Roedd Mr Smith yn weddw Dilys, tad annwyl Diana, brawd Doris a thaid a hend daid annwyl iawn.

'Felly mae hanes y teulu'n ei ddweud,' meddai ei daid.

Meddyliais y gallai hwn fod yn daid i'r Cadfridog Sternwood.

"Ac yli." ar yr un gwynt, "cyn i ti glirio dy hen betha estyn slipars dy daid i Yncl Hughes.

Symudodd ymlaen gan ofalu cadw i'r un cyflymdra â'r dorf, er ei fod o'n teimlo fel rhedeg a rhedeg er mwyn cyrraedd ei gartre a'i daid a'r llyfrau.

Hyd yma y teithiodd fy hen daid o Benfro i fyw a marw'n amaethwr.

Y munud hwnnw dyma'r hen Daid yn dweud : "Amen, estynwch y gwn i mi hogia'".

Aelod o'r teulu oedd y Parchg Thomas Ellis, Tyddyn Eli, hen, hen daid David Ellis, a phrif arloeswr Annibyniaeth yr ardal.

Mae Martin yn frawd bach i Stephanie, sy'n gwneud Mr a Mrs Edwards yn daid a nain am yr eildro.

Gwenodd ei daid wrth iddo redeg ei fysedd yn ysgafn hyd clawr y llyfr.

Siwtiau brown a wisgai'i fam a'i dad a'i daid hefyd.

Er bod y dystysgrif geni yn dweud i'w daid gael ei eni yn Oldham credwn nad yw hynny, o anghenraid, yn wir.

Felly y gwyddai ei daid mai y fo oedd yno.

Heb os nac onibai, prif arwr yr History i Syr John, os gellir synied am arwr o gwbl ynddo, oedd ei hen daid Maredudd ab Ifan ap Robert, sylfaenydd y teulu yn Nanconwy yn ail hanner y bymthegfed ganrif.

Ysgwyd ei ben wnaeth ei daid a gafael yn y llyfrau.

Eisteddodd wrth ochr ei daid ar y gwely.

Roedd ei daid yn eistedd ar y soffa pan aeth i mewn.

Ddim wedi i'w daid ddangos y llyfrau cudd iddo a'i ddysgu i'w darllen hefyd!

'Da, 'ngwas i, tasat ti ond yn ca'l dy dderbyn yn bregethwr cynorthwyol, William, fath â dy daid ers talwm.' 'Ydi'r cur pen yn well, Mam?' 'Dipyn bach.' 'Mi wna i banad bach o Ofaltîn i ni'n dau cyn mynd a mi fedrwch chi fynd i'ch gwely'n reit handi wedyn.'

Yn union fel yr oedd meddyliau'i fam a'i dad a'i daid hefyd.

Y mae rhywun yn cydymdeimlo â'r Tywysog William pan yw ef a'i dad a'i daid a'i nain yn erfyn am lonydd iddo fyw ei fywyd heb ymyrraeth newyddiadurwyr a thynwyr lluniau.

Prif atyniad y castell oedd y Twr, twr sgwâr a godwyd gan eu hen daid, Iorwerth Drwyndwn.

Gwrandawodd ar ei daid yn sôn am fyd wedi'i ddifetha ...

'A wyddost ti,' meddai llais ei daid, 'Mae Meilir ...

Gwyddom bellach mai un o blwyf Llanrwst oedd Edmwnd Prys, ac mai yno yr oedd cartref ei dad a'i daid.

Felly hefyd fy nhaid a fy hen daid.

Crydd oedd ei dad, fel ei daid, John Jones, gwr galluog ac adnabyddus ym Methesda.

Fe wyddai fod ei daid yn ei ddisgwyl gyda'r llyfrau.

GENEDIGAETH: Llongyfarchiadau i John a Linda Duggan, Tafarn yr Union Garth, ar ddod yn daid a nain unwaith eto.

Dyma un ohonynt yn dweud yn ddistaw wrth y llall, ond yn ddigon uchel i'r hen Daid glywed: "Yli sgwarnog yn croesi'r gors".

Yr oedd yr hen Daid Trefgraig yn arw am hela a saethu.