Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

cymraeg

cymraeg

Bydd y neges yn gofyn i bobl ffonio Oftel er mwyn pwyso am wasanaeth Cymraeg gan y cwmniau ffôn symudol.

Mae'n teimlo ei fod yn dueddiad cyffredinol ym maes gwyddoniaeth: "Dydi'r diwylliant Cymraeg ddim yn ymwybodol o wyddoniaeth rhywsut.

Crewyd hanes diwylliannol wrth i BBC Cymru lansio'r darllediad Cymraeg cyntaf erioed o'r Teletubbies. Yn ôl pob sôn, mae plant ifanc wrth eu bodd gyda'u ffrindiau hollddysgedig newydd.

Eisoes, cynhwysai'r grŵp bychan o swyddogion ac aelodau'r pwyllgor rai a ddeuai, ymhen amser, yn llenorion Cymraeg praffaf eu cenhedlaeth ac yr oedd natur y Blaid fel mudiad iaith a diwylliannol yn amlwg.

Efallai bod dylanwad gohebydd Cymraeg dipyn llai, ond dibynnu ar bwysau poblogaidd y mae ewyllys gwleidyddol i weithredu, ac mae llais Cymry yn llais pwysig yng nghôr y cyhoedd y mae'n rhaid i lywodraeth gwledydd Prydain wrando arno.

Daeth rhyw dristwch drosof o weld bod yr hen bwll wedi'i gau a bod y trigolion yn baldorddi estroniaeth lle gynt, yn yr ugeiniau, Cymraeg a glywn.

Mae'r gwelliant a fu dros y blynyddoedd mewn diwyg adnoddau Cymraeg i'w groesawu.

Fe fydd y safle yn cael ei ddatblygu yn ystod y flwyddyn addysgol nesaf gan mai cymorth i fyfyrwyr ail iaith Cymraeg sydd ar gael ar hyn o bryd.

Cafwyd anerchiadau ar destunau penodol, a chynhaliwyd pedwar gweithdy i daclo meysydd penodol megis ysgolion a cholegau, mudiadau ieuenctid, mudiadau a dosbarthiadau Cymraeg a chwaraeon, adloniant a hamdden.

Ffurflenni Cymraeg, Arwyddion Cymraeg, Cymraeg yn y Swyddfa Bost ayyb ayyb.

Cyllidir y rhan fwyaf o waith Cymraeg i oedolion gan Gynghorau Cyllido Addysg Bellach ac Uwch Cymru.

A'r syndod yw fod y teimlad hwn yn dal yn gryf ac wedi ysbrydoli rhai cyflogwyr yn ddiweddar i wahardd eu gweithwyr rhag siarad Cymraeg yng ngwydd y di- Gymraeg.

Adeiladu ar achlysur lansio llwyddiannus Cymru'r Byd y BBC i sefydlu gwasanaeth dyddiol Cymraeg o safon ar gyfer siaradwyr Cymraeg ar draws y byd.

Mae gwesty yng ngogledd Cymru wedi gwyrdroi polisi dadleuol o wrthod caniatau i'w staff siarad Cymraeg.

Cymraeg

Mewn degawd mae'r ferch a aned yn Llundain i rieni o Indiar Gorllewin wedi dysgu Cymraeg yn rhugl, yn dysgur iaith yn ysgol uwchradd Cantonian Caerdydd ac yn cyflwyno ei rhaglen radio ei hun.

Mae'r testunau Cymraeg a adwaenir fel Ystoryaeu Seint Greal yn gyfieithiad a wnaed yn y bedwaredd ganrif ar ddeg o ddwy ramant Ffrangeg annibynnol, La Queste del Saint Graal (a luniwyd c.

Fy amcan i yn yr ysgrif hon yw mynd gam ymhellach,a gosod gweithiau Cymraeg a Saesneg ochr yn ochr, nid er mwyn cyffredinoli ynghylch hanfodion neu ragoriaethau y naill na'r llall, ond gan obeithio y daw natur arbennig rhai gweithiau unigol yn amlycach o'r cyferbynnu.

Mae'r Gymdeithas a pholisi hefyd o ofyn i bob ymgeisydd sy'n siarad Cymraeg i ymrwymo i siarad Cymraeg yn y Cynulliad.

