Yn Samhain, mae'r awdur, Andras Millward, wedi creu cymeriadau - Rahel, Cain, Pedraig a'r criw - sydd yn or-syml a dau ddimensiwn.

Rhan o'r bwriad yw fod llawer o'r cymeriadau yn ystrydebau - o'r athrawes ddrama sy'n hynod o "darlings, darlings" i'r prifathro gwallgo sydd wedi cael ei seilio ar gymeriad o ffilm y grwp roc Pink Floyd, The Wall.

Yn Y Ffin a Saer Doliau daw rhywun, merch fel mae'n digwydd (er bod Gwenlyn ei hunan yn gwrthod y dehongliad fod arwyddocad i'r rhyw) i dorri ar ddedwyddwch ynysig y cymeriadau.

Gwneir i'r cymeriadau ymddwyn a siarad fel petaent yn perthyn i ddosbarth breiniol.

Rheol rhif un wrth ysgrifennu nofel yw creu cymeriadau cyflawn sy'n taro deuddeg.

I chi a mi heddiw mae'n ddrama hen ffasiwn iawn, yn llawn cymeriadau stoc, ond nid yw heb ei rhinweddau, a'r peth pwysicaf yn ei chylch yw ei bod yn llawn beirniadaeth gymdeithasol ar draha landlordiaid, rhagrith rhai crefyddwyr a pharchusrwydd cyfoglyd y dosbarth canol Cymreig newydd.

Ond prin ydyw'r ymdrech i weld ystyr neu arwyddocâd seicolegol i'r 'cymeriadau' a'r digwyddiadau yn y stori.

CYMERIADAU ARDAL gan Tom Price

er bod cymeriadau hoyw ynddi nid hon fydd y nofel hoyw.

Gellid dadlau mai Bill Parry yw un o'r cymeriadau mwyaf lliwgar yng Ngogledd Cymru.

Cymeriadau sy'n ennyn eich diddordeb/empathi ac yn y blaen.

Mae'n beth rhyfedd, ond siwr o fod yn wir, fod cymeriadau yr ardal ble magwyd chi i weld yn llawer mwy diddorol na'r cymeriadau rydych yn eu cyfarfod heddiw.

Ac mae'r ddau yn siwr o fod ymhlith cymeriadau mwyaf adnabyddus llenyddiaeth Saesneg.

Mae unrhyw lyfr fel yma'n siwr o gael ei gymharu â champwaith Tolkien, Lord of the Rings - gan gofio effaith ysgytwol y chwedloniaeth honno arna' i - ac am y cymeriadau llawn a byw oedd yn poblogi Canol-y-Ddaear.

Mae'r awdur wedi colli'r cyfle i ddatblygu'r cymeriadau gan roi rhywfaint o hygrededd a rhesymeg y tu ôl i'w gweithredoedd.

Rhywbeth arall sy'n denu sylw'r darllenydd yw fod sefyllfa'r cymeriadau - a'r cymeriadau ynddynt eu hunain - yn ennyn cydymdeimlad ac fe ellir uniaethu â nhw yn aml.

Bu'n bnawn gwerth chweil gyda'r tri gŵr da, yn olrhain hanes 'Chwarel Bryn', y cymeriadau a weithiai yno, y teuluoedd oedd yn byw o gwmpas, ynghyd a thrafod nodweddion y tirwedd a'r ardal.

Hefyd fe'u defnyddir gan yr awdur i ddangos sut y mae'r cymeriadau'n trefnu eu profiadau eu hunain trwyddynt.

Gwelir y duedd hon ar waith yn y deunydd Arthuraidd yn arbennig, lle gellid yn hawdd greu dolen gyswllt rhwng y traddodiadau estron a'r rhai brodorol, oherwydd bod cymeriadau ag enwau tebyg iawn yn profi anturiaethau tebyg, boed eu hiaith yn Gymraeg neu Ffrangeg.

Pwrpas y British Physiological Society wrth ddatgelu hynny yr wythnos o'r blaen oedd profi fod merched yn gryfach cymeriadau na dynion.

Ond nid pawb a gymeradwyai'r drefn hon o bregethu teithiol, oblegid rhoddai gyfle i rai cymeriadau digon brith ac annheilwng i fanteisio ar garedigrwydd yr eglwysi, a daeth amryw o 'wŷr y gwithe allan o waith yn crwydro'r wlad i bregethu' yn destunau gwawd a dirmyg.

Mi glywais y lleisiau a glywais yng Ngherrig Duon sawl tro wedyn mewn drama neu stori ar y radio a'r teledu, a theimlo mod i'n 'nabod cymeriadau Carreg Boeth (Hufen a Moch Bach) cystal â'r Parch.

Mae'r plant yn poeni beth sy'n digwydd i'r cymeriadau.

