Cyntaf neu beidio, TG4, ers ei sefydlu yn 1996, sydd wedi llwyddo i roi gwisg newydd - siaced ledr neu grys-t - ar ysgwyddau'r iaith.

Crewyd hanes diwylliannol wrth i BBC Cymru lansio'r darllediad Cymraeg cyntaf erioed o'r Teletubbies. Yn ôl pob sôn, mae plant ifanc wrth eu bodd gyda'u ffrindiau hollddysgedig newydd.

Gan Doli mae'r trac cyntaf ac y mae Dim yn drac egniol syn gweithion dda efo llais unigryw Mared, y prif leisydd.

Heb i Hiraethog fynd heibio i'r cyntaf anodd fyddai ystyried ei chwedl yn nofel o gwbl; ac yn yr ail gam ceir datblygiad rhesymegol o'r technegau a'r deunydd gwrthdrawiadol a welir yn ei lyfrau eraill.

Alcemegwyr oedd yr enw ar y cemegwyr cyntaf.

Fe'i sadiodd ei hun, ac wedi sticio'r fforc yn y glun agosaf ato, chwiliodd â'r gyllell am y cymal cyntaf.

Dyma'r Atodyn cyntaf.

Camgymeriad, mi gredaf, oedd dangos tŵr real ar ddechrau'r cynhyrchiad gan ei fod yn tynnu oddi ar amwysedd llwythog y geiriau cyntaf: Merch: Dwi yma.

Bu Les a Jessie Powell, Abercraf, yn aelodau a chefnogwyr brwd i Gymdeithas yr Iaith Gymraeg o'r cychwyn cyntaf.

A chyda'r Trefnydd Busnes, Andrew Davies, yn cyhoeddi y cynhelid trafodaeth ar bwnc cig eidion ar yr asgwrn cyn gynted a bo hynny'n briodol daeth y sesiwn cyntaf - dof a digon anniddorol mewn gwirionedd - o gwestiynau i'r Prif Ysgrifennydd i ben.

Dyma oedd y tro cyntaf iddyn nhw ddod i'r wyneb ers canrifoedd.

Dylid sicrhau nad yw'r coed a'r llwyni sy'n wynebu eu haf cyntaf yn cael sychu.

Ar y daith hon ar y llong y cefais fy mheint cyntaf o Guinness.

Cadwai nhw mewn bocs pren gyda'i drysorau eraill: darlun brown a melyn o'i gariad cyntaf, y llythyrau a anfonodd ati a'i hances lês.

Aeth fy chwaer i fyw i Fethesda ar ôl priodi, a'r Nadolig cyntaf i ni fod hebddi cafodd Mam y ffliw neu rywbeth, bu'n wael iawn, a gorfu iddi aros yn ei gwely.

Mae rhaid cofio fod yma ddathliad arall sy'n llawer mwy priodol i'r Gwladfawyr - Gwyl y Glaniad, ar Orffennaf 28 i ddathlu glaniad y Cymry cyntaf ar y traeth ym Mhorth Madryn.

Fel y bo Medi'r cyntaf, felly fydd yr Hydref.

Cafodd y beirdd hyn gyfle hefyd i gymdeithasu â phrydyddion eraill yng nghymoedd de-ddwyrain Cymru, a hwy oedd y cyntaf i feistroli'r cynganeddion a mesurau cerdd dafod.

Am y tro cyntaf edrychodd i lawr.

Am y tro cyntaf, y Cyfrifiad yn dangos lleihad yn y nifer o siaradwyr Cymraeg, gostwng i 37.2%.

Mae pethau'n gyfartal iawn ar ddiwedd diwrnod cyntaf y prawf criced rhwng Lloegr a Pakistan yn Faisalabad.

Mewnforio ceir o Siapan i Brydain am y tro cyntaf.

Ein cais yn syml yw ar i'r Cynulliad ddatgan - yn ystod ei thymor cyntaf - fod y Gymraeg yn iaith swyddogol yng Nghymru.

Cipiodd bowlwyr Morgannwg chwech o wicedi Essex ar ddiwrnod cyntaf y gêm Bencampwriaeth ar Erddi Sophia.

