Er i'w dad gael ei ladd pan oedd Douglas Wardrop yn ddim ond pump oed, cofiai'r morwr yn glir sut yr oedd wedi dweud wrtho lawer gwaith pan oedd pethau'n mynd o chwith: "Dal ati, Doug, dal ati.

Cofiai ymweliad cyntaf Del â'r Neuadd Wen - ei hunig ymweliad fel y digwyddodd.

Tystiolaeth rhai merched a'i cofiai yn eu plentyndod oedd ei fod yn '...' ac ychwanegodd un a oedd yn hyn na'r lleill: '....' Fe ddichon nad oedd Daniel Owen y nofelydd mor ddiniwed ag yr ydym wedi arfer meddwl.

Cofiai Joe gryn drigain o chwareuwyr gwyddbwyll a ddeuai i wylio neu i chwarae wrth naw neu ddeg bwrdd, fore, pnawn a nos yn ystod misoedd y gaeaf.

Cofiai sefyll ar y sylfaen, ugain mlynedd yn ôl, cyn i'r muriau gael eu codi, a cheisio meddwl be oedd yn eu haros yn y tþ newydd hardd.

Trwy drugaredd, cofiai ei gosod ar ben postyn llidiart Tandisgwylfa.

Cofiai hefyd am ddefaid ac þyn yn gorwedd i farw tan berthi'r meysydd a'r pryfed sydd yn ymbesgi ar lygredigaeth y cnawd yn ymgasglu tan y gwlân cyn i'r corff oeri.

Cofiai Vera'n iawn sut y byddai'r newidiadau lleiaf i'w drefn yn gwneud Arthur yn bigog ac yn anodd i fyw gydag ef am ddyddiau.

Cofiai am ei ddirmyg.

Cofiai Myrddin Tomos am ddefaid yn pryfedu; am eu dwyn i fuarth y fferm, eu dal, torri'r gwlân o amgylch y cynrhon a oedd wedi ymgladddu yn y cnawd, eu pigo allan â'r gwellau a rhwbio pridd melyn yn y man pryfedig.

Cofiai'r wynebau hynny'n awr, yn arw ar yr wyneb ond yn cuddio llawer o hynawsedd.

Mor dda hefyd y cofiai ei chyfnither, Anna Maria, merch ei Hewyrth Joseph y ddwy ohonynt ar lawnt fechan Trefeca Isaf yn gorwedd ar eu cefnau i weld y sêr a'r lleuad trwy delesgop rhyfeddol ei hewyrth, wedi eu swyno gan ddirgelwch peiriant a fedrai dynnu'r sêr a'r nef ei hun mor agos atynt.

Cofiai fel ddoe y diwrnod y daeth yntau i'r eil o'r buarth y bore gwlyb hwnnw dros ddeuddeng mlynedd yn ol - y diferynion glaw yn treiglo'n bistyll tros gantel ei gap a'r sach ar ei war yn sopa diferu.

Cofiai Manon yn iawn am y noson pan ddechreuasai Gwyn ladd ar rai o gnhyrchwyr amlyca'r Gorfforaeth.

Dyna sut y cofiai hi erioed.

Cofiai Mrs Parry hefyd Emlyn Evans yn arwain yr opera 'Lily or Killarney' yno.

'Neith i gnesu, er 'i fod o fel wermod.' 'Mi gofi'r nawfad gorchymyn, Pyrs?' Ond, hyd yn oed os cofiai'r coetsmon orchymyn yr Hen Destament i beidio â lladrata, ni chaniatâi ei syched iddo ufuddhau iddo.

Cofiai amdani'n dwyn cyffuriau cysgu i Stuart pan oeddan nhw'n dechrau canlyn.