Mae hwn yn un o'r dyfeisiau cyfryngol mwyaf arwyddocaol yn Gymraeg ers agor S4C ar ddechrau'r 1980au, ac mae eisoes yn denu cannoedd o ymweliadau gan siaradwyr Cymraeg ledled y byd.

Bydd swyddog o Orange yn ein disgwyl yn y dderbynfa a chytunodd y byddai Prif Swyddog Gweithredol y cwmni Mr Hans Koon yn cysylltui â Chymdeithas yr Iaith i drafod darparu gwasanaeth Cymraeg.

Mae yna le i gymharu llenorion Cymraeg a Saesneg o sawl cyfnod yn ystod y ganrif hon, megis D.

Mae gwahoddiad cynnes i ddisgyblion Cymraeg Ail Iaith Cyfnod Allweddol gwrdd â Rapscaliwns - dwy garfan o ffrindiau, y naill yn byw yn y De a'r llall yn y Gogledd.

Dywedodd Elan Closs Stephens, Cadeirydd Awdurdod S4C, "Mae datblygu a gwarchod busnes sylfaenol S4C, sef creu rhaglenni teledu Cymraeg y mae'r cyhoedd yn eu mwynhau ac yn eu gwylio, yn flaenoriaeth gennym.

Hefyd am £2.95 mae'n bris da am lyfr gwreiddiol Cymraeg - gyda llawer o luniau a stori a "gafael" ynddi.

Bu'r rhaglenni hyn - o gyfnod sy'n cael ei ystyried yn un digon dreng yn hanes teledu Cymraeg - yn fodd i ddangos y newid a fu mewn teledu Cymraeg dros y chwarter canrif ddiwethaf.

Mae'r cynlluniau ar gyfer y misoedd nesaf - gan gynnwys rhyddhau casetiau gan Datblygu, Diffiniad, Aros Mae a Steve Eaves, yn ogystal â chasgliad amlgyfrannog i ddathlu'r pump oed - yn awgrymu y bydd y cwmni hwn yn parhau â'u gwaith da yn creu stabal gynhwysfawr o artistiaid mwyaf blaengar y byd roc Cymraeg.

Hefyd nid oedd y swyddogion oedd yn galw o ddrws i ddrws yn siarad Cymraeg.

Gan mor rymus yw arferion cymdeithasol a gallu'r dosbarth breiniol i ddylanwadu ar y sawl a dybiant sy'n isradd iddynt, derbyniodd y Cymry Cymraeg y drefn hon heb fawr brotest.

Am y tro cyntaf, y Cyfrifiad yn dangos lleihad yn y nifer o siaradwyr Cymraeg, gostwng i 37.2%.

Mae'r diwrnod yma yn wyl swyddogol yn y dalaith a'r arferiad yw mynd i un o'r capeli Cymraeg am de ac adloniant.

Cyfrifoldebau: Ariannu Addysg bellach dros 16 oed; ariannu Cymraeg i oedolion.

Llenyddiaeth yw gwraidd a hanfod y diwylliant Cymraeg o hyd, ac o gyfeiriad llenyddiaeth y mae'r rhan fwyaf ohonom yn dod at fyd y ffilm.

Does yna ddim hyd yn oed air Cymraeg am hynny ychwaith yng Ngeiriadur yr Academi ar wahan i camweithredol sydd ddim yn cyfleu'r un peth o gwbwl.

A'm gwaith wedi cwpla daeth yn amser i fi ddweud ffarwel i Cape Town, ond roeddwn yn edrych ymlaen at weld fy nheulu unwaith eto, cwrdd â'm cwsmeriaid a dychwelyd i ddysgu Cymraeg.

A go brin y bydd y dosbarth canol Cymraeg yn rhuthro i gynghori eu merched i fod yn forwyn.

Bid a fo am hynny, mae'r gair Cymraeg 'awen' yn nes o ran ei ystyr i ysbrydoliaeth nag ydyw dychymyg, ac onid wyf yn camgymryd, 'roedd Waldo'n ffyddlon i ryw gynneddf yn ei natur wrth ddewis y gair hwn, ac wrth wneud, 'roedd yn gallu cadw'r hyn a oedd yn werthfawr yn ystyr y gair 'Imagination' i Blake heb gael ei lluddias gan rai o ragdybiaethau'r meddwl diweddar am y dychymyg.

