Yma, doedd labeli cyfleus fel chwith a de ddim yn gwneud llawer o synnwyr; un o'r meini prawf oedd eich agwedd at y farchnad rydd - pa mor bell fyddech chi'n fodlon mynd.

"Edrych, mae Julie Angharad wedi deffro," meddai Sandra gan bwyntio hefo'i llaw chwith.

Chwith fu ei cholli ddwy flynedd yn ôl.

Byddant bob amser yn gwisgo'r esgid chwith gyntaf am fod hyn yn lwcus.

oedd un o'r rhesymau pam y gwelwyd symud i'r chwith ar gychwyn y 1980au (fel digwyddodd gyda gweddill y mudiad cenedlaethol yr adeg honno) a dechreuwyd canolbwyntio ar amgylchiadau cymdeithasol ac economaidd sy'n ffurfio cyd-destun iaith, gyda sylw cynyddol ar faterion fel tai a thwristiaeth.

Defnyddiwch y saeth dewis i lusgo ar draws y diagram i gyd (o'r top chwith i'r gwaelod dde) fe gewch linell fylchog grynedig o gwmpas y diagram, wrth ichwi adael i fotwm y llygoden godi bydd pob gwrthrych yn cael ei ddewis fel yn y diagram ar y dde isod.

Oherwydd bod nifer o bobl ifanc asgell chwith wedi ymuno â Phlaid Cymru wedi Penyberth penderfynodd Saunders Lewis ymddiswyddo o'r llywyddiaeth am na fyddai Cymru yn derbyn arweinydd Pabyddol.

Mae'r llyfryn yn rhagweld pethau'n mynd o chwith hefyd, achos gall ambell i briodas chwalu cyn iddi ddod at ei gilydd hyd yn oed.

Rhaid i farn gytbwys ynglŷn â diwylliant Ffrianc ac Ewrop yn ei chrynswth, wrth gwrs - gydnabod cyfraniad y Chwyldroadwr a'r Ceidwadwr, y Chwith a'r Dde i'w gwareiddiad, a chydnabod hefyd werth a dilysrwydd cyfraniadau'r ddwy garfan.

Er i'w dad gael ei ladd pan oedd Douglas Wardrop yn ddim ond pump oed, cofiai'r morwr yn glir sut yr oedd wedi dweud wrtho lawer gwaith pan oedd pethau'n mynd o chwith: "Dal ati, Doug, dal ati.

Yn ein rhan ni o'r cosmos mae un math o ronynnau, ond y mae'n bosib canfod a chynhyrchu gwrth-ronynnau (electron/positron) ac fe ddichon bod nifylau a galaethau i'w cael rywle yn y gofod wedi eu gwneud o chwith-fater neu wrth-fater.

Y tro hwn gadawodd Kath a'r teulu ond aeth pethau o chwith iddo wrth i Mrs Mac adael am Tenerife hebddo.

Gwneud yr olwyn oedd y gamp fawr ac wrth weithio o chwith ar honno y bu'r camgymeriad.

Aethai unwaith yn yr hanner cyntaf, ac ar ôl y gôl gosb a chael pas Moon o ryc, gwelodd ei gyfle a gwibio trwy'r bwlch i sgorio ar y chwith.

Anelu tua'r de-ddwyrain dros gefnen greigiog Blaen Rhestr i'r hen ffordd las a throi i'r chwith heibio Carn Ricet i gyrraedd yn ôl i'r car.

Rhyw hanner milltir y tu hwnt i derfyn y coed mae adfeilion dwy luest (hafod), y naill, Nantygorlan, ar yr ochr dde a'r llall, Aberceinciau, ar yr ochr chwith i'r afon.

Wedi mynd heibio i lyn Trehesglog ar y chwith bydd y ffordd yn codi drwy allt dderw i'r mynydd.

Ewch i fyny'r grisiau ar y chwith tu cefn i hysbysfwrdd ar lwybr nadreddog yn estyn a disgyn drwy'r eithin rhedyn a mieri.