Gwylio a deall y sêr Er ei bod hi'n bosib gwylio'r sêr gyda dim mwy na llygaid ac amynedd, mae seryddion wedi dysgu llawer mwy ers i Galileo droi ei delesgop ar y wybren uwchben am y tro cyntaf a gweld pethau nad oedd yn bosib eu gweld gyda'r llygaid yn unig.

Fel y bu Cymru'r Byd a'r Post Cyntaf yn ddarogan ers wythnos mae Robert Croft yn ôl yng ngharfan griced Lloegr ar gyfer y daith i Sri Lanka yn y flwyddyn newydd.

Nid oedd wedi cael mynd yno ar ei fis mêl cyntaf ac nid oedd am golli'r cyfle eto.

Dyma'r tro cyntaf erioed i gerdd vers libre cynganeddol ennill y Gadair.

Bydd y gêm i'w gweld mewn dros 200 o wledydd, wrth i'r gêm gael ei chynnal y tu allan i Wembley am y tro cynta er 1922 a thu allan i Loegr am y tro cyntaf erioed.

Am y tro cyntaf erioed cynigiodd y Brenin wobr deilwng iawn yn Eisteddfod Genedlaethol N'Og am gyfres o saith dysgl fwyd yn seiliedig ar y wnionyn, a chynigiodd mwy y flwyddyn honno nag ar yr englyn digrif.

A phan glywodd Rondol fod Pitar Wilias yn gwneud montibag ohono ar lwyfannau'r wlad, y cyfle cyntaf a gafodd fe ddwedodd wrtho, 'Weli di Pitar - ma'n nhw'n dweud wrtha i dy fod yn cymryd fy enw'n ofer am fy mod yn cymryd ambell i lasiad o gwrw, ac na fyddi byth yn son am dy ffrindia sy'n llyncu wisgi.

Dangosodd hynny iddi am y tro cyntaf pan arweiniodd hi allan o'r Aifft, ei harwain i fod, - a byth wedyn yr ecsodus hwnnw yw prif gyfeirbwynt eu perthynas.

Am flynyddoedd gwrthododd y Brifysgol roi eu tîm cyntaf allan yn ein herbyn gan ddweud nad oeddem yn deilwng o'r fath anrhydedd, ond un flwyddyn fe gawsom gêm yn erbyn eu tîm cyntaf, ac er iddi fod yn gêm galed, cafodd y Brifysgol gweir.

Cyfeiriwyd eisoes at ei safle fel athro Hebraeg a Chanon, ac yn barod 'roedd pobl wedi cysylltu'r mudiad gyda'i enw, er mai llysenw ydoedd ar y dechrau cyntaf.

Brwydrodd y clwb o Gymru yn ddewr yn y gwres llethol ond fe dalon nhw'n ddrud am fethu dau gyfle yn yr hanner cyntaf.

(c) Ceisiadau a gweithrediadau amrywiol a ddirprwywyd i'r Prif Swyddog Cynllunio CYFLWYNWYD er gwybodaeth adroddiad y Prif Swyddog Cynllunio iddo:- (i) Ganiatau'r ceisiadau canlynol dan yr amodau a nodir ar eu cyfer yn y Gofrestr Ceisiadau:- Cais llawn - adeiladu modurdy/ gweithdy preifat Cais llawn - estyniad ochr unllawr to brig i dŷ Cais llawn - estyniad cefn deulawr to brig i dŷ Cais llawn - estyniad unllawr i fwthyn a lleoli tanc nwy Cais llawn (diwygiedig) - estyniad unllawr i dŷ yn cynnwys modurdy Cais llawn - estyniad cefn unllawr i ffermdy Cais llawn - estyniad llawr cyntaf i dŷ i greu darpariaeth ar gyfer person anabl a modurdy newydd.

Mae hon yn foment dyngedfennol sy'n dangos yn glir bellach mai twyll oedd datganoli i hwyluso gweinyddu polisiau Llundain yng Nghymru, yn hytrach na chymryd y cam cyntaf tuag at ffurfio polisiau datganoledig gwirioneddol Gymreig.

Gan barhau âr thema gerddorol, darlledwyd Songs of Praise cyntaf y mileniwm newydd o Gaerdydd, lle daeth 72,500 o bobl o bob cwr o Brydain i'r stadiwm ar 2 Ionawr.

Ef a wnaeth y rhan fwyaf o'r gwaith o ddiwygio iaith y Beibl Cymraeg cyn cyhoeddi argraffiad 1620 ohono yn dilyn cyfieithiad cyntaf Morgan.

