Mae'n wir fod Owen Gruffydd yn cyfateb mwy neu lai i Len Roberts yn Cwmardy, y ddau'n ddynion ifanc adeg y rhyfel.
Y prif weithiau yr wyf am eu trafod yw dwy nofel Lewis Jones, Cwmardy a We Live, Traed mewn Cyffion gan Kate Roberts, a barddonaieth Idris Davies a Gwenallt.