Yn wir, er gwaethaf neu oherwydd y gwaed oedd yn pistyllio o'm trwyn, mewn dau funud roedd fy mhen-glin chwith yn gwasgu ar gorn-gwddw fy ngwrthwynebwr, a chawn foddhad neilltuol o weld y croen o dan ei lygaid yn twitsian yn nerfus, cynyddai fy mwynhad am fod haid o blant o'n cwmpas rŵan yn sgrechian eu gwerthfawrogiad.

Yn drydydd roedd o'n chwifio un o'i 'sanau uwch ei ben gyda'i law chwith.

"Fedra i ddim symud fy mraich chwith na'm coes chwaith," sibrydodd wrth Royal.

'Roedd pethau'n mynd yn esmwyth iawn ym mherthynas Teg a Cassie ar y dechrau ond dechreuodd pethau fynd o chwith yn gynta pan ddaeth Steffan i chwilio am ei fam - 'doedd Cassie 'rioed wedi cyfadde wrth Teg fod ganddi blentyn cyn priodi - ac yna pan benderfynodd Beryl, mam Cassie, adael y gogledd a dod i fyw at ei merch i'r Deri.

Roedd y stori yn hollol wahanol ar yr ochr arall - yr ochr chwith i'r afon.

A gwelodd o'i flaen, risiau eraill wedi'u naddu i gefn y boncyff, a'r rheini'n ymestyn i lawr, gan droi i'r chwith, at gangen drwchus.

Ac yn wyneb yr hyn a ddywedwyd gynnau, mae angen esbonio pam yr oeddem ni, aelodau Adain Chwith y Blaid megis, yn anesmwyth am y polisi - neu'n gywirach, am y mynegiant arferol ar y polisi: teimlo'r oeddem fod y mynegiant hwnnw'n gwneud cam â hanfod y polisi.

Dyma arafu a throi i'r chwith eto; ffordd wlad bellach, a thipyn o godiad ynddi hi, gwrychodd uchel, a wyneb y ffordd yn is na'r caeau o'i deutu.

Mae'n troi i'th wynebu a gweli ei fod wedi torri ei law chwith i ffwrdd yn llwyr - dyna a ddigwyddodd ar ôl i ti weiddi.

'Beth sy' gen' i dwi'n 'i roi a beth dwi'n gael dwi'n 'i gadw,' meddai hi a phocedu'r goron.) Ailgychwyn o Bontarelan; lle mae'r ffordd yn gwyro i'r chwith rhyw hanner milltir tu hwnt i'r bont, gadael y car a cherdded ar hyd yr hen ffordd las sy'n mynd ar letcroes i fyny'r llechwedd i'r dde.

Trodd Douglas i'r chwith a gwelodd y gelyn yn cwympo fel carreg i'r ddaear.

Tystiodd yr Heddgeidwad Francis iddo fynd i Dyddyn Bach wedi iddo gael gwybodaeth gan John Williams ac iddo weld y corff yn gorwedd ar ei ochr chwith a'r pen mewn pwll o waed.

"Ond sut oedd Wiliam cyn cychwyn?" "'Rydw i'n credu i fod o dest â'i dymchwel hi, ond i fod o'n tri%o dal." "Mi gwêl i dad o hi'n chwith ar i ôl o yn y chwarel." "O, ofnadwy."

Aeth Griffith Jones, Tŷ'n Giât, sydd y tu ôl iddynt, a'r Swyddog Peirianneg o'r Sir sydd ar y chwith gyda hwy i Efrog.

Pan oedd Rhian yn ddeuddeg gadawodd y teulu'r dafarn a phryd hynny y dechreuodd pethau fynd o chwith rhwng Reg a Megan.

Ardal gwasgarog ydy Bol y Mynydd a'r ffermdai a'r tydynnod wedi eu hau yn blith draphlith dros wyneb y rhostir ac, yn ôl un hen goel, y cawr Odo sy'n gyfrifol am y blerwch Un pnawn mwll cyrcydai Odo ar ysgwydd Mynydd yr Ystum yn ddrwg ei hwyl, a hynny am fod ganddo gorn ar fawd ei droed chwith, a hwnnw'n pigo.

Edrychais yn y drych i'r ochr chwith a gwelais Now yn cerdded ar y ffordd!