Ar y llaw arall y mae'r ymfudwyr yn fynych iawn wedi eu magu yn y gred mai rhan o Loegr yw Cymru ac mai bod yn amrwd ac anghwrtais y mae'r Cymry Cymraeg wrth fynnu siarad yr iaith.

Mae'r emynau yn newydd, y marwnadau yn gorff o gofiannau newydd, yr oedd Bywyd a Marwolaeth l~fon-emphus yn waith newydd' nad oes un platform iddo yn Saesonaeg, Cymraeg, nac yn Lladin', ebe'i awdur.

Hefyd fe fyddai hyn yn ffordd o sicrhau mai un fersiwn Cymraeg fyddai, ac nid cyfieithiad gan aelod o un tueddiad gwleidyddol a chyfieithiad arall gan aelod o dueddiad gwleidyddol arall.

Hyd yn ddiweddar iawn yn y ganrif bresennol, dysgid plant i beidio byth â siarad Cymraeg ym mhresenoldeb y di-Gymraeg.

Bydd hyn yn galluogi siaradwyr Cymraeg i wirio sillafu, cysylltnodau a gramadeg mewn dogfennau Microsoft yn y Gymraeg.

Gan ystyried pwysigrwydd y sylwadau hyn, cytunwyd mai'r nod o ddysgu Cymraeg fel ail iaith yn yr ysgol gynradd oedd: "rhoi amrywiaeth o brofiadau addysgol yn y Gymraeg am gyfnod helaeth o bob dydd, o'r flwyddyn gyntaf yn yr ysgol gan gymryd i ystyriaeth gyraeddiadau gwahaniaethol y disgyblion" Cytunwyd: a) bod angen rhagor o fyfyrwyr yn y Colegau Addysg â diddordeb mewn dysgu ail iaith; b) bod angen trochiant llwyr yn yr ail iaith mor gynnar â phosibl ac nad yw ugain munud y dydd o ddysgu ail iaith yn ddigonol; c) bod angen gosod lefelau cyrhaeddiad graddedig a fyddai'n sicrhau dilyniant a chynnydd.

Codai pryder pellach, petai'r broses adnabod anghenion o fewn y cynghorau newydd yn arwain at anwybyddu anghenion neilltuol y disgyblion a'r myfyrwyr sydd yn mynd trwy'r ddarpariaeth gyfrwng Cymraeg, trwy fod cynrychiolwyr y system honno yn y lleiafrif bob amser wrth ystyried anghenion a blaenoriaethau a'r anghenion cyfrwng Cymraeg yn cael eu gosod yn ddarostyngedig i anghenion y disgyblion a'r myfyrwyr sy'n mynd trwy'r ddarpariaeth cyfrwng Saesneg yn bennaf.

Branwen Jarvis - Cymru, Cymraeg, a'r Dyneiddwyr.

Ac os yw ysgrifennu a siarad Saesneg cywir yn bwysig yn Lloegr, onid yw ysgrifennu a siarad Cymraeg cywir yn bwysig yng Nghymru?

Dŵad ymlaen ata' i wnaeth hi ar ddiwedd sesiwn o Taro i Mewn yn Festri Salem, un bore Mawrth, i ddiolch am y cwmni a'r gymdeithas gan ychwanegu, ar yr un gwynt, na ddaru hi ddim deall gair o'r Myfyrdod Cymraeg.

Addolent mewn capel Cymraeg, "Sant Ioan".

Lluniwyd 'Datganiad Egwyddorion' er mwyn ysgogi trafodaeth a symud ymlaen tuag at greu Cyngor Cymraeg ei gyfrwng yn Sir Gâr.

Cyhoeddi deddf yn caniatáu Cymraeg ar ffurflenni pleidleisio.

Canu Y mae i William Williams, Pantycelyn, le unigryw yn hanes yr emyn Cymraeg.

Daeth 60 o Gymry Cymraeg allan yn y glaw i weld y perfformiad hwnnw.