Mae cymeriadau wedi eu hanimeiddio yn cynnig atebion i bob math o broblemau mathemategol yn y gyfres fywiog hon.

Mae'r lluniau lliwgar yn hyfryd gyda digon o fanylder i gadw diddordeb plentyn bychan yn y cymeriadau a'r anifeiliaid.

Poenusach i mi yw darllen llyfrau nad yw eu cymeriadau byth yn gwisgo nac yn bwyta Y gwir amdani yw bod brethynnau a thorthau ynddynt eu hunain bwysig o fyw pawb, ac at hynny, ac yn bwysicach na hynny, mewn stori%au y maent yn arwyddion - ond yn wir yn symbolau - o gyraeddiadau pobl, eu hawydd, eu hofnau, eu huchelgais.

Mae'r cymeriadau hwythau'n llawn ac yn annwyl: Eli'r hen gocyn bach ffwdanus; Mona'r rasberry ripple a'i thraed yn solat ar y ddaear; Tref llipa, llwfr a diddychymyg.

Un o'r cymeriadau a alwai, yn arbennig ar fore Llun, oedd Jonni Huws y Saer.

Bur rhaglen gylchgrawn foreol Livetime allan gyda'r syllwyr, a chreodd y ddrama ddyddiol Station Road hanes drwy sgriptio hyd at ddechraur darllediad er mwyn i'r cymeriadau allu roi sylwadau ar brofiad go iawn o'r eclips.

"Mae yna lot o bethe r'yn ni'n gallu uniaethu 'da," meddai un arall o'r cymeriadau canolog, Dafydd Huws, sy'n arwain eisteddfod yn arddull gemau teledu.

Nid oedd cymeriadau Meini Gwagedd wedi bod yn ymwybodol o'r sefyllfa tra oeddent yn fyw.

O safbwynt tuth y stori mae deallusrwydd cyflym ac ymwarediad uchelwrol y cymeriadau yn ennill anfesuradwy am ein bod yn cael gwared a'r pwysigogrwydd' trymaidd a hirwyntog sydd mor aml yn cymylu'n delwedd ni o'r cyfnod.

Cymry, nid ymwelwyr o'r Cyfandir wedi newid eu gwisg, yw'r cymeriadau.

Er cystal y cymeriadau, nid oes lawer o linyn cyswllt rhwng y penodau -- ond y berthynas ddigon anniddorol erbyn hyn rhwng Tom y Capten, ei wraig newydd, Wend., a'i gyn wraig, a'i ferch.

Datblygodd Gittins y cymeriadau hyn yn llwyddiannus, gan greu brithwaith bywiog o fywyd dinas wedi iddi nosi.

Mae'r actorion yn wych yn y ffordd y maent yn portreadu'r cymeriadau hynod oedd unwaith yn ffarmio'r llethrau ar hyd ddyffrynoedd Swydd Efrog.

Ond mae'n ymddangos bod sawl un hyderus yn byw yng Nghwmderi gan bod digon o'r cymeriadau'n fodlon diosg eu dillad er budd eu busnes.

Nid ym Mharadwys Adda ac Efa y trig cymeriadau'r rhamant hwn ond mewn byd amherffaith sy'n cynnwys dioddefaint a rhwystrau.

Dydi'r stori na'r cymeriadau hynny ddim yn Pearl Harbour.

Mae na doreth o emosiynau yn y straeon bach cynnes yma hefyd gyda nifer o'r cymeriadau yn ennyn hoffter.

Fedrai o fyth fentro datblygu'r lluniau gwerthfawr ei hun rhag ofn difetha'r dystiolaeth ynglŷn a phwy oedd y cymeriadau yn Ogof Plwm Llwyd.

Mari'r melinydd a Llew'r llygoden fydd yn cyflwyno enwau'r cymeriadau a theitlau'r llyfrau yn dechrau gyda'r llythrennau penodol.

Dywedodd ar sawl achlysur sut yr oedd cymeriadau byw ei blentyndod yn mynnu ail-fyw yn ei gof, fel y mynnai Gŵr Glangors-fach, ei ferched a'r cymeriadau eraill feddiannu ei ddychymyg.

'Rydym felly i fod i ymuniaethu a'r cymeriadau mewn rhyw empathi oesol hollgynhwysol.

Ymunwch â'r cymeriadau ifanc wrth iddyn nhw ymchwilio i rifau hyd at 100.

Yng Nghwmderi, fodd bynnag, mae cymeriadau o'r gorffennol pell wedi atgyfodi gyda Sabrina a Meic Pierce yn ôl yn y Cwm ond mae cymaint wedi newid ers imi wylio Pobl y Cwm yn rheolaidd fel nad wyf eto'n gwybod pwy 'di pwy a be 'di be yng Nhwmderi.