Ac fe gefais gyfarwyddiadau - manwl; pwy ffordd i'w dilyn allan o Langolwyn, troi i'r chwith wrth eglwys y Santes Fair, a dilyn y ffordd fawr am ryw ddwy filltir, troi oddi ar honno wedyn wrth westy'r Tarw Du, a dilyn y ffordd gulach i fyny'r llechwedd; troi heibio talcen capel Methodus a dilyn ffordd y chwarel garreg galch; yna, ar grib rhiw go serth, ac yng nghanol y wlad yr oedd Trem Arfon.

Bu llawer o daeru ynghylch gwleidyddiaeth efo John Roberts hefyd gan fod ei syniadau ef yn bur wahanol i rai adain chwith ein teulu ni !

Tra bu i rai o leisiau amlycaf yr adain chwith megis Gudrun Ensslin ac yn ddiweddarach Ulrike Meinhof droi at drais, yr ateb i eraill oedd ffurfio celloedd unigol lle dôi criw bach at ei gilydd i drafod theori chwyldroadol.

Ni bu Fidel erioed yn aelod o blaid gomiwnyddol fechan Cuba, er bod ei ddaliadau yn tueddu i'r chwith.

Mae dolen i Chwilio ac A-Y ar gael ar gornel chwith uchaf pob tudalen.

Agorodd y bocs bron yn ddefodol, ac arllwys y ddau ddarn arian i mewn i'w dwrn chwith.

Gwthiodd ei hun ymlaen ar ei ben-lin a'i benelin dde am ychydig, gan lusgo'i fraich a'i goes chwith yn boenus ar ei ôl.

Caeodd ei lygaid a dodi'i ddwylaw dan ei ên: chwyddodd gwythi%en yn ei arlais a sylwodd y Rhaglaw ar y pentwr iach o gŵyr du yn ei glust chwith.

Gwelent ef yn codi ei fraich dde ac yn rhoi ei law ym mhen uchaf y gilfach tra y daliai'r dorts yn ei law chwith.

Yn senedd Catalunya, Catalaneg mae pawb yn siarad, o'r asgell chwith i'r dde eithafol, a hon yw iaith gwleidyddiaeth y cenedlaeth­olwyr Catalanaidd a chenedlaeth­olwyr Sbaenig fel ei gilydd.

Symudodd y daeargi ymhellach draw oddi wrthynt, gan droi i'r chwith ac i'r dde bob yn ail.

Bwrw 'mlaen hyd oni ddêl corlannau defaid i'r golwg ar y chwith.

Wyt ti am roi i mewn a gwerthu'r hen le?" "Mi fasa'n chwith iawn...

Mae'n eistedd a'i ochr atom ar y chwith yn y darlun, het am ei ben ac yn dal jar bridd.

'dwn i ddim fyddwch chi?" Roedd Laura Elin ar ei deulin ac wrthi'n brysur yn datod ei esgid chwith.

Yr oedd cyfarwyddiadau Emli'n burion: tro ar y chwith wedi mynd heibio'r eglwys, yna, ymhen tua dwy filltir, dyma'r Tarw Du i'r golwg, lle pur boblogaidd a barnu wrth nifer y ceir a oedd yn ei fuarth.

Wrth i'r fen droi i'r chwith ar y groesffordd gwthiodd gardiau drwy'r hollt yn y drysau ôl.

Aethom draw at y twr lleiaf ar y chwith i gael hoe a phaned.

Ymhell islaw, i'r chwith, gwelai Glyn oleuadau tref fawr ond nid oedd ganddo syniad ymhle'r oedd.

tu ol ymlaen, socs - un o bob par ac un tu chwith allan, gwadan fy esgid yn rhydd ac yn fflapian fel aden, fy ngwallt yn heli i gyd - a 'd on i'n malio dim!

Bydd Chester Williams ar yr asgell chwith.

Ymhen rhyw filltir a hanner o Abergwesyn cyrraedd unigedd Cwm Irfon; Craig Irfon i fyny ar y dde ac afon Irfon islaw ar y chwith.