Mae sylweddoli mai dyma'r cefndir yn help i werthfawrogi pam y mae symudiad ychydig o bobl ddi-Gymraeg i ardaloedd Cymraeg yn creu argyfwng.

Anfonodd Duw ei Fab Iesu i'r byd yn gyflawn o'r bywyd perffaith i'n dysgu amdano ac i'n gwahodd bawb, gwerinoedd yr holl ddaear ,i mewn i'w Deyrnas ei Hun." Oblegid ei fod yn gweld "Gormes gyfalafol-imperialaidd yn caethiwo plant y Tad yng Nghymru ac yn eu difreinio%, meddai Gerallt Jones, "Y mae'n genedlaetholwr Cymraeg o Gristion".

eu cymorth a'u cefnogaeth a mynegodd ei bleser ar gael cysylltiad mor glos a'r cwmni%au yn rhinwedd ei swydd fel Cadeirydd yr Is-bwyllgor Cymraeg.

Croesdoriad yn cynrychioli nifer o asiantau oedd yno: awdurdodau addysg, adrannau gwasanaethau cymdeithasol, colegau addysg bellach, colegau hyfforddi, y cyfryngau, maes Cymraeg i Oedolion, y sector wirfoddol, cymdeithasau rhieni.

Ef a wnaeth y rhan fwyaf o'r gwaith o ddiwygio iaith y Beibl Cymraeg cyn cyhoeddi argraffiad 1620 ohono yn dilyn cyfieithiad cyntaf Morgan.

Lluniwyd holiaduron gwahanol gan Yr Uned Iaith Genedlaethol ar gyfer Ysgolion Cymraeg ac Ysgolion Cymraeg Ail Iaith, cynradd ac uwchradd.

Fel yr oedd darllenwyr yr Almanaciau gynt yng Nghymru yn ymhe/ l ag arwyddion y sidydd neu'r sodiac, dengys y colofnau poblogaidd mewn papurau Cymraeg a Saesneg y diddordeb mawr sydd heddiw (yn arbennig ymhlith merched) mewn astroleg - credu neu led-gredu yn arwyddion y planedau a darllen horosgôb - yr un hen awydd am gael gwybod yr anwybod.

Fe'i ganwyd yn Y Garnant a'i fagu yn Gymro Cymraeg.

Dysgwch Cymraeg gyda Catchphrase.

Fe ofynnodd y cyfaill hwn i'r llythyrwr ddewis pump o lyfrau Cymraeg iddo'u dwyn gydag ef, i gadw'i Gymraeg a'i Gymreigrwydd yn fyw.

Faber a Faber gyfrol dan yr enw 'An Athology of Welsh Short Stories', pedair ohonynt yn gyfieithiadau o rai Cymraeg ac un o'r pedair stori dan y teitl 'The Strange Apeman' gan Mr Tegla Davies.

Cafwyd trafodaeth gadarnhaol ar nifer o bwyntiau gan gynnwys rhoi proffeil iaith i holl swyddi staff y Cynulliad, sicrhau bod modd i holl aelodau'r staff a'r aelodau etholedig ddysgu Cymraeg neu loywi eu Cymraeg a hynny yn y Cynulliad ei hun yn ystod oriau gwaith, a rhoi statws llorweddol i'r iaith Gymraeg yn y Cynulliad Cenedlaethol.

Mi a ddylwn ddweud wrthochi fod llawer hyd yn oed o Ddic-Siôn-Dafyddion cyn y flwyddyn 1890 wedi ymuno â chymdeithasau Cymreig o fath Kumree Fidd... yr oeddenw, er mwyn ennill cyhoeddusrwydd, ac er mwyn marchogaeth ar y teimlad Cymreig i bwyllgorau, i gynghorau, ac i'r Senedd, yn ymostwng i ddibennu pob araith trwy ddywedyd mewn Cymraeg go ddyalladwy 'Oes y byd i'r iaith Gymraeg'. Ond dyna'r cwbl.

Gyda'r holl son fu wedyn am 'Gymraeg crap' rhaid nodi i'r cynigion oll gael eu cyflwyno mewn Cymraeg caboledig a graenus fyddai'n siwr o roi gwefr orgasmig i Gwilym Owen a Hafina Clwyd.

caiff addysg busnes a rheolaeth i siaradwyr cymraeg hwb sylweddol y flwyddyn nesaf pan agorir canolfan newydd trwy gydweithrediad menter a busnes a phrifysgol cymru.

