at Gorntwn yn un arall o gerddi'r bardd, dyma ateg o blaid cymryd ein bod wedi cysylltu'r gerdd ofyn a'r gwrthrych iawn.

Mae yna rywbeth arwyddocaol iawn yn y ffaith fod dynion yn fwy tebygol o gael eu heffeithio gan ffactorau o'r tu allan yn hytrach na chan broblemau personol.

Fe ysgrifennwyd llythyr at y cwmni a chwyno amdano a chan fod llawer o gwynion tebyg, fe'i diswyddwyd yn fuan wedyn.

Pan oeddwn yn fyfyriwr treuliwn oriau meithion yn gwylio Morgannwg yn chwarae ar Faes Sain Helen, Abertawe, a chan mai batiwrwicedwr digon trwsgl oeddwn i y pryd hwnnw arferwn ganolbwyntio fy sylw ar arddull David Evans a'i gymharu â wicedwyr dawnus eraill.

A chan ychwanegu, 'Thank you for coming .

Pan ail agorwyd gwaith y Gwscwm adeg y Rhyfel Byd Cyntaf fe gefais i'r cyfle i fynd drwy'r hen waith draw hyd waelod y pwll a gweld mai'r Pillar & Stall oedd y dull o weithio'r glo ganddynt ac i edmygu'n fawr grefftwaith ar y pwll oedd tua chan troedfedd o ddyfnder a deg troedfedd ar draws.

Oherwydd yr oeddwn yn ddeg ar hugain oed cyn dechrau dysgu Cymraeg o ddifrif, a chan na chefais y fraint o gael fy magu mewn awyrgylch Cymraeg, nid oes gennyf mo'r reddf na'r hyder sy'n anhepgor i un a fynnai arfer iaith yn y modd mwyaf celfydd sydd, sef i wneud cerdd.

A chan mai ychydig o ddiddordeb sydd gan y rhan fwyaf o ohebwyr yn yr hyn sy'n digwydd, welwn ni ddim peth wmbreth o sylw yn y llefydd hynny.

"Mae'n rhaid i mi beidio â'i gollwng," meddyliodd, gan barhau i gael ei lusgo drwy'r tonnau a chan gofio'r tro hwnnw y syrthiodd oddi ar ei geffyl ers talwm a chael ei dynnu ar hyd y ddaear gydag un droed yn sownd yn y warthol.

Unir aelodau'r gymundod hon gan eu hanes - sef y profiad o gydfyw am ddwy neu dair mil o flynyddoedd ar y penrhyn a alwn yn Gymru; a hefyd gan ffactorau eraill sy'n cynnwys eu traddodiadau, a'r iaith Gymraeg yn bwysicaf yn eu plith; gan batrwm diwylliannol unigryw; gan sefydliadau crefyddol, diwylliannol, cymdeithasol (yn arbennig eu tîm rygbi), ac, yn awr eto, gan rai gwleidyddol; a chan yr ymwybyddiaeth o'u Cymreictod.

Plygwyd y creigiau yn ystod yr oes Armorigaidd tua tri chan miliwn flynyddoedd yn ôl.

Pan ddaeth i fyny at ochr y gwely, efe a dynnodd y llen yn agored, a chan dynnu i fyny y dillad, yr oedd ar bwynt dyfod i mewn.

A chan nad oedd cylch hud o'th amgylch bydde dy elynion wedi dwyn yr Afal Aur hefyd oni bai imi ddod heibio mewn pryd.'

Twm sy'n pwyntio at yr Eifl ac yn dweud wrth ei frawd, "o ffor' acw rydan ni wedi cychwyn." Ac ar ddiwedd y nofel mae Owen yn gweld y broses yn fwy cyffredinol wrth edrych i lawr ar ei ardal o ben y mynydd: Yr oedd y tir o gwmpas lle'r eisteddai ef yn gochddu, a gwyddai Owen fod yr holl dir, cyn belled ag y gwelai ei lygaid, felly i gyd - tua chan mlynedd cyn hynny.

Canodd alaw allan o El nino judio (Y plentyn o Iddew) opera o waith y cyfansoddwr Sbaenaidd Pablo Luna a chân Tatyana o olygfa'r Llythyr o Eugene Onegin gan Tchaikovsky.

Mae'n hollol wir y bu esgeuluso ar y Gymraeg gan lywodraethau, gan fasnach a diwydiant, gan y banciau a'r Bwrdd Croeso a British Telecom a'u bath þ a chan fudiadau, sefydliadau a chymdeithasau eraill.

Y ffordd o wneud hynny oedd edrych am Sul oedd yn wag gan yr eglwys a chan y pregethwr.

A chan ddilyn cyffelybiaeth a grybwyllwyd gan Iestyn Ferthyr ychwanegodd, "yr hyn a gaethiwodd y forwyn Efa drwy ei hanghrediniaeth, hynny a ryddhaodd Mair drwy ffydd." Drwy ufudd-dod llwyr enillodd Crist y fuddugoliaeth, a thrwyddo ef, fuddugoliaeth i'r ddynolryw.

chan fod gan Fiet Nam gysylltiad clo\s â Moscow bryd hynny, roedd biwrocratiaeth yn rheoli pob dim.

Doedd neb yn disgwyl clywed gan bawb wrth gwrs ond yng nghynadleddau'r Ceidwadwyr a'r Democratiaid Rhyddfrydol, cafwyd annerchiad byr gan arweinwyr Ewropeaidd y pleidiau, a chan eu llefarwyr seneddol ar faterion ewropeaidd.

Gwell i ni fynd tra bod cyfle gyda ni.' Rhoes Michael bwli ar y wifren dynn a chan wthio'i hun i ffwrdd o sil y ffenestr gyda'i draed llithrodd i lawr.

Yr oedd cymysgedd o draciau o'r tair albym, yn ogystal â chân neu ddwy sydd hyd yma yn anghyfarwydd.

Mae cryn dadlau wedi bod o du rhieni a darparwyr y gwasanaethau, yn ogystal â chan y bobl ag anableddau eu hunain, ynghylch pa dermau fyddai'n dderbyniol a chawsom blethora o dermau: anhawsterau dysgu, o dan anfantais, ag anfanteision, arafwch datblygol, datblygiad gohiriedig.

Nid oes unman yng Nghymru ymhellach na chan milltir oddi wrth ffin yr anferthrwydd hwn.

Costiodd ailwneud y gegin dros dri chan punt o'n harian prin, ac i mi, y peth gwaetha oedd y teimlad 'mod i wedi gadael Myrddin i lawr, drwy fod mor esgeulus.