Fe ges fenthyg cyllell gan Nedi Pen-dre Hi naddiff fel nedde o chwith ac o dde Rhaid gwasgu'n bur gethin cyn torro bren crin Ni waeth iddi lawer y cefen na'r min.

Gorweddai ei ben ar ei ysgwydd chwith, a gwaeddai ei dryblith o wallt claerwyn am grib.

Ac yr oedd hanner chwith fy nghorff fel rhew yn union.

Nid oedd yr holl bapurau da-da a phecynnau sigarennau'n synnu dim arno, nac ychwiath y sosej rôl wedi hanner ei chnoi oedd wedi ei gwthio i lawr ochr y sêt hanner ffordd i lawr y bws ar yr ochr chwith.

Lledaenodd fflam y Chwith adweithiol newydd drwy Ewrop, protestiai Americanwyr ifanc yn erbyn y rhyfel yn Fietnam, a phrotestiai'r duon yn erbyn gormes y gwynion.

Ni fydd yn chwith gennyf gefnu ar y Pencadlys, gan fod mwyafrif llethol y cwmni a ddaeth yma o Rouiba wedi gwasgaru eisoes.

Y cefnwr chwith John Wyle oedd yn euog.

Symudai'n rhwydd, mesur, pellter yn gywir, cilio o flaen neu gydag ergyd a chadw ei ddwrn chwith yn rhyfeddol o gyson yn wyneb ei wrthwynebydd.

Saif y llecyn hwnnw yng ngenau Cwm Trefi, ar ochr chwith y geunant a red heibio.

Wrth weld yr Ymennydd Mawr yn dynesu trodd y Cripil ei lygad chwith mewn rhyw gymysgedd addolgar o drueni a balchder i edrych arno.

Ddaru chi briodi?" Yr oeddwn i wedi sylwi arni hi'n llygadu fy llaw chwith i - a honno mewn maneg!

Bydd y Gymdeithas hefyd yn manteisio ar y cyfle i lansio adloniant steddfod Ynys Môn Mae'n well ar y Chwith.

Ni thrafferthai'r wraig ei wthio'n ôl i'w le; daliai goler ei chot ar gau yn dynn wrth ei gwddf â'i llaw dde a chariai fag siopa lledr coch yn ei llaw chwith.

Mae'n gefnogol i'r chwith cenedlaethol gyda chysylltiad gyda'r glymblaid Herri Batasuna, sy'n rhoi llais gwleidyddol i fudiad milwrol ETA.

Yna, gyda thafliad nerthol o fon ei fraich chwith, gyrrid y blaten ar draws y felin at y gweithiwr ffwrnais.

Yn ystod y gawod dechreuodd y chwaraewr oedd wedi ei anafu deimlo'n wan a chael poen yn ei ysgwydd chwith.

Yr oedd hyn yn brofiad newydd iddo, ond ychydig yn unig o'r rhyfel a welodd Phil, oblegid ar un o'i fordeithiau cyntaf cafodd ddamwain erchyll pan ddaliwyd ei droed chwith mewn peirianwaith ar fwrdd y llong a'i malurio'n ddrwg.

Y rheini oedd â daliadau gwleidyddol asgell chwith oedd y mwyafrif llethol yr effeithiwyd arnynt.

Ymhen ychydig, bu'n rhaid iddyn nhw dorri ei goes chwith i ffwrdd yn ogystal, dipyn yn is na'r ben-lin.

A phan fyddai hi wedi nadreddu ei ffordd heibio byddai'n chwith ar ol yr hogia fyddai wedi bod at eu ceseiliau, ac ambell dro at eu pennau, yn y ddaear yn ei thorri.

Dechreuodd Morgannwg yn fywiog tu hwnt ond wedyn aeth pethau o chwith.

Blwyddyn y brotest fawr, protestiadau Cymdeithas yr Iaith, protest y Chwith, protest y duon, a phrotest heddwch drwy Gymru, Ewrop a'r byd.

Prif Ddigwyddiadau Hanesyddol Blwyddyn y brotest fawr, protestiadau Cymdeithas yr Iaith, protest y Chwith, protest y duon, a phrotest heddwch drwy Gymru, Ewrop a'r byd.