Tra bod Ffair Gaeaf a Stori%au'r Tir Glas yn gosod eu cymeriadau'n solet iawn o fewn cymdeithas hawdd ei hadnabod a sicr ei seiliau, ac yn rhoi mwy o bwyslais yn y pen draw ar y gymdeithas nag ar yr unigolyn oedd yn rhan ohoni, erbyn cyrraedd Yr Wylan Deg a Stori%au'r Tir Du, mae pethau wedi newid yn arw.

Archwilio themâu, eu hadlewyrchu, dylunio cymeriadau, creu awyrgylch, pwyso a mesur y math o theatr mae'r cynhyrchiad yn digwydd ynddi, creu byd newydd, cryno...

Trwy ymwneud a'i gilydd, trwy sgwrsio y mae'r cymeriadau'n byw.

Llwydda i gyfleu llonyddwch a bodlonrwydd cymeriadau wrth iddynt werthfawrogi byd natur.

Ac os rhywbeth mae yna lai o gig ar y cymeriadau nag ar y stori.

Mae hi'n bendefigaeth, newydd, anfydol.' Felly mae'r nofel yn llinach gweithiau eraill Saunders Lewis lle mae'r cymeriadau'n fwy amlwg bendefigaidd.

Gyda'r Stryd mae rhywun yn medru cymryd saib am gyfnodau go faith ac ail-gydio'n hawdd yn y stori, gan mai yn ara bach mae cymeriadau'n newid.

mae'r penderfyniad i benodi cynhyrchydd newydd gyda phrofiad helaeth o operâu sebon teledu rhwydwaith yn dwyn ffrwyth, ac mae'r Cyngor yn edrych ymlaen at welliannau pellach i straeon, cymeriadau a thechnegau cynhyrchu dros y flwyddyn nesaf.

Gan fod dyn wedi byw yn agos at natur a'r adar a'r anifeiliaid gwylltion ers ei ddyddiau cynharaf, mae'n naturiol bod llawer o'r chwedlau byrion hyn yn defnyddio rhai o nodweddion cymeriadau o fyd natur.

Wrth 'go iawn' fe olygid nofelydd a allai hoelio sylw cynulleidfa, trwy adrodd stori afaelgar, llunio deialog fyrlymus a chreu cymeriadau amrywiol 'o gig-a-gwaed', fel y dywedir - nofelydd a oedd yn gyforiog o'r rhinweddau henffasiwn, os mynnir.

Mewn dull syml ond trawiadol, roedd cymeriadau'r straeon yn creu dihareb a fyddai'n aros yn y cof, a byddai'r ddihareb honno yn cael ei haddasu at eu byw bob dydd.

Ond ar yr un pryd ceir penodau lle mae'r pwyslais ar gyffroi dychymyg y pelntyn, drwy ei gael i'w roi ei hun yn sefyllfa cymeriadau hanesyddol, sef ymarferion yr 'empathi' bondigrybwyll, y bu cymaint o ddadlau yn ei gylch yn ddiweddar yn y wasg Seisnig.

Dengys cymeriadau Meini Gwagedd ymwybyddiaeth debyg ac y mae Kitchener yn dilyn Eliot yn y ffordd y mae'n pwysleisio'r berthynas rhwng agweddau gwrthdrawiadol bywyd.

Gall yr awdures ysgrifennu'n gelfydd, creu rhai cymeriadau cofiadwy a llwydda i gadw diddordeb y gynulleidfa gydag amryw o droadau diddorol yng nghynffon y straeon.

Eu pobl nhw, yn Saeson, Ffrancwyr ac Americaniaid, yw'r cymeriadau lliwgar, herfeiddiol a fu'n brasgamu ar draws cyfandiroedd gan adael ar eu hôl ychydig o oglau alcohol, calonnau chwilfriw a biliau heb eu talu.

Cyfyd holl ystumiau cymeriadau Meini Gwagedd, eu dicter, eu chwerwder, eu hachwyn di-ben-draw, yn sgil eu hanfodlonrwydd i dderbyn y ffaith mai hwy sydd yn creu eu hamgylchiadau.

Wrth ddarllen hanesion am longau hwyliau mae un peth yn sefyll allan yn amlwg iawn, sef pa mor amrywiol ydyw'r cymeriadau sydd yn gapteiniaid ar y llongau yma.

Bu'r rhaglen gylchgrawn foreol Livetime allan gyda'r syllwyr, a chreodd y ddrama ddyddiol Station Road hanes drwy sgriptio hyd at ddechrau'r darllediad er mwyn i'r cymeriadau allu roi sylwadau ar brofiad go iawn o'r eclips.

Mae hi'n aelod o dim golygyddol Pobol y Cwm, a bydd hyn yn golygu y bydd cymeriadau fel Cassie, Kath, Stacey, Denzil, Darren, Derek, Hywel a Steffan, i enwi rhai, yn fuan yn ymddangos ar waliau ceginau yn y flwyddyn newydd.