Darlledwyd nifer o ffilmiau cyffrous am y tro cyntaf ar The wRap gyda chymysgedd amrywiol o bynciau a storïau.

Cynulleidfaoedd da drwy'r haf a'r gaeaf cyntaf hwnnw, ac yna'n sydyn ym mis Mawrth, nifer fawr o bobl ddim yn eu seddau, a finne'n methu deall beth own i wedi gwneud, beth own i wedi dweud - ai gwir rhybudd Merfyn wedi'r cyfan?

Cofiaf ymweld â Chlwb Ro-wen am y tro cyntaf.

Anodd oedd cysoni fy nau argraff cyntaf am y wlad drallodus hon.

Gyda golwg ar y tair stori a leolir ym Morgannwg, straeon am gyfnod y Streic Fawr yng nghanol y dauddegau ydynt; ac yn un ohonynt, sef yn 'Gorymdaith,' teflir cip yn ôl ar y cyfnod yng nghanol y bedwaredd ganrif ar bymtheg pan ddaethai hen dadcu a hen famgu Bronwen i'r cymoedd am y tro cyntaf, 'wedi teithio mewn cert o Sir Gaerfyrddin.' Un o ferched Arfon oedd Kate Roberts wrth gwrs - ni chaiff neb anghofio mai yno y'i maged: Arfon (fel y gwelsom) oedd y magned a'i tynnai hyd yn oed ar ei gwely angau - a chan mor gysa/ ct a thriw y portreada hi fywyd y werin-bobl a drigai yno, ei llenyddiaeth hi yw'r nesaf peth at hanes cymdeithasol bro'r chwareli a luniwyd erioed.

Er gwaethaf ofnau Mari aeth yr wythnos rhagddi yn weddol ddihelynt a Robin, ar Iol ei ymateb byrbwyll cyntaf, wedi ymgymryd yn ddigon llawen - diddanu Llio fach a'r bechgyn bob gyda'r nos.

Adwaith cyntaf Manawydan oedd goddef yr amgylchiadau drwg, ond o'r diwedd yr oedd yn rhaid iddo ddod o hyd i'r gelyn a'i wynebu.

Gollwng hwy, iddynt fynd i'r wlad a'r pentrefi o amgylch i brynu tipyn o fwyd iddynt eu hunain.' Atebodd yntau hwy, 'Rhowch chwi rywbeth i'w fwyta iddynt.' Meddent wrtho, 'A ydym i fynd i brynu gwerth ugain punt o fara a'i roi iddynt i'w fwyta?' Yr Arglwydd Iesu, yn ôl adroddiad Ioan, a gymerodd y cam cyntaf yn y sefyllfa ddyrys trwy ofyn i Philip: 'Lle y gallwn brynu bara i'r rhain gael bwyta?' Amcangyfrifodd Philip, y Swyddog Bwyd, debyg, ymhlith y deuddeg, y byddai eisiau o leiaf werth ugain punt o fara i roddi tamaid i bob un.

Geni'r plant cyntaf yr effeithiwyd arnynt gan Thalidomide.

Hynny yw, amod cyntaf parhad bywyd cenedl yw bod ganddi ei gwladwriaeth ei hun i'w gwasanaethu.

Milwyr Rhufeinig oedd y cyntaf i ddod â'r grefydd Gristnogol i Gymru.

Gyda'r llain yn debygol o barhaun araf drwyr gêm fe fydd Essex yn gobeithio cyrraedd sgôr sylweddol yn ei batiad cyntaf.

Cyfarfyddodd Cymdeithas Gymreig Dewi-Sant Ardal y Brifddinas am y tro cyntaf ym 1929, yn Schenectday, Efrog Newydd, o dan yr enw St.

Mae gan bob garddwr ei ddewis cyntaf ond efallai y gellir enwi'r Alicante fel un o'r rhai gorau eu blas.

Cyhoeddi'r papur oedd cam sylweddol cyntaf y blaid.

Arferent fynd am dro, pan oedd y llanw'n isel, a cherdded hyd at yr ogofeydd lle glaniodd y Cymry cyntaf.