Gweler hefyd 'Ymateb Cymdeithas yr Iaith i ddogfen Bwrdd yr Iaith - Strategaeth Addysg a Hyfforddiant Cymraeg a Dwyieithog'.

Gwelwyd hefyd ddylanwad llenyddiaeth Lloegr a Ffrainc yn treiddio i'r traddodiad Cymraeg, nes bod llenorion yn benthyca naill ai destunau cyfan i'w cyfieithu a'u haddasu ar gyfer cynulleidfa newydd, neu'n codi enwau ac elfennau naratif unigol o'r ffynonellau estron, i'w hymgorffori mewn testunau cyfansawdd.

Cerddi eraill: Pryddest dafodieithol Dyfnallt Morgan am y llen yn disgyn ar Gymreictod, ar ddiwylliant Cymraeg ac ar yr iaith yn rhai o gymoedd De Cymru, a ffafriai Saunders Lewis, a hi oedd y bryddest orau o bell ffordd.

Fel rhan o Gwrs Cymraeg Ysgol Haf y Dysgwyr cynhelir gig yn y Fic, Porthaethwy ar nos Wener, Mehefin 29.

Gall y safle eich helpu i wella'ch Cymraeg, dod yn fwy hyderus wrth ddefnyddio'r Gymraeg ar lafar ac yn ysgrifenedig, ac ysgrifennu mewn Cymraeg clir, dealladwy.

"Bu'n rhaid i'r glowr Cymraeg .

Mae'n bwysig iawn fod aelodau'r Pwyllgor yn deall o'r cychwyn bod modd defnyddio'r Gymraeg neu'r Saesneg yn y cyfarfod a gellir atgyfnerthu hyn yn weledol drwy osod copi o bolisi iaith y Cynulliad (pan ddaw) neu eiriau Deddf Llywodraeth Cymru ynghylch defnydd y ddwy iaith, neu Reol Sefydlog 8.23 -- 'Caiff aelodau'r pwyllgorau, a phersonau eraill sy'n annerch y pwyllgorau siarad Cymraeg neu Saesneg, a bydd cyfleusterau cyfieithu ar y pryd ar gael ar gyfer trafodion Cymraeg.

Hyd yma, y mae grwpiau o rieni sydd dros addysg Gymraeg yn troi at yr awdurdod i ddod o hyd i adeilad a staff i agor ysgol gyfrwng Cymraeg newydd.

Efallai wir fod y ffaith nad yw ein cymunedau Cymraeg wedi diflannu'n llwyr yn destun clod i ymgyrchwyr a aeth ati wedi 1984 i greu polisiau iaith newydd yn ein hysgolion, ym myd tai a chynllunio ac a greodd hyder newydd o ganlyniad i'r ymgyrchu.

Hanesydd yr oedd ysgrifenwyr Cymraeg i bwyso'n drwm arno wrth drafod Penri oedd Daniel Neal, gweinidog Eglwys Annibynnol Aldersgate Street, Llundain.

Darparu ysgolion cyfrwng Cymraeg

Gemau i blant 3-6 oed sydd am ddysgu Cymraeg.

CYHOEDDI CYMRAEG DRAMOR: Weithiau gellid dod ar draws cyhoeddi papurau a chylchgronau Cymreig y tu allan i Gymru - yn Llundain a Lerpwl, er enghraifft, ac ymhellach o lawer yn America ac Awstralia.

Mae profiad llawer o'r awduron Eingl-Gymraeg yr un fath; doedd yna ddim Cymraeg yn yr ysgolion ynte, Saesneg oedd iaith Ysgol Ramadeg Caergybi.

Cyfeirlyfr o briod-ddulliau Cymraeg, ar gyfer dysgwyr yn bennaf.

Cafwyd datblygiadau ardderchog o ran safleoedd newyddion a safleoedd eraill arlein, ac mae'r safle unigryw BBC Cymrur Byd yn darparu gwasanaeth i siaradwyr Cymraeg ym mhedwar ban byd.

