Trodd ei chefn arni'n ddiamynedd a cherdded yn ôl at y ffenestr.

Ac os ydi hi'n cau gwrando mi sleifia'i drwodd i'r cefn pan ga'i chefn hi a dy adael di mewn felly ac mi geith hi weld wedyn na tydan ni ddim yn wynt ac yn law drwg drwg go iawn.

Dydw i ddim yn cofio a oedd Dafydd Elis Thomas yn un ohonyn nhw; ond yn ystod y blynyddoedd diwethaf mi fuo na sawl un yn cwyno i'r Wasg Brydeinig droi ei chefn ar Gymru.

Gofynnai hynny am lawer iawn o weithwyr ac o ganlyniad roedd byd amaeth a chefn gwlad yn llawer mwy lluosog eu poblogaeth.

A'i chefn yn erbyn y llyw mawr gloyw lled-orweddai merch ifanc mewn siorts byr yn torheulo gyda'i llygaid ynghau.

Cusenais Meinir wedi iddi orwedd ar wastad ei chefn yn y gwely, a rhybuddiodd fi unwaith eto.

Trodd y cornel i Ffordd Pen-nant a bu bron iddo gael ei thaflu ar ei chefn gan ddau fachgen yn sglefrio heibio.

Ac yn sicr ddigon pe gwelem fuwch yn crymu ei chefn ar ganol cae nid ysbrydolid ni i'w ddisgrifio fel well-watered land.

Os byddi di eisiau gair o gyngor ar y mater, dos di ato fo.' Pesychodd ddwywaith a sychodd ei geg â chefn ei law cyn mynd ymlaen.

Y broses allblygol; rhannu doniau â chefn gwlad; adlewyrchu'r goludoedd a fuasai'n hanfod ei gyff ei hun ac a ddangosai y 'mawredd a chymeriad' a feithrinai ' o gadw tŷ gwedi y tad': y nodweddion allblygol hynny a roddai ystyr i fywyd yr uchelwr; hebddynt ni allai ei gyfiawnhau ei hun yng ngolwg ei geraint, ei gymdogaeth, na'r wladwriaeth a roesai iddo wisg gydnabyddedig ei statws gweinyddol.

Ond yn lle'r gair 'glân' daeth tisiad anferth o'i thrwyn a chawod yn ei sgîl, nes bod Mam yn bagio a'i chefn at y wal.

Teimlai fel brenhines a'i chefn yn syth a'i dwy goes yn dynn yn erbyn un ochr i'r cyfrwy yn ôl yr arfer i ferched.

Trodd ei chefn ar y ffenestr.

Datododd y sgrôl o'm blaen, ac yr oedd ysgrifen ar ei hwyneb a'i chefn; yn ysgrifenedig arni yr oedd galarnadau, cwynfan a gwae.

Neidiodd y rhyfelwyr ar ei chefn gan dorri ei chnawd â chledd a chyllell, gyrru eu gwaywffyn yn ddwfn iddi a hyrddio cerrig at ei phen.

Gydag un ohonynt yn ei breichiau, un arall mewn siôl ar ei chefn, a'r llall yn gafael wrth odre ei sgert aeth i'w lluchio'i hun i'r gamlas oedd yng nghefn un o'r strydoedd.

Mae'n bosibl mai rhan o ffurf gynharach ar yr hanes yw'r orfodaeth i adrodd ei stori wrth bob un sy'n dod i'r llys ac yna cynnig ei ddwyn ar ei chefn, neu, fel y dangosodd y Dr Brynley Roberts, fe all fod yn ffurf o gosb gynnar, cosb a ddarostyngai'r troseddwr yn boenus ac y gwyddai'r awdur amdani.

HEULWEN: Dau gan medr ar ei chefn ...

Ro'n i'n gallu gweld rhan o fuarth yr ysgol a chefn yr adeilad o ystafell wely y genod felly yno y byddwn i'n sefyll yn cadw llygaid amdani ar ei ffordd.

Gan fod yr Eglwys, er y ddeunawfed ganrif, wedi troi ei chefn ar y Gymraeg, yn ôl yr Ymneilltuwyr, nid oedd ganddi hawl i honni ei bod hi'n fameglwys i'r Cymry.

Fel fflach, cuddiodd y fechan ei thrysor y tu ôl i'w chefn, a rhythodd yn fud, herfeiddiol ar ei mam.Mân Sôn - Gruffudd Parry (tud.

Mi drodd hyd yn oed y gath ei hunan ei phen hanner ffordd ar draws ei chefn i syllu'n edmygus ar ei chynffon.

yn rhoi yr adain hwyl-debyg enfawr ar ei chefn ar draws y lli ac yn cwffio bob medr i'r rhwyd ...

Cafodd ei synnu braidd gan y gwahaniaeth rhwng bol y chwilen a'i chefn.

Mae'n rhy boeth yma i ddyn â gwaed yn ei wythiennau." Sefais a thynnais fy ngh^ot oddiamdanaf a thynnais fy hances boced allan a sychais fy wyneb a'm gwddf a chefn fy ngarddyrnau.

Eithr nid i drafod gwr mor alluog a chymhleth â John Donne yr ysgrifennir hyn, ond yn hytrach i goffa/ u gwerinwr syml o Uwchaled a fu'n aelod o ddosbarth WEA y Glasfryn a Chefn Brith o'i gychwyniad.

Mae Iwan Llwyd yn mynd â ni yn ôl i flasu eto y chwerwder a'r siom a brofwyd un mlynedd ar ddeg ynghynt wedi i Gymru droi ei chefn ar Ddatganoli.

HEULWEN: Ras gyfnewid a nofio ar ei chefn.

Gwenodd Lowri'n sur ar y ddau, yna trodd ei chefn i gyfarch Cyrnol Price, Rhiwlas, a'i wraig.

Awgrymir fod anffitrwydd yn broblem mwy cyffredin yn y pentrefi a chefn gwlad nag yn y trefi.