Daeth y partin hwyrach i BBC Radio Wales, wrth iddi bontior ddau fileniwm gyda'r 20 uchaf, Songs of the Century, yn ôl pleidleisiau gwrandawyr Radio Wales, yn ystod oriau olaf 1999 gyda'r 100 uchaf yn eu cyfanrwydd yn dilyn wrth i'r flwyddyn 2000 wawrio.

Nid ffrwyth edrych ym myw llygaid cyfanrwydd y ffeithiau hanesyddol yw'r damcaniaethau hynny, ond gwneud gosodiadau cyffredinol ar sail ffeithiau a ddetholwyd yng ngoleuni rhagdybiau athronyddol digon hysbys.

Bod 'daliad' a 'llithren' yn gwbl afreolaidd, am eu bod yn hollol anghyson ag Egwyddor a Rheol Fydryddol "Mesurau Cerdd Dant" a "Mesurau Cerdd Dafod" yn eu cyfanrwydd.

Mae pob darparwr gwasanaeth, cyfleusterau a nwyddau yng Nghymru yn defnyddio iaith, ond Saesneg yw'r iaith honno bron yn ddieithriad o edrych ar ein bywydau yn eu cyfanrwydd.

Diau eu bod hwy yn eu gweld yn stori%au am farchogion llys Arthur, a disgwylient ganfod yn y categori hwnnw nodweddion cyfanrwydd yr ymchwil sifalri%aidd, lysaidd, ond o fewn y cyd-destun cyfeiriol hwnnw byddai rhaid i bob stori gynnal ei hapêl ei hun.

Ond yn y cerddi gorau nid y trosiadau unigol achlysurol hyn sy'n arwyddocaol - er nad anwybyddir y rhain, wrth gwrs - ond bod y cerddi yn eu cyfanrwydd yn drosiadol.