Gall y safleoedd fod yn ymwneud ag unrhyw bwnc neu ddiddordeb - ond rhaid iddynt fod yn safleoedd Cymraeg neu'n gwbl ddwyieithog.

Dim ond BBC Cymru sy'n darparu rhaglenni Cymraeg i ysgolion ac eleni enillodd y gyfres addysg rhyw Secs-i y wobr am y rhaglen orau i bobl ifanc yn yr Wöyl Ffilm a Theledu Celtaidd.

Ar ol gorchfygu rhannau helaeth o dde Cymru yn yr unfed ganrif ar ddeg a'r ddeuddegfed ganrif lluniodd y Normaniaid arglwyddiaeth o Frycheiniog a'i galw'n Brecknock, eu ffordd hwy o geisio ysgrifennu ac ynganu'r ynganiad lleol Cymraeg ar yr enw - Brechenog.

Gwnaed cynnydd ardderchog wrth ddatblygu safleoedd newyddion a safleoedd arlein eraill ar gyfer BBC Cymru dros y deuddeg mis diwethaf, ac mae BBC Cymru'r Byd, ‘papur newydd' Cymraeg arlein dyddiol a lansiwyd ar 1 Fawrth 2000 eisoes yn denu ymateb gan siaradwyr Cymraeg ledled y byd.

Dyna'r un erlynwraig, a doedd hi heb ddysgu Cymraeg.

Cyhoeddwyr Cymraeg yn unig i ddysgwyr a phlant.

Erbyn hyn wrth gwrs, nid Cymry oddi cartref yw'r Archentwyr-Cymraeg sydd yma ond Archentwyr sydd yn dilyn calendr eu gwlad eu hunain.

Cawsom enghreifftiau'n ddiweddar o rieni'n mynd i drafferth a chost i sicrhau na fyddai eu plant hyd yn oed yn clywed Cymraeg ac yn eu symud o ysgolion lle'r oedd "gormod o Gymraeg".

Dros y blynyddoedd, fe fu rhai adrannau'n fwriadol yn peidio penodi Cymry Cymraeg.

Ar hyn o bryd darperir cyfieithu ar y pryd ar gyfer trafodion Cymraeg yn y Pwyllgorau, ond y mae'n amlwg o'r defnydd ar y cyfleusterau nad yw'n ddigon i roi cyfieithwyr mewn bwth i sicrhau y bydd defnydd ar y gwasanaeth. Cyn y Cyfarfod

Mae'r llyfr ar gyfer plant sy'n dysgu Cymraeg wedi cael ei sgwennu mewn iaith symlach gyda brawddegau byrrach gan wneud y stori'n hawdd iawn i'w dilyn.

I fod yn bersonol, pan euthum i Fangor i'r Coleg am y tro cyntaf, fy awydd mawr oedd astudio athroniaeth ond yn anffodus - erbyn hyn - deuthum ar ben y rhestr mewn Cymraeg yng nghwmni Idris Foster a Jarman a pherswadiwyd fi i 'gymryd' Cymraeg.

Mae'r rhan fwyaf yn adnabod o leiaf un oedolyn arall sy wedi llwyddo i ddysgu'r Gymraeg yn rhugl, ac yn y modd hwn dymchwelwyd y mur seicolegol a oedd yn dal rhai yn ôl am na allent gredu ei bod yn bosibl iddynt hwy siarad a deall Cymraeg.

Fe gadarnhaodd nad oedd porthorion, staff y dderbynfa na thy bwyta'r Celt yn cael siarad Cymraeg o fewn clyw gwesteion na fyddai'n eu deall, ond gwadodd bod hynny'n gyfystyr a bod yn wrth-Gymreig.

I sicrhau hynny, rhaid ceisio dylanwadu'n gadarnhaol ar agweddau ac arferion siaradwyr Cymraeg o ran defnyddio'r iaith.

Darlledwyd y rhaglen Gymraeg gyntaf ym mis Tachwedd y flwyddyn honno, ond ar y cyfan trahaus oedd agwedd y BBC at yr iaith, a bu'n rhaid brwydro i gael rhaglenni Cymraeg.

Cefnogaeth ariannol i hybu diwylliant ieuenctid Cymraeg.