Fydd dim iws i chi fynd wedi iddo foddi!' Cychod a chychwyr oedd o'm cwmpas bob dydd, a chwch wedi i 'Nhad ei wneud oedd un o'r teganau cyntaf a gefais.Fel bron bawb o'r dynion lleol, 'roedd gan fy Nhad gwch, a chofiaf yn dda am Elizabeth fy chwaer a minnau yn hwylio efo fo.

Ar y Post Cyntaf dwedodd un o hyfforddwyr Cymru, Geraint John, bod y tîm wedi dechrau'n dda.

Aethai unwaith yn yr hanner cyntaf, ac ar ôl y gôl gosb a chael pas Moon o ryc, gwelodd ei gyfle a gwibio trwy'r bwlch i sgorio ar y chwith.

Am y tro cyntaf yn ei fywyd, collodd ei ben, rhoddodd bunt i'r gyrrwr a dweud wrtho am gadw'r newid.

Newydd gael pum munud o flaen amyn nhw mae o, wedi cael ei draed yn rhydd am y tro cyntaf ers cantoedd, plîs wneith hi agor y drws!

Darlledu'r bwletin newyddion radio cyntaf.

Cynhyrchu'r 'Model T' cyntaf yn Detroit.

I hyrwyddwyr ieithoedd lleiafrifol, iaith yw'r symbol grymusaf oll gan ei bod yn elfen hanfodol mewn unrhyw ymgais i godi ymwybyddiaeth a chyflwyno ideoleg, sef y camau cyntaf tuag at greu model o drosglwyddiad iaith a diwylliant hyfyw.

Dyma'r tro cyntaf i Hector aros mewn gwesty, ond yr oedd yn benderfynol o fod yn hyderus ac yn siŵr o'i bethau.

Geni Louise Brown, y babi 'test-tube' cyntaf.

Daeth Cwm Rhondda o'r golwg a'r ddau fynydd cyntaf i mi gofio eu gwld erioed, sef Penpych a Moel Cadwgan.

Hefyd, bydd bowliwr Swydd Derby, Dominic Cork, ddim yn chwarae i Loegr yn y Prawf Cyntaf oherwydd anaf i'r gefn, ond mae'n bosib y bydd y capten, Nasser Hussain, Michael Vaughan a Craig White yn ddigon iach i chware.

Gwelais y gloyn cyntaf ar y pedwerydd o Fai, ac amryw ar ôl hynny.

Bu'r llythyr cyntaf yn fethiant.

Mae'r pedwar yn ysu am gael siarad a chi." Y peth cyntaf a of ynnodd Owain i'r arolygydd oedd a oeddynt wedi dod o hyd i Twm Dafis.

Bryncir oedd y Clwb cyntaf yn yr ardal ond sefydlwyd Clybiau Llanystumdwy a Phorthmadog yn fuan iawn ar ei ôl ac felly collwyd nifer o'r aelodau yn bur fuan yn ei hanes.

Cofiai ymweliad cyntaf Del â'r Neuadd Wen - ei hunig ymweliad fel y digwyddodd.

Beth bynnag, ar ôl i Miss M. Rhys farw, gofynnodd ei chwaer, Miss Olwen Rhys, am gael y llyfr cofnodion cyntaf yn ôl o'r Llyfrgell Genedlaethol, a rhoes ef ynghyd â'r ail lyfr cofnodion i Syr Goronwy Edwards i'w cyflwyno ar ran y teulu i Lyfrgell Bodley lle cedwid y llyfrau cofnodion eraill a oedd ar glawr.

Dylai'r Cynulliad Cenedlaethol felly basio penderfyniad fod angen Deddf Iaith Newydd a pharatoi'r ffordd tuag at ddeddfwriaeth newydd; a hynny cyn diwedd ei dymor cyntaf. Beth alla i ei wneud?

Ar y cyfle cyntaf, llithrodd i lawr y grisiau ac ar draws y parlwr yn ddistaw, ddistaw.

Doeddwn nhw ddim yn edrych fel petaen nhw'n mynd i sgorio, meddai ar y Post Cyntaf.

Ceir y ddau berl wedi eu cyplysu ym mhennill cyntaf y deyrnged i Idwal Jones, 'Gyfaill, mi'th gofiaf,' (sylwer ar y nodyn : 'Diwedd y pennill cyntaf, Malachi Jones.

Cychwyn y Rhyfel Byd Cyntaf.

Go brin ei fod o y gwleidydd cyntaf i fod yn euog o'r drosedd honno.

