Yn wahanol i nofelau Lewis Jones, nid un prif gymeriad sydd yn Traed mewn Cyffion, ond dau.

Yng ngeiriau'r Athro Gryffydd: "Meddwl critig a rhesymegwr a oedd gan y naill [Emrys ap Iwan]; meddwl gweledydd a bardd a oedd gan y llall." Ni wn pa gyfathrach a fu rhwng y ddau, os bu un o gwbl, ond nid damwain yn unig yw nad ysgrifennodd Emrys (hyd y medrais i weled) yr un erthygl i Cymru, er ei fod ef a'r cylchgrawn wedi cydoesi am bymtheng mlynedd.TRAED MEWN CYFFION - Kate Roberts (tud.

Er bod lle i ddal fod Traed mewn Cyffion yn rhy gynnil mewn mannau, ac mewn perygl o droi'n gronicl moel, rhaid derbyn yn gyffredinol nad yw Lewis Jones ddim yn yr un cae a Kate Roberts lle mae celfyddyd lenyddol yn y cwestiwn.

Y prif weithiau yr wyf am eu trafod yw dwy nofel Lewis Jones, Cwmardy a We Live, Traed mewn Cyffion gan Kate Roberts, a barddonaieth Idris Davies a Gwenallt.

Daw teitl y stori hon o Traed Mewn Cyffion, Kate Roberts am mai teitl gwreiddiol y nofel honno oedd Suntur a Chlai mae'n debyg felly, Traed o Bridd Cleilyd ydy enw'r stori.

Er nad yw'n syndod fod Kate Roberts wedi penderfynu peidio ag estyn hanes Traed mewn Cyffion y tu hwnt i'r Rhyfel, mae yna wedd fwy cadarnhaol ar y cwestiwn o gyfnod yn y nofel.