Rhai blynyddoedd yn ôl fe gafodd claf yn yr ysbyty boen a thrwch o bothelli ar ochr chwith ei wddf yn ymestyn i'r fraich, a'r ymddangosiad yn nodweddiadol o'r Eryrod.

Ambell dro clywn am bethau'n mynd o chwith.

Chwith meddwl na welwn eto y wen yn llenwi ei hwyneb, nac ychwaith glywed ei llais cyfoethog pan fyddai yn cyfarfod a'i chyn-ddisgyblion.

O baratoi'r 'Hansard', gyda'r cyfraniad yn yr iaith wreiddiol ar chwith y dudalen, a'r cyfieithiad i'r iaith arall ar y dde, fe fydd yr Hansard ei hun yn ddwyieithog ac fe fydd modd gweld pa iaith a ddefnyddiwyd gan y siaradwr.

Ar yr ochr chwith mae tair casgen.

Oherwydd yr oedi anochel mewn casglu a chrynhoi ystadegau, gall wythnosau onid misoedd fynd heibio cyn i'r llywodraeth sylweddoli bod pethau'n dechrau mynd o chwith, a bod angen iddi ymyrryd â chwrs yr economi.

Edrych dros fy ysgwydd chwith i gyfeiriad y coed o'r lle daeth y glec.

Aiff pethau o chwith: dyma ddifetha'r holl gnwd am ei bod yn rhy boeth iddynt dan ddaear.

Dychwelyd i'r car a gyrru 'mlaen i lawr i Gwm Elan a chymryd y fforch chwith yn y ffordd dros Bontarelan.

ţ'i cheg yn dechrau glafoerio trodd y bocs crwn yn ofalus ar ei ochr, ac ysgydwodd y darnau arian allan i'w llaw chwith.

Mentrais syllu ar ei lygad chwith, ac fe sylweddolais fod ei fynegiant ar ei drai olaf, heb gyffro dicter ynddo na gwenwyn dial.

Os mai na fydd yr ateb, mae hi'n ddigon posib mai Gary Lloyd - y cefnwr chwith fel arfer - fydd y golwr nos fory.

Dechreuodd Karen fynd allan gyda Steffan am gyfnod ond aeth pethau o chwith wrth i Karen geisio gorffen gyda Steffan.

Edrychwch ychydig bach i'r chwith o Foel Hebog, wrth ichwi redeg eich golwg i lawr o'r Crib, cyn i Mynydd Y Tyddyn ddod i'r golwg a mi welwch, rhwng y ddau grib megis, Mynydd y Brithdir Mawr.

Trowch i'r chwith i gylchynnu'r llyn, mae'r llwybr yn hawdd i'w ddilyn, yn wir, cymaint fu'n heidio yma'n ddiweddar bu'n rhaid ei atgyfnerthu rhag achosi erydiad pellach.

Roedd y fen ar groesffordd yn awr ac yn troi i'r chwith.

Bowen, yn afrad o ddihidio, yn taro chwechau i'r dde a chwechau i'r chwith...ie, a gwastraff ar amser fyddai iddi hi gredu y byddai e'n ei derbyn yn ôl unwaith eto, o ie.

Wedi rhannu'r da-da a dweud hanes y baban Moses neu Joseph a'r siaced fraith (ac ychwanegu troeon i'r stori nas dychmygwyd erioed gan yr hen Rabbiniaid) codi ei choesau tew ar y fainc o'i blaen a dweud: 'Rŵan 'te, Dime am gosi'r goes chwith.

Rhediad hir crymaidd o ganol y maes i'r asgell dde gan y maswr bach o Lanelli (a roddodd amser inni gofio am Cliff Morgan a Phil Bennett, a diolch yr un pryd y bydd gennym ni faswr o'r iawn ryw unwaith yn rhagor cyn bo hir), a dau gais, y naill ar ôl camgymeriad dybryd gan Thorburn a James Reynolds, yr asgellwr chwith ifanc, yn eu ceisfa, a'r llall, a'r olaf, pan ddaliodd Simon Davies y bêl o gic gosb Stephens wrth y postyn chwith.

Fe fydd chwith garw heb ei chroeso a'i gwen garedig.