Mewn gwirionedd yr oedd yn flwyddyn dda i Goleg Bangor oherwydd dau arall a raddiodd yn y dosbarth cyntaf oedd Gwilym Bowyer a Hywel D.Lewis, ond mai Athroniaeth oedd eu pwnc hwy.

Etholwyd Keir Hardie yn aelod seneddol cyntaf y blaid newydd yng Nghymru ym Merthyr Tudful ym 1900.

MARGAM A NEDD: William Corntwn oedd y cyntaf o abadau Margam y cadwyd canu iddo, hyd y gwyddys - a bwrw mai dyma'r William Abad y canodd Dafydd Nant a Lewis Glyn Cothi iddo.

Hwn oedd ein hymweliad cyntaf â'r Cyfandir Tywyll.

Mae'r drych cyntaf, yr un sy'n casglu'r goleuni, yn gallu bod ar waelod y telesgop ac felly'n haws ei gynnal o'r cefn.

I fod yn bersonol, pan euthum i Fangor i'r Coleg am y tro cyntaf, fy awydd mawr oedd astudio athroniaeth ond yn anffodus - erbyn hyn - deuthum ar ben y rhestr mewn Cymraeg yng nghwmni Idris Foster a Jarman a pherswadiwyd fi i 'gymryd' Cymraeg.

Bu protestio yng Nghymru a ffurfiwyd mudiad Cylch Dewi, y gr^wp protest cyntaf yn ymwneud â darlledu yng Nghymru.

Hyn mewn ateb i 391 Awstralia yn eu batiad cyntaf nhw.

Ac yn sicr, roedd gan Gwilym R. Jones o'r cychwyn cyntaf ryw ofnadwyaeth greadigol ym mhresenoldeb y 'Gelyn olaf'.

Digwyddiad arbennig iawn arall i'r gerddorfa oedd darllediad cyntaf gwaith Jenkins, Dewi Sant, a gomisiynwyd yn arbennig ar gyfer BBC Cymru i ddathlur mileniwm, ar y teledu.

Cynllun rhan-berchnogaeth cyntaf.

Amlyga elfennau athronyddol i'r stori gyda'r naratif yn y person cyntaf, a'r person hwnnw (yr awdur, o bosib, ond nid o reidrwydd) yn rhoi ei hun yn sefyllfa Duw gan ddweud mai fel hyn y mae Duw yn edrych ar bawb o ddydd i ddydd ac fel hyn y gall brofi ein camweddau inni ar Ddydd y Farn.

Merched Beca a'u hysbrydolodd yn y lle cyntaf, y grūp hwnnw o ddynion a wrthryfelodd yn llwyddiannus yn ystod y ganrif ddiwethaf yn erbyn y tollbyrth.

Mae'n rhaid i ti dderbyn yn y lle cyntaf mai dyna'r math o berson oedd Heledd; mae'n ffaith fod yna bobl sydd felly, a does dim llawer y gall neb ei wneud i'w helpu nhw." "Paid a siarad mor ddwl.

Cynnal y Refferendwm cyntaf i benderfynu a ddylid agor tafarndai ar y Sul yng Nghymru.

mae'r llyfr yn dilyn stori Catatonia o'r cyfarfyddiad cyntaf rhwng Cerys a Mark yn gig Rhyw Ddydd ym Mhontrhydfendigaid (ie, myth yw'r stori am gyfarfod wrth byscio yng Nghaerdydd), trwy ddyfynnu erthyglau ac adolygiadau o bob math o gyhoeddiadau ar hyd a lled Cymru ar byd - canmoliaeth o bob cyfeiriad.

Mae Twrci trwodd i rownd wyth ola un o'r prif gystadleuthau pêl-droed am y tro cyntaf erioed.

Ffowc Elis oedd y nofelydd cyntaf mewn gwirionedd i ymdrin â gwleidyddiaeth plaid.

'Mae wedi bod yn wythnos dda,' meddai Brewerton ar y Post Cyntaf.

Er bod rhannau ohoni wedi eu cyhoeddi o'r blaen, dyma'r tro cyntaf iddi ymddangos yn ei chyfanrwydd.

Dywed: 'Wedi tipyn o ymholi cefais y llyfr cyntaf, llyfr du welais yn y cyfarfodydd lawer gwaith.